مریم السادات میرحیدری

کودکان از دیرباز از مخاطبان اصلی افسانه ها و قصه های عامیانه بوده اند. افسانه ها با پاسخگویی غیرمستقیم به نیازها و پرسشهای کودکان و بارورساختن قوه تخیل آنها الگوی تربیتی مهمی در امر آموزش و درمان محسوب می شوند. این پژوهش برآن است تا ضمن اشاره به برخی کارکردها و تأثیرات افسانه های ایرانی، تأثیر روان درمانی آن را بر کودکان بررسی نماید. به همین منظور چهل افسانه ایرانی که دارای بیشترین بن مایه ها و کارکردهای آموزشی، تربیتی و روان درمانی هستند انتخاب شدند. با اتخاذ شیوه توصیفی - تحلیلی، جنبه های روانشناختی و روان درمانی موجود در این افسانه ها براساس مؤلفه هایی همچون اضطراب درمانی، فکرآفرینی و توانایی حل مسئله، پرخاشگری، اعتماد به نفس، پرورش عواطف و احساسات، تخیل، تصمیم گیری، غلبه بر ترس، سازگاری با شرایط، روابط خانوادگی و اخلاق محوری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان میدهند که افسانه ها، ابزار مناسبی در درمان مشکلات و اختلالات روحی و روانی کودکان هستند؛ اگرچه گهگاه برخی کارکردهای منفی نیز در افسانه ها دیده می شود. اما بطور کلی افسانه ها و قصه های عامیانه ایرانی در فرایند روان درمانی جایگاه ویژه ای در شکل گیری شخصیت کودکان، پرورش اندیشه، کسب تجارب جدید در مواجهه با مشکلات، تخلیه هیجانی و تعادل روانی آنها دارند.

هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره وری بیشتر کتابخانه ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب سایت ها و پورتال های کتابخانه های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش ارزیابی اکتشافی انجام شده است. ارزیابی اکتشافی یکی از پرکاربردترین روش های ارزیابی است که مبتنی بر سیاهه وارسی بوده و برای تعیین کاربردپذیری سیستم های تعاملی به کار می رود. جامعه پژوهش شامل 26 وب سایت کتابخانه تخصصی حوزه علوم انسانی، متمرکز در شهر تهران است که میزان تطابق ابزارهای بازاریابی موجود در وب سایت های مورد بررسی با معیارها و مؤلفه های تعیین شده، براساس سیاهه وارسی محقق ساخته، به عنوان ابزار سنجش به کار گرفته شده است. این سیاهه وارسی دارای پنج شاخص کلی (شخصی سازی، توزیع، ترویج، محصول و قیمت) و هیجده زیرشاخص است که برخی از زیرشاخص ها دارای مؤلفه های خاص تری نیز هستند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وب سایت های کتابخانه های تخصصی در مجموع به میزان 40/47 درصد در شاخص شخصی سازی، 40/15 درصد در شاخص توزیع، 32/33 درصد در شاخص ترویج، 21/30 درصد در شاخص محصول و 32/24 درصد در شاخص قیمت از ابزارهای بازاریابی استفاده کرده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بیشتر کتابخانه های تخصصی بررسی شده در این پژوهش، گام های اولیه را در راستای اجرای بازاریابی اطلاعات در سازمان های متبوع خود برداشته اند؛ اما بسیار ابتدایی و ضعیف عمل کرده و نیاز به تلاش های بیشتری برای بهبود قابلیت های اجرایی در وب سایت های خود دارند. به طوری که بسیاری از شاخص های در نظرگرفته شده در این پژوهش در سطح مطلوبی قرار ندارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی رفتارهای استنادی دانشجویان به تحلیل استنادی منابع پایان نامه های کارشناسی ارشد موجود در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات طی سال های 1379 تا 1388 می پردازد. روش پژوهش: روش انجام پژوهش تحلیل استنادی است که جزء شناخته شده ترین روش ها در مطالعات کتاب سنجی به حساب می آید. آمار تحلیلی به کار رفته در  این پژوهش قانون برادفورد می باشد. جامعه پژوهش شامل 27460 منبع مورد استناد در 352 پایان نامه کارشناسی ارشد، در پنج گروه رشته تحصیلی (علوم اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی، روانشناسی و علوم تربیتی، الهیات و معارف اسلامی و هنر و معماری) می باشد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که از مجموع 27460 منبع مورد استفاده، کتاب های فارسی با  96.62 درصد بالاترین، و پایان نامه های انگلیسی با 07/0 درصد کمترین استناد را داشته اند. هر پایان نامه به طور میانگین به01/78 منبع استناد کرده است. توزیع زبانی نشان می دهد که زبان فارسی با 82/85 درصد زبان غالب است. پوشش زمانی مربوط به سال های 1375-1378 با 49/36 درصد از کل استنادها می باشد و کتاب های فارسی با11/49 و پایان نامه های انگلیسی با 5/0 بیشترین و کمترین میزان اثرگذاری را داشته اند. هم چنین پراستنادترین منابع، مجلات و کتاب ها تعیین شدند و نیز مشخص شد میزان استناد به منابع روزآمد در سال 1386 برابر 2 منبع و در سال های1381و1380 برابر 6/0 می باشد. نتیجه گیری: مجلات از قانون برادفورد تبعیت می کنند و مجلات هسته فارسی شامل نشریه اطلاعات سیاسی – اقتصادی و نامه علوم اجتماعی و مجلات هسته لاتین شامل  Journal of Social & Humanities و British journal of education psychology است. پربسامدترین کتاب فارسی مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی و مبانی جامعه شناسی می باشد و هم چنین از بین کل استنادات صورت گرفته 23/79 درصد به کتاب فارسی و لاتین، 58/13 درصد به نشریات و 86/3  درصد به پایان نامه ها تعلق گرفته است، که فرضیات آزمون را مورد پذیرش قرار می دهد. در همه پایان نامه ها بیشترین استناد به دلیل سهولت دسترسی و استفاده آسان مربوط به کتاب است و به دلیل ضعف دانشجویان در فهم زبان های غیر فارسی زبان، فارسی زبان غالب است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در سال های 1384 – 1388 و تعیین میزان انطباق آن با قوانین فهرستنویسی انگلوآمریکن انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی مقایسه ای و تحلیل محتوا انجام گرفته است. محتوای اطلاعات کتابشناختی لوح فشرده کتابشناسی ملی با اصل کتاب ها مقایسه و اطلاعات به دست آمده  به وسیله سیاهه وارسی محقق ساخته گردآوری شد. جامعه پژوهش مرکب از 201144  پیشینه کتابشناختی بود که نمونه ای شامل 1902 عنوان پیشینه کتابشناختی از لوح فشرده کتابشناسی ملی با روش نمونه گیری تصادفی منظم استخراج شد تا میزان تطابق و کیفیت فهرستنویسی این پیشینه ها با قواعد فهرستنویسی انگلوآمریکن، مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها: به طور کل فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی جمعاً در 82 درصد موارد صحیح عمل شده و در 18 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان ناحیه وضعیت نشر دارای بیشترین درصد صحت (3/96 درصد) و کم ترین درصد خطا (7/3 درصد) و  ناحیه یادداشت ها دارای کم ترین درصد صحت (85/59 درصد) و بیشترین درصد خطا (15/40 درصد) بوده است. از طرفی آزمون خی دو -  با احتساب 90 درصد صحت و 10 درصد خطا -  بیانگر این نکته است که میان میزان صحت فهرستنویسی در نواحی مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود دارد. به طوری که در ناحیه یادداشت به طور معنیداری کمتر از حد استاندارد و در وضعیت نشر بیشتر از حد استاندارد است. در سایر نواحی کیفیت صحت برابر با قواعد آنگلوآمریکن است. نتیجه گیری: با توجه به محاسبات آماری میان میزان خطا در سالهای مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود ندارد. بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که کتابخانه ملی در انجام فهرستنویسی توصیفی کتاب های فارسی به طور نسبی دارای عملکرد مطلوبی بوده است.