تدوین الگوی مسئله یابی راهبردی در نظام جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: جمهوری اسلامی ایران ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ کشورها دارای مسائلی مرتبط با انتخاب های تعیین کننده و سرنوشت ساز است که به امور کشور سمت وسو داده و در طولانی مدت، تکلیف و جهت حرکتی نظام را تعیین می کنند. مقاله حاضر با هدف تدوین الگوی مسئله یابی راهبردی در نظام جمهوری اسلامی ایران، به دنبال آن است که این مسائل طی چه فرآیندی شکل گرفته، ساخته و پرداخته شده و در دستورکار خط مشی گذاری یا تصمیم گیری قرار می گیرند و چه عواملی باعث می شود که از مجموع مسائل بسیار که پیش روی خط مشی گذاران قرار دارد، برخی از مسائل مورد عنایت واقع شده و به برخی از مسائل توجهی نمی شود.روش: ﻧﻮع پژوهش ﺣﺎﺿﺮ، کاربردی و رویکرد آن آمیخته با روش توصیفی تحلیلی است. داده های پژوهش به دو روش کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه) گردآوری شده و اطلاعات به دست آمده در بخش کیفی به روش تحلیل مضمون و با کمک نرم افزار مکس. کیودی. ای و در بخش کمی، به روش تحلیل آماری و با کمک نرم افزار اس. پی. اس. اس. تجزیه وتحلیل شده است. روایی تحلیل مضمون به روش کدگذاری مستقل و پایایی پرسش نامه ها با آلفای کرونباخ محاسبه شده و برای نمونه گیری در بخش کیفی، از روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. مشارکت کنندگان در مصاحبه ها، 10 نفر از اساتید خبره در حوزه سیاست گذاری و خط مشی گذاری بودند و در بخش کمی نیز پرسش نامه ها بین 20 نفر از افراد خبره و تحصیل کرده در حوزه های مرتبط توزیع شد.یافته ها: الگوی مسئله یابی راهبردی در جمهوری اسلامی ایران تحت تأثیر مستقیم چهار بُعد اساسی محیطی و زیرمولفه های آن قرار دارد که عبارتند از: منابع تشخیص و پیش بینی مسائل راهبردی، مشخصه ها و ابعاد مسائل راهبردی، عوامل موثر بر مسئله یابی راهبردی و معیارهای راهبردی شدن مسائل. هریک از این ابعاد محیطی، دارای مولفه هایی هستند که پس از بررسی های میدانی، استخراج و نهایی شده و در الگوی پژوهش به آنها پرداخته شده است.نتایج: فراگرد مسئله یابی راهبردی، یک فراگرد چرخه ای بوده که از دوران نهفتگی آغاز شده و به دستورگذاری مسائل ختم می شود و با اجرای تصمیمات راهبردی و یا خط مشی ها، منجر به ایجاد و تولید مسائل جدید می شود؛ بنابراین، مسائل پیوسته درحال رشد و نمو هستند و هرچه رشد آنها بیشتر شود، سطح پیچیدگی و در هم تنیدگی آنها با سایر مسائل نیز بیشتر خواهد شد. ازجمله مهم ترین عوامل مهم و موثر در الگوی مسئله یابی راهبردی را می توان چارچوب های ذهنی و ادراکی که ذهنیت راهبردی افراد تأثیرگذار را شکل می دهد، حاکمیت تفکر راهبردی بر ارکان حکومت اعم از قوای سه گانه، نهادها، ارگان ها و احزاب سیاسی، توجه به تشخیص عامه مردم و مصلحت عوام، تأثیر گروه های اجتماعی مختلف در جامعه بر سوگیری نظرات و تصمیمات سیاست گذاران، هدایت و مدیریت رسانه ها و شبکه های اجتماعی، رصد و دیده بانی تحولات محیطی در سطح داخلی و خارجی (بین المللی)، وجود زیرساخت های مادی و معنوی قوی و مُکفی و ارزش ها و اهداف راهبردی حاکم بر نظام برشُمرد.Developing a strategic issue-finding model in the system of the Islamic Republic of Iran
Background and purpose: The Islamic Republic of Iran, like other countries, has issues related to decisive and fateful choices that give direction to all the country's affairs and determine the task and direction of the system in the long term. The present article, with the aim of developing a model of strategic issue-finding in the Islamic Republic of Iran, seeks to find out the processes through which these issues are formed, constructed and addressed, and are included in the policy-making or decision-making agenda, and what factors cause the set of many and numerous issues facing the policy makers, some issues are taken care of and some issues are not paid attention to.Method: The type of present research is applied and its approach is mixed with descriptive-analytical method. The research data was collected by both library and field methods (semi-structured interview and questionnaire) and the information obtained in the qualitative part was analyzed by thematic analysis with the help of Maxqda software and in the quantitative part by the statistical analysis method with the help of SPSS software has been analyzed. The validity of the theme analysis was calculated by independent coding method and the reliability of the questionnaires was calculated with Cronbach's alpha. The statistical population in the interview section was 10 expert professors in the field of policy making and in the quantitative section, the questionnaires were distributed among 20 expert and educated people in related fields, and for sampling, the sampling method was used. It was used purposefully until reaching theoretical saturation.Findings: The pattern of strategic problem-solving in the Islamic Republic of Iran is directly influenced by four basic environmental dimensions and its following components, which are: sources of creation and production of strategic problems, characteristics and dimensions of strategic problems, factors affecting strategic problem-solving and Criteria for strategic issues. Each of these environmental dimensions have components that are extracted and finalized after field investigations, which are discussed in the research model.Results: The process of strategic problem-finding is a cyclical process that starts from the latent period and ends with the ordering of problems, and with the implementation of strategic decisions or policies, it leads to the creation and production of new problems. Therefore, the problems are constantly growing and developing, and the more they grow, the more their complexity and interweaving with other problems will increase. Among the most important and effective factors in the strategic problem-solving model are the mental and perceptual frameworks that shape the strategic mentality of influential people, the rule of strategic thinking on the pillars of government, including the three powers, institutions, organizations, and political parties. Paying attention to the recognition of the common people and the interests of the common people, the influence of different social groups in the society on the bias of the opinions and decisions of policy makers, directing and managing the media and social networks, monitoring and scanning environmental developments in the Internally and externally (international) dimentions, the existence of strong and sufficient material and spiritual infrastructures. and values and strategic goals governing the census system.
تبلیغات
