جایگاه مضامین خرد از دیدگاه فردوسی با تکیه بر نقش ادبیات در رواج دانایی
آرشیو
چکیده
در قرن چهارم، با اعمال سیاست های نسبتاً تساهل آمیز آل سامان و ایجاد شرایط نسبی رفاه اجتماعی و اقتصادی، نهضت خردگرایی پیشرفت روزافزونی کرد و شاهنامه فردوسی به عنوان خردنامه ایرانیان، سروده شد. خردگرایی، اندیشه غالب فردوسی در شاهنامه است. فردوسی، خرد را مهم ترین سرمایه انسان در زندگی می داند. هدف از این تحقیق، شناساندن معانی متنوّع خرد در شاهنامه است. شاهنامه با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، کاربرد واژه خرد در ابتدای کتاب، حاکی از جایگاه والای خرد نزد شاعر است. او معتقد است که وجه ممیزه انسان با سایر آفریده ها، خرد است و بر همین اساس به ارزیابی و تبیین شخصیت و عملکرد شاهان و پهلوانان ایرانی می پردازد. فردوسی، شاهنامه را با هدف تبیین اندیشه ه ای اجتماعی و سیاس ی جامعه ایران پیش از اسلام سروده است و خرد را مهم ترین عامل تکمیل و تعیین کننده اعمال قدرت و مشروعیت پادشاه و حاکم می داند. یافته های مقاله نشان می دهد که ارتباط اجتماعی خردمندانه و نقش ادبیات در رواج دانایی و آگاهی بخشی در شاهنامه فردوسی مشتمل بر این موارد است: همزیستی مسالمت آمیز، گفتار سازنده، ارتباط متعادل با افراد، درک ارزش ها و جایگاه خانواده، کمک به هم نوع، شجاعت در بیان، دغدغه مندی و آگاهی بخشی اجتماعی، عدم دلبستگی به دنیا، شادی اخلاق گرایانه، تحمل مشکلات، خرد منطقی، مشورت پذیری، ارتباط معنوی با خدا و... . در نتیجه، حکیم توس، خرد و گسترش دانایی را وجه تمایز خلقت انسان از سایر موجودات می داند و بر همین اساس است که شخصیت شاهان و پهلوانان ایرانی را ارزیابی می کند.The position of wisdom themes from Ferdowsi's perspective, focusing on the role of literature in spreading knowledge
Rationalism is Ferdowsi's dominant thought in Shahnameh. Ferdowsi considers wisdom to be the most important human capital in life. The purpose of this research is to introduce the various meanings of wisdom in Shahnameh. The great work of Shahnameh begins with the name of God, the God of Life and Wisdom. The use of the word wisdom at the beginning of this precious work indicates the high position of wisdom in the poet's eyes. He believes that the distinguishing feature of man from other creatures is wisdom, and on this basis, he evaluates and explains the personality and performance of Iranian kings and heroes. Ferdowsi composed Shahnameh with the aim of explaining the social and political thoughts of pre-Islamic Iranian society and considers wisdom to be the most important factor in completing and determining the exercise of power and legitimacy of the king and ruler. The findings of the article show that wise social communication in Ferdowsi's Shahnameh includes the following: peaceful coexistence, constructive speech, balanced communication with individuals, understanding the values and status of the family, helping one's fellow human beings, courage in expression, concern and social awareness, lack of attachment to the world, moralistic joy, tolerance of problems, logical wisdom, deliberativeness, spiritual connection with God... As a result, Hakim Toos considers wisdom to be the distinguishing feature of human creation from other creatures, and it is on this basis that he evaluates the personalities of Iranian kings and heroes.
تبلیغات
