نوید اعطار شرقی

 امروزه تعداد افراد دو یا چندزبانه ها از تعداد افراد تک زبانه بیشتر است. به هنگام تولید گفتار همه واژگانی که یک فرد چندزبانه به زبان های مختلف می داند در ذهن او فعال می شود؛ از این رو فرد به کمک فرایندی شناختی به نام بازداری مانع تولید واژه های ناخواسته می شود. این فرایند به ویژه در زمان گردش از یک زبان به زبان دیگر که به آن زبان گردانی گویند، اهمیت بیشتری پیدا می کند. پژوهش حاضر به منظور بررسی بازداری و کنش رمزگردانی در تولید گفتار در فارسی آموزان غیرایرانی چندزبانه انجام گرفت؛ بدین منظور در این پژوهش بیست شرکت کننده زن (15 نفر) و مرد (5نفر) در سه آزمون تکلیف نامیدن، آزمون سایمون و رنگ و جوهر بررسی شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS  نسخه 26 در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد رابطه معناداری بین بازداری و رمزگردانی در فارسی آموزان غیرایرانی چندزبانه وجود دارد؛ همچنین هرچه سن زبان آموز کمتر باشد بازداری بیشتر یا به عبارتی قوی تر.

مطالعات بسیاری برای بررسی تأثیر جنسیت بر زبان صورت گرفته اند. گروهی در این زمینه مؤلفه هایی برای سبک زنانه و مردانه در نظر گرفته اند و گروهی نیز زبان را امری غیرجنسیتی دانسته اند. بحث از سبک نوشتار زنانه که با نظرات کسانی همچون لیکاف قوت گرفت، برپایه تفکرات فمینیستی و پست مدرن شکل گرفته است. در این مقاله، ضمن بررسی اجمالی مبانی مرتبط با زبان شناسی جنسیتی و طرح مختصر مؤلفه های لیکاف در مورد سبک نوشتار زنانه به مطالعه توصیفی تطبیقی پژوهش های صورت گرفته در این زمینه بر روی آثار ادبی تألیفی و ترجمه شده در ایران می پردازیم و در نهایت، 11 مقاله را واکاوی می کنیم تا به وضعیت کلی این پژوهش ها و نتایجشان دست یابیم. به طور کلی، کاستی های پژوهش های بررسی شده، چه در زمینه تألیف چه در زمینه ترجمه، در ایران عبارت اند از: میدانی بودن محض نتایج تحقیقات، نبود یا ضعف در تحلیل های مبتنی بر نظریات اجتماعی و روان شناختی و فرهنگی و نیز غیرقابل تعمیم بودن آن ها. در خصوص پژوهش های مربوط به تأثیر جنسیت بر ترجمه باید افزود که تعداد پژوهش ها زیاد نیست و به برخی نکته ها توجه نشده یا روش کار نامناسب بوده است.

پژوهشگران همواره به انگیزه و نقش آن در فعالیت های انسان به ویژه در آموزش و یادگیری زبان دوم/ خارجی توجه نشان داده اند. پس از آشکار شدن کاستی های مدل انگیزشی گاردنر، در سال های 1990 مشخص شده بود که تصورات ذهنی زبان آموزان تأثیر بسزایی در انگیزش آن ها دارد. نظریه نظام خودانگیزشی دورنیه، به عنوان تلفیقی از نظرات گاردنر، هیگینز، مارکوس و نوریوس با مفهوم خودهای ممکن در روان شناسی، یکی از جدیدترین نظریه ها برای بررسی انگیزش در یادگیری زبان دوم/ خارجی است. در این پژوهش، عوامل انگیزشی نظریه نظام خود انگیزشی را درمورد فرانسوی آموزان ایرانی بررسی می کنیم. بر اساس متغیرهای مطرح شده در این نظریه پرسش نامه ای تهیه شد و در میان 160 زبان آموزِ فرانسوی زبان خارجی/دومِ دانشگاهی و مؤسسه ای توزیع شد و با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس. آنالیز شدند. یافته های این پژوهش مؤید این است که از طریق شناخت و تقویت متغیرهای خودِ آرمانی، خودِ بایسته و تجربیات یادگیری می توان میزان تلاش فردی را پیش بینی کرد. با محاسبه ضریب هم بستگی پیرسون مشخص شد که متغیر خودِ آرمانی با متغیرهای پیشگیری محور، ترفیع محور و تلاش فردی ارتباط مستقیم دارد. همچنین بین متغیر اضطراب و متغیرهای خودِ آرمانی و تلاش فردی رابطه معنی داری وجود ندارد؛ اما با متغیر خود بایسته رابطه ای مستقیم وجود دارد.

مسئله ی تغییر نظام خطی زبان فارسی و نگارش آن با الفبای لاتین بنیاد، دیرزمانی است توجه برخی زبان شناسان و دستوردانان را به خود جلب کرده است. در کنار عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و همچنین آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان؛ پیشرفت تکنولوژی و پدیده هایی چون گفتگوی اینترنتی (chat) و نامه های اینترنتی (e-mail) و پیامک(sms) اهمیت بیشتری به این موضوع داده است. دلایل گوناگونی از سوی گروه ها و اشخاص مختلف برای تغییر نظام خطی کنونی ارائه شده است و شیوه ها (یا الفباها)یی نیز پیشنهاد شده اند. آما آیا دلایل ارائه شده همیشه علمی و منطقی هستند؟ آیا نظام های خطی پیشنهادی در عمل کاربردی و قابل اجرا هستند؟ در این مقاله، ، ضمن نقد و بررسی استدلالات سه گروه اوروفارسی، یونی پرس و پارسیک، شیوه های خطی پیشنهادی آنها و همچنین شیوه ی خودجوش فراگیر مورد استفاده ی عموم را مورد بررسی قرار می دهیم. بررسی ها نشان می دهند که استدلالات این گروه ها احساسی و غیر منطقی هستند و بر پایه ی این پیش فرض بنا شده اند که دشواری های خط فارسی باعث مشکلات فراوان در یادگیری زبان فارسی می شود. اما شیوه های خطی پیشنهادی این گروه ها نیز کارآمد نیستند.