انقلاب اسلامی

دولت مجازی، چارچوب تازه ای است که از قابلیت و توانایی بالایی برای افزایش مشروعیت سیاسی نظام های سیاسی در سطح بین المللی برخوردار است.در جمهوری اسلامی که سال های اخیر با نوعی نگرانی برای موضوع مشروعیت سیاسی روبرو است(مسأله)نظریه دولت مجازی ریچارد رزکرانس(روش) با چه تغییراتی و با کدام مؤلفه های بومی شده قادر است به ارتقا مشروعیت سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران کمک کند؟(سئوال) یافته های مقاله براساس شیوه بررسی توصیفی-تحلیلی نشان می دهد: با بومی سازی دولت مجازی و فروکاستن آن به سطح ملی و درآمیختن آن با آموزه های دینی می توان به ارتقای کارآمدی جمهوری اسلامی و عبور نظام،از بحران های پیش رو مدد رساند.

جریان شناسی اقتصادی ایران بعد از انقلاب اسلامی چکیده هدف مقاله حاضر بررسی جریان شناسی اقتصادی کشور پس از انقلاب اسلامی براساس تحلیل 5 محور اصلی است. نتایج مقاله نشان می دهد جریان اقتصادی کشور پس از انقلاب اسلامی درجهت توسعه و نقش آفرینی و حضور فعال بخش خصوصی در کشور نبوده است. حجم و اندازه و دخالت دولت در اقتصاد کاسته نشده است. وضعیت «رشد و رفاه افتصادی» پس از برنامه سوم توسعه روندی کاهنده داشته و ضریب همبستگی رشد اقتصادی و ارزش افزوده بخش نفت بیش از 70 درصد بوده است. با توسعه زیرساخت-ها، امکانات آموزشی و بهداشتی، روند محور «عدالت اقتصادی» تا ابتدای دهه 90 روبه بهبود بوده ولی در دهه 90 با تشدید تحریم ها و تورم 24 درصدی شاهد افت شاخصهای عدالت هستیم. در بخش تجارت خارجی هم روند مشخص و سیاست روشن دنبال نشده است. یافته های مقاله، نبود نظریه منسجم و الگوی بومی نظریه دولت را در اقتصاد ایران نشان می دهد و راهکار پیشنهادی گذر از این تعارض و تفاوت های بنیادین در سیاست-گذاری های کلان اقتصادی، اجماع بر روی سیاست های کلی نظام در اقتصاد بالاخص نظریه اقتصاد مقاومتی است. واژگان کلیدی: جریان شناسی اقتصادی، اقتصاد سیاسی، شاخص سازی، ایران، انقلاب اسلامی، بخش خصوصی، اندازه دولت، عدالت اقتصادی

وجود فساد مالی برای نظام های سیاسی ایجاد مسأله می کند چرا که در ایجاد یا عمیق تر نمودن شکاف بین نظام سیاسی و جامعه، ایجاد نارضایتی سیاسی و بروز انقلاب نقش دارد. بااین وجود در مطالعات ریشه شناسانه انقلاب اسلامی ایران، هنوز معلوم نشده است که در فضای علل نارضایتی سیاسی از حاکمیت پهلوی، نارضایتی از فساد مالی چه نقش و جایگاهی دارد. پژوهش حاضر برای رفع این ابهام مطالعه ی شعارهای این انقلاب را برگزیده است. پرسش این است که: «بر اساس شعارهای انقلاب اسلامی ایران پدیده نارضایتی از فساد مالی چه تأثیر و نقشی در وقوع انقلاب اسلامی داشته است؟» با روش تحلیل محتوا، نتیجه این است که: در شعارهای انقلاب اسلامی ایران، نارضایتی از فساد مالی پس از نارضایتی از وضعیت سیاسی، دومین علت نارضایتی از حاکمیت و لذا شرط لازم وقوع انقلاب اسلامی است. انقلابیون در شعارهای خود به ترتیب به رانت، اختلاس، شکل عام فساد مالی و قاچاق اعتراض داشته اند. همچنین دومین ویژگی نظام سیاسی مورد مطالبه شعاردهندگان به عنوان نظام جایگزین حاکمیت پهلوی، پاک بودن از فساد مالی است.

