فرمان برداری یا مقاومت؟ رازهای پنهان جشن تکلیف دختران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه زیسته دختران مذهبی از جشن تکلیف و چگونگی بازخوانی این تجربه توسط آنان پس از فاصله گرفتن از جشن، انجام شده است. با توجه به خلأ پژوهشی موجود در این حوزه، تفسیر تجربه زیسته دختران از این آیین گذار، حائز اهمیت است. دراین راستا، این پژوهش با رویکرد کیفی و به کارگیری روش پدیدارشناسی و با استفاده از نمونه گیری هدفمند با ۱۸ نفر از دختران خانواده های مذهبی که تجربه برگزاری جشن را داشته و پس از جشن به شکل جدی، تحت کنترل برای انجام واجبات دینی قرار گرفته اند، مصاحبه عمیق انجام شده و داده های به دست آمده با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شده است. یافته های پژوهش مرحله پساگذار در آیین گذار را نشان می دهد و دربردارنده دو مقوله اساسی، ازجمله هویت مشروعیت بخش و هویت مقاومت است. هویت مشروعیت بخش که از مسیرهایی چون خلق تغییر، اجتماعی کردن و ساخت هویت اسلامی، پرورش هویت فرمان بردار، قواعد منضبطانه، و کنترل اجتماعی ایجاد شده و در برابر آن، هویت مقاومت بروز و ظهور یافته است. نتایج به دست آمده در قسمت پساگذار نشان می دهد، هویت مشروعیت بخش با سازوکار های مختلف خود، پس از جشن تکلیف، از یک سو با تبدیل کردن دختران به سوژه های بهنجار، مطیع، و فرمان بردار و از سوی دیگر، با سیطره هویت اسلامی و ارائه آن، در پی استیلای هویت مشروعیت بخش در جامعه بوده است که سرانجام، خود را با مقاومت دختران و پس زدن موارد تأکیدشده ای همچون حجاب چادر، نشان داده است.Obedience or resistance? The hidden secrets of the Taklif celebration for girls
This study aims to explore the lived experiences of religious girls regarding their Taklif celebration (coming-of-age ceremony) and how they reinterpret these experiences after distancing themselves from it. Given the significant gap in this field, interpreting girls' lived experiences of this rite of passage is of great importance. This qualitative research adopts a phenomenological approach. Through purposive sampling, in-depth interviews were conducted with 18 girls from religious families who had experienced the Taklif celebration and were subsequently strictly monitored in performing religious obligations. The data were analyzed using Colaizzi’s seven-step technique. The findings reveal the post-transition phase of the rite of passage, comprising two key themes: legitimizing identity and resistant identity. The legitimizing identity is constructed through channels such as change creation, socialization, Islamic identity formation, fostering obedient identity, disciplinary rules, and social control. In contrast, the resistant identity emerges in opposition to these mechanisms. The post-transition results indicate that the construction of a legitimizing identity—through various mechanisms after the Taklif celebration—aims, on one hand, to transform girls into normative, obedient, and submissive subjects, and on the other, to establish the dominance of an Islamic identity in society. However, this process has ultimately faced resistance from girls, manifesting in their rejection of emphasized norms, such as the mandatory hijab (veiling).
تبلیغات
