موانع و چالش های پیاده سازی هوش مصنوعی در نظام آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف:هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از مهم ترین شاخه های فناوری اطلاعات، تحولی بنیادین در حوزه آموزش الکترونیکی ایجاد کرده است. استفاده از این فناوری در آموزش عالی با چالش هایی مواجه است. بنابراین این پژوهش به بررسی موانع و چالش های پیاده سازی هوش مصنوعی در نظام آموزش عالی می پردازد.روش شناسی: این مطالعه با رویکرد کیفی و زمینه بنیاد انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه با 14 متخصص فناوری آموزشی گردآوری و تحلیل داده ها با کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت.یافته ها: تحلیل داده ها به شناسایی 6 مقوله اصلی و 16 مقوله فرعی منجر شد. چالش های اصلی شامل کمبود تجهیزات پیشرفته، فیلترینگ و سرعت پایین اینترنت، موانع فرهنگی همچون مقاومت در برابر تغییرات، نبود قوانین مشخص و ضعف نظارت در ابعاد تقنینی، کمبود نیروی متخصص و نگرانی از تأثیر هوش مصنوعی بر مشاغل سنتی بود. علاوه بر این، عوامل ملی، بین المللی، خانوادگی و آموزشی نیز تأثیرگذار بودند. راهکارهای غلبه بر این موانع شامل تقویت زیرساخت ها و ارائه برنامه های آموزشی برای دانشجویان می باشد. پیامدهای این چالش ها می تواند به گسترش شکاف دیجیتال، محدودیت در رشد اقتصادی و ضعف در نوآوری منجر شود.نتیجه گیری و پیشنهاد ها: برای تسهیل پیاده سازی هوش مصنوعی در آموزش عالی، پیشنهاد می شود برنامه ریزی آموزشی شامل ارتقای زیرساخت ها، توسعه دوره های تخصصی، تغییر نگرش ها از طریق برنامه های ترویجی، تدوین قوانین حمایتی و گسترش همکاری های ملی و بین المللی باشد.نوآوری و اصالت: این پژوهش با تحلیل موانع فرهنگی، زیرساختی و تقنینی پیاده سازی هوش مصنوعی در آموزش عالی، راهکارهایی عملی برای تسهیل پذیرش این فناوری از طریق برنامه ریزی آموزشی ارائه می دهد.