انقلاب اسلامی 1357ه.ش ، زمینه ی بروز و ظهور انواع اندیشه ها و آرمان های سیاسی و اجتماعی درقالب "متن" بود به گونه ای که امروزه محققین انقلاب اسلامی با انبوهه ای از متون در قالب بیانیه ، سخنرانی ،اعلامیه،گزارش ،مصاحبه و...مواجه اند که نیاز به دسته بندی و تحلیل محتوا دارند . یکی از مهمترین چالش های رژیم پهلوی ، بحران مشروعیت بود که از زمان تاسیس تا سقوط، همزاد آن بود . دسته ای از متون دوره انقلاب به طور مشخص با هدف بازنمایی ،برجسته سازی و تاکید بر این نامشروع بودن تولید شدند که در این مقاله "گونه ی گفتاری پدیدارساز" نامیده خواهند شد . هدف این مقاله تببین مختصات نظری و مفهومی این گونه ی گفتاریسیت. از رهگذر این تبیین ،معین میگردد انقلابیون چگونه از طریق کاربست زبان و انواع مکانیسم های گفتاری ،نامشروع بودن حاکمیت رژیم پهلوی را به نمایش گذاردند و موضع خود را در مبارزه علیه شاه تقویت نمودند .حسب موضوع تحقیق ، از روش/نظریه تاریخی-گفتمانی استفاده شده و متون بسیاری مورد تحلیل واقع شده اند که در اینجا یک نمونه موردی برای تشریح مختصات کلام پدیدارساز آورده خواهد شد . نتیجه آنکه گونه ی گفتاری "پدیدارساز" شکلی از گفتارسیاسی مشروعیت زدایانه از حکومت جور است که کارکرد آن شکل دهی به یک هویت سیاسی مبتنی بر سنت اسلامیست که با دنیای نوسازگار است و تولیدکنندگان این گونه گفتاری صاحب سرمایه عظیم دینی ،سیاسی و اجتماعی اند .

حوزه های علمیه شیعه همواره کوشیده اند تا فقه اسلامی در طول تاریخ کمال و بالندگی خود را حفظ کند و بتواند نیازهای هر عصر را پاسخ گوید. تقنین فقه و ارائه آن به صورت مجموعه های مدون نمونه ای از آنهاست. اگرچه با پیروزی انقلاب مشروطه، گام های ارزشمندی در ایجاد نظام قانون گذاری بر اساس فقه شیعه برداشته شد، ولی در عمل با خیانت روشنفکران وابسته، این اقدام عقیم ماند و در نهایت، جز در مواردی خاص، قوانین عرفی مقتبس از نظام های حقوقی غربی بر این کشور حاکم شد. با تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران اقدام گسترده ای برای قانون گذاری مبتنی بر فقه شیعه در اداره جامعه و حکومت تدوین شد. با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت تبیین چالش های فقه شیعه در چهار دهه گذشته، این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، موضوع قانون گذاری مبتنی بر فقه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی را بررسی نموده و به ویژه با تمرکز بر دوران انقلاب اسلامی، سیر تحول و تطور اندیشه قانون گذاری بر اساس احکام اسلام، از زمان طرح نظریه ولایت فقیه از سوی حضرت امام خمینی(ره) تا تدوین سند چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران را در دوازده مرحله واکاوی نموده است.

تغییر و تحول و زندگی در شرایط و دنیایی متفاوت، بطور طبیعی زاینده افکاری جدید خواهد بود. نسل جوان بطور طبیعی دارای ایده های نو برای اداره جامعه است. چرا که از منظرگاه متفاوت به مسایل می نگردد و دنیای ذهنی او متفاوت از پیشینیان است. این ویژگی می تواند مولد فرصت های مناسبی برای تحول و تکاپو در هر جامعه ای باشد. دوران جوانی را می توان نقطه اوج تجلی اراده سالاری دانست. نیروی جوانی برآمده از سه مولفه انرژی، امید، ابتکار است که می تواند آن را مبدل به موتور محرک جامعه نماید. قشر جوان در هر جامعه ای به لحاظ برخورداری از توان، انرژی و استعدادهای فراوان قادر است، نقش تعیین کننده ای در آینده آن جامعه داشته باشد و جوانان در هر جامعه ای سرمایه اصلی آن جامعه محسوب می گردند که می توانند زمینه های رشد و پیشرفت آن جامعه را در عرصه های مختلف فراهم نمایند. این پژوهش با رویکرد توصیفی- اکتشافی بدنبال آن است تا بر مبنای روش «تحلیل محتوا» در مطالعات علوم انسانی، الگوی «جوان انقلابی» را از دیدگاه فرزانه حکیم انقلاب، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، متناسب با روش شناسی تحقیق و اهداف ارایه نماید. تحقیق، ناظر به شناسایی و معرفی مضامین اصلی، از درون داده ها با استفاده از بیانات مقام معظم رهبری به صورت تمام خوانی تا رسیدن به اشباع، مورد مطالعه قرار گرفته است. از کدگذاری (مفهوم سازی) ۳۸۶کد و مفهوم، ۴۸ مضمون سازمان دهنده و ۶ مضمون اصلی به نام معنویت گرایی» «بصیرت» «انقلابی گری» «دانایی محوری» «کارآمدی» و «تمدن ساز» در قالب «الگوی جوان انقلابی» شکل گرفت.

