شهریار خالدی

گردشگری رویکردی است که می تواند مناطق روستایی با اقلیم های مختلف را توسعه دهد. نواحی روستایی نیمه خشک نمونه بارزی از مناطقی محسوب می شوند که منابع توریسمی خاص خود را دارند. بنابراین بررسی وضعیت شاخص های گردشگری این گونه روستاها و همچنین تحلیل موانع و ظرفیت های پیش رو از مهم ترین اقدامات در حوزه شناخت و برنامه ریزی مطلوب است. در این پژوهش این هدف در نواحی روستایی شهرستان آباده مورد تأکید بوده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده ها از طریق پیمایش است. جامعه آماری تحقیق را ساکنان روستایی تشکیل داده اند و با توجه به محدودیت های تحقیق، 372 نفر براساس فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تعیین شد. روایی پرسش نامه از طریق نخبگان تأیید و پایایی نیز با تکمیل 30 پرسش نامه و محاسبه نتایج از طریق ضریب کرونباخ بیشتر از 70/0 تأیید شد. نتیجه نشان داد وضعیت شاخص های گردشگری روستایی در سطح کمتر از 05/0 و با میانگین 199/3 متوسط ارزیابی شده است. بهترین وضعیت مربوط به دو شاخص مهمان نوازی روستاییان(879/3) و هزینه اقامت و بازدید در روستا (847/3) بوده است. همچنین نتیجه آزمون فریدمن نشان داد که مهم ترین چالش ها در حوزه ضعف خدمات و زیرساخت های گردشگری با میانگین 91/9 و عدم حمایت دولت از تولیدات محلی-بومی روستا با میانگین 38/9 و مهم ترین ظرفیت ها شامل جذب سرمایه گذاری از بخش خصوصی با میانگین 60/11 و موقعیت جغرافیایی مناسب روستاها با میانگین 86/10 بوده است. در مجموع تحلیل نتایج بیانگر آن است که رویکرد گردشگری می تواند در توسعه پایدار روستایی مؤثر باشد؛ چراکه ظرفیت ها و توانمندی های گردشگری می تواند به تنوع سازی اقتصاد نواحی روستایی نیمه خشک کمک نماید. برهمین اساس پیشنهاد می شود با توجه به ظرفیت ها و منابع موجود، ضعف ها و چالش ها کاهش داده شود.  

فرم شهری، به طور چشمگیری بر تولید و انتشار آلاینده های هوا تأثیر می گذارد؛ بنابراین شناخت رابطه بین فرم شهری و آلودگی هوا می تواند با بهینه سازی سیاست های برنامه ریزی و مدیریت شهری، پیامدهای مهمی در زمینه بهبود کیفیت هوا داشته باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط فرم شهری با غلظت آلاینده های CO، NO2، SO2، O3، PM10، PM2.5 و BC در تهران و تبریز و بازخوردهای آب و هوایی آن ها در طول 2021 -2015 است. این هدف با محاسبه سنجه های سیمای سرزمین مرتبط با ویژگی های مختلف فرم شهری شامل اندازه، شکل، تکه تکه شدگی، فشردگی و پراکندگی براساس سری زمانی داده های کاربری اراضی ماهانه «Dynamic World» با دقت 10 متر در سامانه «گوگل ارث انجین» و نرم افزار R4.3.3 و به کارگیری تحلیل همبستگی اسپیرمن و مدل های رگرسیون خطی چندگانه (MLR) و جنگل تصادفی (RF) محقق شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فرم شهری، نقش بسیار مهمی در تولید و انتشار آلاینده های هوا در شهرهای تهران و تبریز در طول دوره آماری مورد مطالعه ایفا کرده است. علاوه بر این، مکانیسمی که توسط آن فرم شهری بر سطح غلظت آلاینده های هوا در تهران و تبریز تأثیر می گذارد، با توجه به تفاوت در ویژگی های منطقه ای این شهرها از جمله جمعیت، شرایط آب و هوایی و ساختار صنعتی برای برخی از آلاینده ها نسبتاً متفاوت است. در تهران پارامترهای هواشناسی دما، بارش و سرعت باد و در تبریز دما و سرعت باد نقش مهمی در ارتباط شاخص های فرم شهری با غلظت آلاینده های جوی دارند