بررسی جایگاه انسان در دو متن مرصادالعباد و انسان الکامل (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
متون تعلیمیِ عرفانی که از قرن پنجم هجری به بعد، در پی رسمی شدن و گسترش علوم مربوط به تصوّف و عرفان رو به فزونی گرفتند و در زبان نظریه پردازان این حوزه با عنوان «متون نقلی» شناخته می شوند، به دلیل برخورداری از تجارب عارفانه نویسندگانی که خود نیز بخشی از زندگی خود را تحت تربیت شیخ متعلّق به یک مکتب عرفانی خاص گذرانده اند و عارفان پرورده آن مکتب به شمار می روند، از ظرفیت بسیار بالایی برای بررسی های مربوط به حوزه سبک شناسی عرفان به شمار می روند. در مقاله حاضر با تکیه بر برخی اصول زیبایی شناسی این شیوه سبک شناسی بر مبنای کتاب «زبان شعر در نثر صوفیه» نوشته دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، دو متن مرصادالعباد نوشته نجم الدین رازی و انسان الکامل نوشته عزیز الدین نسفی که هر دو از شاگردان مکتب نجم الدین کبری هستند، مورد بررسی قرار گرفتند که مشخص شد هر دو متن به دلیل تفاوت کیفیّت در دو سطح مختلف زبانی، دو ساحت مختلف از مفهوم انسان کامل را معرفی می کنند. متن مرصادالعباد به علّت برخورداری از نثری شاعرانه که طبق ذائقه ادبی خواص نوشته شده است، تصویری ملکوتی و سلطنتی از انسان ارائه می کند، و در مقابل او متن انسان الکامل مفهوم انسان را در معنای فردی از آحاد جامعه ترسیم کرده است.Examining the position of man in the two texts of Mursad al-Abad and Insan al-Kamal
The mystical didactic texts, which have been increasingly popular in Sufism and mysticism since the 5th century A.H and are known as "narrative texts", are considered as a great capacity for studies related to the field of mysticism due to the mystical experiences of the authors who have undergone a special form of life under the education of sheikh of a particular mystical school. The present article relies on some aesthetic principles of this method based on the book "Language of Poetry in Sufi Prose" written by Dr. Mohammad Reza Shafiei Kadkani, two texts by Mursada al-Abad written by Najmuddin Razi and Insan al-Kamal written by Azizuddin Nasafi, who are both are students of the school of Najmuddin Kabri, have been studied. It was found that both texts introduce two different aspects of the concept of a perfect human due to the difference in quality at two different linguistic levels. The text of Mursad al-Abad presents a royal and royal image of man due to the poetic prose written according to the literary taste of Khawas.