ازجمله مسائل موردتوجه عمده نظریه پردازان مدرن انقلاب و جنبش های اجتماعی، سرنوشت انقلاب ها بعد از پیروزی و برانداختن نظم موجود و تبدیل انقلاب به یک نظام سیاسی جدید است. اینکه یک جنبش انقلابی بعد از پیروزی بر نظام سیاسی مطرود، نظام جدیدی را خلق نموده و به حرکت های انقلابی خاتمه می دهد و درواقع انقلاب مأموریتش پایان یافته به نظام تبدیل می شود. بر همین اساس نظریه های مدرن انقلاب رأی به امتناع همزیستی انقلاب و نظام داده اند؛ اما درک متفاوتی که از معنای انقلاب در نگاه رهبران انقلاب اسلامی وجود دارد باعث شده که در اندیشه مبتنی بر انقلاب اسلامی نه تنها رأی به پایان مأموریت انقلاب داده نشود، بلکه از نظریه «نظام انقلابی» دفاع بشود. این نوشتار می کوشد به روش کیفی و با استفاده از منابع اسنادی، ضمن بررسی انتقادی نظریات مهم انقلاب و جنبش های اجتماعی و با تکیه بر نظریه جنبش اجتماعی و نگاه بدیع و خلافِ آمد امام خمینی به انقلاب اسلامی، امتناع همزیستی انقلاب و نظام به مثابه یک قاعده کلی را رد کرده و چیستی و چگونگی همزیستی انقلاب و نظام در ایران را بررسی کرده و مدلی برای توضیح چگونگی تحقق نظام انقلابی ارائه بدهد.

نابرابری در دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی در طول زمان سبب شکل گیری شکاف های طبقاتی در جوامع مختلف می شود. رشد ناموزون و نابرابر سبب می شود که همزمان اقشار مختلف اجتماعی از مزیت های بیشتر اقتصادی و اجتماعی بهره مند شوند و بخش هایی از جمعیت به عنوان حاشیه نشین از مزیت های مطلوب کم بهره باقی بمانند، این امر در حالی که ممکن است از نتایج توزیع ناعادلانه قدرت سیاسی باشد به نوبه خود پیامدهای های سیاسی به بار می آورد. در این مقاله به تجزیه و تحلیل گسترش شکاف های طبقاتی و اجتماعی در ایران پس از دهه 1340 هجری شمسی پرداخته شده اسنت، و عوامل گسترش حاشیه نشینی و نابرابری های اجتماعی و اقتصادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و هم این طور پیامدهای سیاسی این نابرابری ها نیز تجزیه و تحلیل شده است، یافته های مقاله نشان می دهد که پوپولیسم و سیاست های پوپولیستی در زمینه های مختلف اجتماعی و اقتصادی از آثار و نتایج شکاف های اجتماعی است. در نتیجه غلبه بر چالش های منتج از نابرابری ها و گسترش حاشیه نشینی مستلزم سیاست های بازتوزیعی و رشد و رونق اقتصادی و اجتماعی است، به عبارتی همزمان رشد و بالندگی اقتصادی سبب افزایش ثروت ملی شود و از طرفی سیاست های بازتوزیعی با توسل به مکانیزم های مختلف قانونی به بازتوزیع عادلانه تر ثروت در مقیاس ملی و در اقشار گوناگون شود، این امر می بایست بر مبناهای عادلانه و باتوجه به الزامات رشد اقتصادی انجام شود که خود مساله ای مربوط به حکمرانی خوب است.

