افشین موسوی چلک

مقدمه: یکی از راه های پیشنهادی برای سازماندهی اطلاعات وب سایت ها، استفاده از ابربرچسب هاست. استفاده از انواع ابربرچسب ها می تواند در میزان دقت بازیابی موتورهای کاوش و همچنین بالا بردن رتبه وب سایت در لیست نتایج موتورهای کاوش تأثیرگذار باشد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت ابربرچسب ها در ساختار وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران بود. روش کار: این مطالعه به روش پیمایش توصیفی و بر روی 31 وب سایت انجام شد که در کل 342 صفحه وب را تشکیل می دادند. تعداد صفحات از طریق نقشه سایت شمارش شد و داده ها با استفاده از سیاهه وارسی جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از میان 15 نوع ابربرچسب مورد بررسی، ابربرچسب های عنوان (98.53 درصد) و مجموعه نویسه ها ) 89.47 درصد) بیشترین میزان استفاده و ابربرچسب تجدیدکردن ) صفر درصد) کمترین میزان استفاده را در میان ابربرچسب های دیگر داشتند. میزان استفاده ابربرچسب های کلیدواژه و توصیف نیز به ترتیب 55.6 و 55.2 درصد بود. در کل، 100 درصد وب سایت های مورد بررسی، حداقل از یکی از ابربرچسب ها استفاده کرده بودند. بحث: ابربرچسب های عنوان، مجموعه نویسه ها، روبات، کلیدواژه و توصیف مورد توجه بیشتر طراحان وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی بوده، در حالی که ابربرچسب های موثر گوگل بوت، تجدید کردن، اقلام بی اعتبار، حافظه نهان کمتر مورد عنایت واقع شده اند. مشارکت کتابداران در ایجاد وب سایت های کتابخانه ها و توجه به استفاده از انواع ابربرچسب های مورد نیاز نقش فزاینده ای در بازیابی اطلاعات الکترونیکی خواهد داشت.

هدف: تعیین سازگاری قواعد توصیف و دسترسی به منبع(RDA) مربوط به ثبت ویژگیهای موجودیتهای گروه اول و دوم الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی ، با طرح فراداده ای توصیف شیء (MODS)می باشد. روش شناسی: جامعه مورد پژوهش شامل الف- اجزاء اصلی، فرعی و ویژگیهای طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس) و ب - قواعد توصیف و دسترسی به منبع که مربوط به ثبت ویژگیهای موجودیتهای گروه اول و دوم اف.آر.بی.آر. در آر.دی.ای. می شود. روش این پژوهش، روش تطبیقی برای بررسی سازگار کردن قواعد مذکور با اجزاء مختلف طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس) است که در نهایت به ارائه برچسبهای مبتنی بر زبان نشانه گذاری گسترش پذیر(ایکس.ام.ال.) به منظور ارائه اطلاعات توصیفی منابع مختلف بر اساس قواعد آر.دی.ای. منجر خواهد شد. یافته ها: به طور کلی 440 قاعده از فصلها ی 2 تا 11 در آر.دی.ای. شناسایی و تحلیل شد که تعداد 440 ترکیب مبتنی بر طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس) با این قواعد سازگار گردید و از 296 جزء اصلی مودس استفاده شد. با توجه به یافته های این پژوهش، تمامی قواعد مورد نظر در آر.دی.ای. با طرح فراداده-ای توصیف شیء(مودس) سازگار بوده و می توان برای اطلاعات استخراجی از محتوای همه این قواعد، معادلی در مودس به دست آورد. در بعضی از قواعد که معمولا به منظور ایجاد نقاط دسترسی به موجودیتهای گوناگون کاربرد دارند، برای سازگار کردن قواعد با اجزاء مودس باید از بیش از یک جزء اصلی استفاده نمود. نتیجه گیری: مطابق 3 سئوال اساسی این پژوهش از بین 20 جزء اصلی طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس)، 16 جزء با توجه به محتوای قوانین فصلهای مبتنی بر ثبت ویژگیهای موجودیتهای گروههای اول و دوم اف.آر.بی.آر. که تا کنون کامل شده است، در این سازگاری مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به یافته های پژوهش، میان قواعد مورد نظر این پژوهش در استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.) و طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس)، سازگاری صد در صد و کامل وجود دارد و می توان تمامی اطلاعاتی را که برای منبع مورد توصیف با استفاده از قواعد آر.دی.ای. به دست می آید را در قالب طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس) توصیف کرد. همچنین می توان از یافته های این پژوهش که ترکیباتی از اجزاء اصلی، فرعی، ویژگیها و مقادیر طرح فراداده ای توصیف شیء(مودس) سازگار شده با محتوای قواعد آر.دی.ای. هستند، برای توصیف منابع استفاده کرد.