گفتمان های پوچی: بینامتنیت و طغیان وجودی در "طعم گیلاس" کیارستمی و "اسطوره سیزیف" کامو»
آرشیو
چکیده
فیلم «طعم گیلاس» (۱۳۷۶) ساخته عباس کیارستمی، با بهره گیری از پایانی جنجال برانگیز، مسئله ای فلسفی و بنیادین را پیش می کشد. کیارستمی با گذار ناگهانی از بحران وجودی شخصیت اصلی به تصاویر پشت صحنه فرآیند فیلم سازی، ساختار روایی را فرو می ریزد و مخاطب را ناگزیر می سازد تا با پرسش هایی درباره تصنّع، واقعیت و معنا رویارو شود. این مقاله با رویکردی تطبیقی میان سینمای کیارستمی و مقاله فلسفی «افسانه سیزیف» اثر آلبر کامو، استدلال می کند که پایان فیلم صرفاً یک انتخاب فرمی یا زیبایی شناختی نیست؛ بلکه کنشی فلسفی و اندیشیده است. با تکیه بر خوانشی از نظریه پوچی کامو – به ویژه مفاهیم «شورش» و «آفرینش گر پوچ» – این پژوهش بررسی می کند که چگونه هر دو اثر، با زیستن در جهانی عاری از معنا، دست و پنجه نرم می کنند. این تحلیل نشان می دهد که «طعم گیلاس» نه تنها بازنمایی ای از اندیشه کاموست، بلکه به گونه ای جامع، آن را مجسم می سازد: فیلم، نخست از رهگذر مواجهه های شخصیت اصلی با دیگران، واکنش های انسان به پوچی را به تصویر می کشد؛ سپس، با عبور ناگهانی به متا-روایت، کنش نهایی «خالق پوچ» را محقّق می سازد: نفی خود اثر هنری. در این مسیر، فیلم کیارستمی نه صرفاً تصویری از پوچی، بلکه یک مواجهه مستقیم، آگاهانه و سینمایی با آن است.Staging the Absurd: Camus’s Myth of Sisyphus in Kiarostami’s Taste of Cherry
Abbas Kiarostami’s 1997 film, Taste of Cherry , presents a profound philosophical problem through its famously controversial ending. By abruptly shifting from the protagonist's existential crisis to behind-the-scenes footage of the film's own production, Kiarostami shatters the narrative illusion, forcing the audience to confront questions about artifice, reality, and meaning. This paper undertakes a comparative analysis of Kiarostami's cinematic work and Albert Camus’s philosophical essay, The Myth of Sisyphus , to argue that this ending is more than a stylistic choice. Using Camus's specific formulation of the absurd—particularly his concepts of revolt and the absurd creator—as its primary theoretical lens, this study examines how both works grapple with the human condition in a world devoid of inherent meaning. The analysis concludes that Taste of Cherry performs a complete staging of Camus's philosophy. It first dramatizes the core responses to the absurd through its character encounters and then, through its meta-ending, embodies the ultimate act of the absurd creator: the repudiation of the artwork itself. In doing so, Kiarostami's film becomes not just a depiction of the absurd, but a direct, cinematic confrontation with it.
تبلیغات