با توجه به اهمیت روز افزون نقشِ جهانی جنبش های نوین اجتماعی همچون جنبش های محیط زیستی، این مقاله به دنبال تحلیل نسبت مولفه های جنبش های محیط زیستی در راستای تاثیرگذاری ایران در عرصه تدبیر جهانی است. باتوجه به تأثیر اساسی رویکردهای ناشی از انقلاب اسلامی در تنظیم سیاست های جهانی ایران، سوال این مقاله بدین صورت طرح شد که مولفه های جنبش های جهانی زیست محیطی چه نسبتی با مولفه های جنبش ساز انقلاب اسلامی ایران در عرصه جهانی دارند؟ این مقاله با روش کیفی و با استفاده از تکنیک مقوله بندی و قیاس، مولفه های جنبش ساز انقلاب اسلامی در عرصه جهانی و مولفه های جنبش جهانی محیط زیست را استخراج و میان آنها نسبت سنجی کرده است. بدین منظور بر اساس نظرات «آلن تورن» به مطالعه تطبیقی سه مولفه: هویت، هدف و رقیب پرداخته شد. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که «انقلاب اسلامی» هویت، هدف و رقیبی فراتر از «جنبش محیط زیست» دارد، اما با این وجود نه تنها تضادی میان مولفه های آنها وجود ندارد بلکه زمینه هایی برای همسویی و هم افزایی میان انقلاب اسلامی و جنبش های محیط زیستی برقرار است. بنابراین امکان بهره گیری از جنبش-های محیط زیستی برای حضور ایران در عرصه تدبیر جهانی وجود دارد. لذا مناسب است سیاستگذاران در تنظیم سیاست های جهانی ایران، نقش و ظرفیت این جنبش را برای حضور ایران در عرصه تدبیر جهانی لحاظ نمایند.

یکی از مفاهیم مهم و متأثر از اندیشه رهبران انقلاب اسلامی مفهوم «مقاومت» است که در چند دهه گذشته ایران اسلامی، موجب پیدایش یک جریان فکری و راهبرد عملی در نظر و عمل جمهوری اسلامی ایران شده است. طرح و عملیاتی سازی این راهبرد، همانند سایر موارد مشابه، دربردارنده هزینه هایی است که تجربه نشان داده برای کاهش آنهار نیاز است تا نهادهای فکری و فرهنگی به تبیین بهتر و کامل موضوع اهتمام نمایند. از مهم ترین این نهادها، دانشگاه است. دانشگاه کارکردهای متعدد آموزشی، پژوهشی و فرهنگی دارد و براساس همین کارکردها می تواند زمینه ساز بسط و تعمیق گفتمان مقاومت باشد. سؤال اصلی مقاله این است که کارکردهای دانشگاه در تبیین و بسط اندیشه مقاومت کدامند؟ در این پژوهش با استفاده از نظریه کارکردگرایی ساختی و با رویکرد توصیفی تحلیلی، موضوع بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که دانشگاه در حوزه های پژوهشی و فرهنگی به شکل قابل قبولی در زمینه تبیین و بسط مفهوم مقاومت فعال بوده، اما در حوزه آموزشی و تأسیس رشته های مرتبط با مقاومت نیاز به فعالیت بیشتر است.

با گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اندیشه و سیره بنیان گذار فقید انقلاب همچنان در معرض خطر تحریف قرار دارد. ازآنجاکه شرط لازم مقابله با هر پدیده ای، فهم دقیق آن است؛ بنابراین دغدغه اصلی نویسندگان ارائه تحلیلی جامع از پدیده تحریف است. داده های موردنیاز با استفاده از روش اسنادی و مصاحبه نیمه ساخت یافته با هفده نفر از خبرگان حوزه اندیشه امام به دست آمده و سپس با روش داده بنیاد، تحلیل و الگو طراحی شده است. در این الگو علت های تحریف اندیشه و سیره امام (رحمت الله علیه) در سه دسته بینشی، گرایشی و کنشی دسته بندی شده است؛ همچنین دو زمینه انسانی و فرهنگی ناظر به پدیده تحریف شناسایی شده است. درنهایت پیامدهای تحریف اندیشه و سیره امام تبیین شده اند.

