تحلیلی بر الگوی پراکندگی فضایی و پوشش دهی خدماتی داروخانه ها در سطح نواحی شهر رشت با استفاده از قابلیت های تحلیل فضایی و آمار فضایی در محیط ArcGIS
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: ازآنجاکه استفاده بهینه از زمین و ساماندهی کالبدی شهر بر پایه کارایی، حفظ محیط زیست، تحقق عدالت اجتماعی و دسترسی عادلانه به خدمات، از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری به شمار می رود، مکان گزینی و الگوی پراکنش فضایی کاربری های شهری باید در راستای تأمین نیازهای تمامی اقشار جامعه و باهدف ارتقای رفاه و آسایش شهروندان صورت گیرد. ازاین رو، ارزیابی کیفی و کمی کاربری ها در ساختار فضایی شهر و بررسی تناسب مکانی آن ها در پهنه های مشخص، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. داروخانه ها ازجمله واحدهایی هستند که نقش مهمی در پاسخ گویی به نیازهای متنوع شهروندان درزمینه بهداشت، درمان و سلامت ایفا می کنند. به همین دلیل الگوی پراکندگی فضایی آن ها تأثیر زیادی بر سطح پوشش دهی خدمات دارویی دارد. با توجه به ماهیت فرا محله ای فعالیت داروخانه ها در این پژوهش پراکندگی این واحدها در مقیاس نواحی شهرداری رشت موردبررسی قرار گرفته است. روش شناسی: در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، از مدل های مختلف تحلیل فضایی در محیط نرم افزار ArcGIS شامل تحلیل لکه داغ، وزنه فراوانی، تحلیل خودهمبستگی فضایی، تراکم جمعیت نواحی در ارتباط با تعداد داروخانه و تحلیل چندضلعی های تیسن استفاده شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده وزنه فراوانی داروخانه ها در نواحی 1-3، 3-2 و 2-2، وضعیت معنادار ناحیه ۲-۱ به لحاظ میزان بالای Z در تحلیل لکه داغ، قرار داشتن 7.27 واحد داروخانه به ازای هر 10000 نفر در ناحیه 2-2، بازنمایی موقعیت های معطوف به نزدیک ترین داروخانه در چهارچوب تحلیل مبتنی بر چندضلعی های تیسن و نتیجه تحلیل حاصل از خودهمبستگی فضایی که نشان دهنده الگوی پراکنش تصادفی داروخانه ها در سطح نواحی شهر رشت، که هرکدام با دلالت هایی از الگوی پراکنش در سطح شهر رشت همراه بودند که در متن مقاله به آن ها پرداخته شده است.Analysis of the spatial distribution pattern and service coverage of pharmacies in the areas of Rasht using spatial analysis and spatial statistics capabilities in the ArcGIS environment
Background and Objective: Optimal land use and physical organization of cities based on efficiency, environmental protection, social justice, and equitable access to services are among the primary goals of urban planning. Therefore, the location and spatial distribution pattern of urban land uses should be aligned with meeting the needs of all social groups, aiming to improve the welfare and comfort of citizens. In this context, qualitative and quantitative evaluation of land uses in the spatial structure of the city and examining their locational suitability across defined zones are of particular importance. Pharmacies are among the units that play a significant role in meeting the diverse needs of citizens in the fields of health, treatment, and wellness. Due to this role, their spatial distribution pattern greatly impacts the level of pharmaceutical service coverage. Given the inter-neighborhood nature of pharmacies, this study investigates their spatial distribution at the level of the municipal areas of Rasht city. Methodology: To achieve the research objectives, various spatial analysis models within the ArcGIS environment were used, including hot spot analysis, frequency weighting, spatial autocorrelation analysis, population density in relation to the number of pharmacies, and Thiessen polygon analysis. Findings and Conclusion: The results indicate a high frequency weight of pharmacies in areas 1-3, 3-2, and 2-2; a statistically significant condition in district 2-1 based on high Z-scores in hot spot analysis; a rate of 7.27 pharmacy units per 10,000 people in district 2-2; the representation of proximity-based pharmacy access through Thiessen polygon analysis; and finally, the outcome of spatial autocorrelation analysis showing a random distribution pattern of pharmacies across the areas of Rasht. Each of these findings reveals aspects of spatial distribution patterns across the city, which are discussed further in the full article.
تبلیغات
