هوای نفس و شیطان از منظر قرآن (بررسی موردی بیان اشتراکات و افتراقات) (مقاله ترویجی حوزه)
درجه علمی: علمی-ترویجی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
انسان گرچه با کمک عقل و راهنمایان دین می تواند به قرب الهی برسد، اما قابلیت تنزل به مرتبه حیوانیت و پایین تر از آن را نیز دارد. «هوای نفس» و «شیطان» مهم ترین عوامل این تنزل هستند. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا هوای نفس و شیطان یک حقیقت اند یا دو واقعیت مستقل؟ تحقیق حاضر با روش «تحلیل آیات قرآن کریم» نشان می دهد که هوای نفس و شیطان دو واقعیت جداگانه بوده، دارای اشتراکات و افتراقاتی هستند. مهم ترین اشتراک آنها در مواردی مانند هدف، دشمنی با انسان، حرکت گام به گام، حرص و ولع نسبت به معاصی و جلوگیری از کارهای خیر است. در مقابل، تفاوت اساسی آنها در نوع وجود و درونی و بیرونی بودن است. همچنین از نظر علیت و تأثیرگذاری، هوای نفس به مثابه فاعل قریب و مباشرِ افعال انسان، علت حقیقی شمرده می شود، درحالی که تأثیر شیطان در حد علت اعدادی است. بر این اساس، هرگاه انسان شیطان را در حال طواف کعبه دل که حرم امن الهی است، ببیند، می تواند با یاد خدا هوای نفس را مهار کند تا شیطان نیز از او دور شود.Carnal Desire and Satan in the Quran: A Comparative Study of Commonalities and Differences
While humans can attain proximity to God through reason and religious guidance, they are also capable of descending to animalistic or lower states. "Carnal desire" and "Satan" are the primary factors in this degradation. This study investigates whether carnal desire and Satan represent a single reality or two distinct entities. Through analysis of Quranic verses, the research demonstrates that they are separate yet share commonalities. Key shared features include their goal, opposition to humanity, gradual influence, greed for sin, and obstruction of virtuous acts. Their fundamental differences lie in their ontological nature (internal vs. external) and causal roles: carnal desire acts as the direct cause of human actions, while Satan’s influence is preparatory and indirect. The study concludes that by remembering God, humans can restrain carnal desire, thereby repelling Satan from the "sanctuary of the heart."
تبلیغات