مردم سالاری دینی الگویی جدید از حکومت دینی است که آن را برخی اندیشوران دینیِ نوگرا در قرن بیستم مطرح کردند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ظهوریافت. این نظریه با وجود نو بودن و سازگاری با مبانی دینی، هنوز نتوانسته به عنوان یک الگو در جهان اسلام جلوه کند و به رغم مهم بودن، پژوهش چندانی درباره آن صورت نگرفته است. (پیشینه) در این باره این پرسش مطرح است که با نگاه موردی به اندیشه های سید قطب، اندیشه های سلفی و بنیادگرا چه نقشی فراروی گسترش مردم سالاری دینی در جهان اسلام ایفا کرده اند. ( مسئله ) این پژوهش مهمترین چالش فراروی گسترش مردم سالاری دینی در جهان اسلام را برخی اندیشه های سلفیِ مبتنی بر خلافت می داند. (فرضیه) به طورخاص اندیشه مبتنی بر ظاهرگرایی، عقل ستیزی و تقدیرگراییِ سید قطب که با مفاهیمی مانند جاهلیت، جهاد ابتدایی وخلافت عجین شده، نقش مستقیمی در ایجاد و گسترش این چالش داشته است. این مقاله درصدد است با استفاده ازروش شناسی هرمنوتیکِ مؤلف محور ( روش )، ضمن بررسی و نقد اندیشه سیاسی سید قطب و تبیین نفوذ اندیشه سیاسی وی در گروه ها و جریان های سلفی تکفیری، نشان دهد یکی از چالش های پیش روی گسترش مردم سالاری دینی در جوامع اسلامی، اندیشه های سلفی و بنیادگرایانه است. با این حال، می توان با تکیه بر اسلام سیاسیِ مبتنی بر عقلانیت و اجتهاد و همافزایی با برخی گروه های متعادلِ جهان اسلام، بر مشکلات فراروی گسترش این پدیده فائق آمد. ( یافته )

انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهان اسلام نوید داده و پیروزی برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره،سایر حرکتهای اسلامی در جهان اسلام مثل یمن را به تکاپو واداشت. لذا این مقاله ظرفیت های فرهنگی- هویتی انقلاب اسلامی ایران و تاثیر انقلاب اسلامی ایران را بر بیداری اسلامی به خصوص انصارالله یمن را بررسی می کند(مساله) پژوهش حاضربا استفاده از روش توصیفی و تحلیلی روشن می نماید که تاثیرانقلاب اسلامی بر بیداری اسلامی انطباق دارد (روش) شکل گیری انقلاب اسلامی در ایران از سه جهت برای بیداری اسلامی دارای اهمیت است.1-انقلاب اسلامی در ایران هویت فرهنگی جدیدی برای ایرانیان به ارمغان آورد با عنوان "هویت اسلامی- ایرانی"؛2- آن چه در ایران رخ داده به عنوان یک تجربه تاریخی – خواه نا خواه- در مقابل دیدگان ملت های منطقه است و ظرفیت الگو شدن برای آنها را دارد.3- انقلاب ایران ترکیبی از عناصر بومی و فرهنگی ایرانی را با عناصر دینی و مولفه هائی از رویکردهای دموکراتیک جدید ترکیب کرده و سنتزی متناسب با شرایط ایران اسلامی ارائه داده است که از ظرفیت بالایی برای الگو شدن برای کشورهای منطقه برخوردار می باشد.(یافته ها)

بیداری اسلامی جنبشی اس ت که مبتنی برآگاهی و بنیاد اسلام خواهی، شکل گرفته و وقوع انقلاب اس لامی در ایران بر فرآیند اس لامگرایی و گسترش بیداری اس لامی در جهان اسلام به ویژه در کش ورهای عربی تأثیر فزآینده ای داشته است ( مسئله ) .این پژوهش بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای ( روش ) به این پرسش می پردازد که مؤلفه های حکمرانی فرهنگی انقلاب اسلامی ای ران که موجب الهام بخشی بیداری اسلامی شده است، چیست؟ ( پرسش ) در پاسخ باید گفت انقلاب اسلامی ب ا تکی ه ب ر حکمرانی فرهنگی ب ه وی ژه ارزش ه ایی نظیر آموزه های اسلامی، مردم سالاری دینی، فرهنگ مقاومت و شهادت، معنویت و ولایت فقیه توانسته به احیای خودباوری دینی و بیداری اسلامی در عرصه منطقه ای و تأثیرگذاری ب ر مناس بات جه انی بپ ردازد و اقت دار فرهنگی و ن رم اف زاری خ ود را در عرص هبین المللی به منصه ظهور رساند. ( یافته )

پژوهش حاضر در تلاش است تا با به کارگیری الگوی ردیابی فرآیند و با بهره گرفتن از ابزار گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی کتابخانه ای و همچنین تحلیل محتوای آثار امام خمینی، رویکرد ایشان را به مؤلفه های ایران هراسی در مفهوم صدور انقلاب مورد مداقه و بحث قرار دهد و پاسخی به این پرسش ارائه نماید که با توجه به تلاش های دشمنان انقلاب اسلامی در دوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای ارائه تصویری نادرست از اهداف و پیامدهای انقلاب، رویکرد امام خمینی به این تبلیغات نادرست چه بود؟ و ایشان با چه مشی و ایده ای تلاش نمودند تا از این تهدید به عنوان فرصتی برای صدور الگوهای انقلاب بهره ببرند؟ زیرا می توان گفت ایران هراسی پدیده ای است که با پیروزی انقلاب اسلامی وارد مرحله حادتر و جدی تری گردید. به طوری که مهم ترین مؤلفه های ایران هراسی را می توان در تبلیغات سوء در باب قدرت و انگیزه های تهاجمی انقلاب اسلامی، اسلام هراسی و شیعه هراسی ردیابی نمود. مؤلفه هایی که هرکدام مقابله با بخشی از ارزش های انقلاب اسلامی در بُعد منطقه ای و فرامنطقه ای و حتی در ابعاد جهانی را مطمح نظر قرار داده است. چنانچه با پیروزی انقلاب اسلامی، اقدامات عملی در مبارزه با انقلاب اسلامی و ارزش های اسلامی آن نیز صورت گرفت که مهم ترین آن جنگ تحمیلی علیه ایران بود. امام خمینی در روند صدور انقلاب با شکل بندی فرهنگی به صدور انقلاب و اقدام به صدور ارزش های اسلامی و انسانی تلاش می نمود تا مفاهیم و مؤلفه هایی را در صدور انقلاب مورد تأکید قرار دهد که پیامد آن تلاش برای خنثی سازی تبلیغات نادرست علیه انقلاب اسلامی و نظام اسلامی از یکسو و ایجاد اتحاد حداکثری در بین دولت ها و ملت های منطقه از سوی دیگر شود.

یکی از مهمترین جریان های تشیع که از اهمیت زیادی نیز برخوردار است، پرداختن به جنبه های افتراق و اشتراک انقلاب اسلامی ایران با گروه حزب الله لبنان و مقایسه آنها به لحاظ جریان تحول و روند فکری آنهاست. با توجه به استفاده از روش تاریخی مقایسه ای که در این مقاله انجام گرفته است، این مقاله در پی پاسخ به این پرسش بوده که وجوه اشتراکات و افتراقات اندیشه های سیاسی حزب الله لبنان و انقلاب اسلامی ایران چیست؟ اولویت موضوعی مقاله سیزده شاخصه بارز است که به آن پرداخته خواهد شد. با توجه به شاخصه های بارز ذکر شده، حزب الله لبنان در تمامی شرایط و تحولات منطقه، به ویژه جهان اسلام به عنوان بازیگر فعال و هم سو با سیاست های جمهوری اسلامی ایران نقشی پررنگ و اثرگذار را ایفا می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که انقلاب اسلامی ایران و حزب الله لبنان از نظر مبانی فکری و اعتقادی اشتراکات بسیار زیادی با یکدیگر داشته و می توان تنها تفاوت این دو را در ایجاد حکومت اسلامی تلقی نمود؛ چرا که رهبران جنبش حزب الله لبنان با توجه به شرایط خاص این کشور و فرهنگ و ادیان مختلفی که در این کشور حاکم بوده است در راستای ایجاد حکومت اسلامی نتوانسته اند به طور مؤثر عمل نمایند. جنبش حزب الله لبنان به عنوان متحد اصلی جمهوری اسلامی ایران، جزء تنها گروه اسلام گرای شیعه منطقه با قدمت طولانی بوده و تنها جنبش شیعی در منطقه خاورمیانه است که نظریه های بازتاب انقلاب اسلامی در این گروه به طور عملی پیاده سازی شده است.

  امروزه مبحث قومیت و نقش آنها در پیشرفت جوامع یکی از مسائل اساسی در تمامی کشورهای جهان به ویژه در جوامع چند قومیتی است. کشور ما نیز که از جوامع چند قومیتی به شمار می رود و در راستای حقوق و توسعه قومیت ها دارای مسائل و چالش های متفاوتی بوده، نیازمند است در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های توسعه به موضوع قومیت ها توجه بیشتر و کاربردی تر شود. در این پژوهش درصدد بررسی جایگاه توسعه قومی در برنامه های توسعه، پس از انقلاب اسلامی هستیم و به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که «جایگاه الگوی توسعه قومی در برنامه های توسعه پس از انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟»؛  با بررسی اسناد و برنامه های توسعه به این نتیجه خواهیم رسید که توسعه قومی حلقه مفقوده روند توسعه متوازن کشور بوده  و به عبارتی توسعه قومی از دغدغه ها و مسائل اصلی سیاستگذاران توسعه کشور نبوده و به ندرت در برنامه های توسعه نامی از اقوام آمده است. پرداختن به مسئله توسعه اقوام را به سختی می توان در چهارچوب نگاه به مسائل مناطق حاشیه ای، فقرا و نیازمندان دید.

هدف مقاله، احصاء و شناخت شاخص های مقاومت و سنجش میزان تأثیر آن بر تمدن نوین اسلامی است. پژوهش از حیث نوع، بنیادی-  کاربردی و با روش آمیخته (کیفی – کمی) انجام شده است. جهت شناخت مؤلفه و شاخص های مقاومت اسلامی در بخش کیفی، در مرحله ی اول با بررسی ادبیات تحقیق، پژوهش های انجام گرفته و مبتنی بر سخنان رهبران انقلاب اسلامی است. در زمینه ی تبیین مقاومت اسلامی، علاوه بر چارچوب مفهومی مقاومت، از نظریه ی موازنه ی قوا به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. از تجزیه وتحلیل داده های کیفی، عوامل و متغیرها (مؤلفه و شاخص ها) استخراج شدند. در گام دومِ تحقیق، با نظرگیری از خبرگان و انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، نسبت به تکمیل، اصلاح و ترمیم شاخص های احصاء شده از مبانی نظری و ادبیات تحقیق پرداخته شد. در پایان (بخش کمی)، به منظور سنجش تأثیر هر یک از مؤلفه و شاخص های مقاومت و تأثیر آن بر تمدن سازی و نسبت بین شاخص ها، از فنون آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون رگرسیون خطی ساده (دومتغیره) و آزمون رگرسیون چندگانه گام به گام استفاده شد. بر اساس یافته های کیفی، شاخص های مقاومت اسلامی، در چهار بعد اسلام سیاسی، انسجام اسلامی، حکمرانی اسلامی و دفاع مردم پایه شناسایی گردید. و میزان تأثیر هریک بر تمدن سازی در بخش تجزیه وتحلیل کمی مشخص شد. در نتیجه فرضیه ی تأثیر مقاومت اسلامی بر تمدن سازی تأیید و تبیین شد.

مبحث عقلانیت و عقلانیت سیاسی یکی از مفاهیم پرقدمت در تاریخ حیات بشری است که در تمدن واجد نظام سیاسی، یکی از مفاهیم پایه به شمار می رود. یکی از مهمترین منابع تبیین این موضوع در جمهوری اسلامی ایران، رجوع به اندیشه های امام خمینی(ره) می باشد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پرداخته شود که: پایه های اساسی مفهوم عقلانیت سیاسی در دستگاه محاسباتی امام خمینی(ره) چیست؟ مقاله پیش رو، ادعا دارد آنچه بیش از هر موضوعی در دیدگاه ایشان برجسته است، تلاقی عقلانیت سیاسی با انقلابی گری است که ذیل مفهومی به نام عقلانیت انقلابی، می توان آورد. در این مقاله با استفاده از تعابیر ایشان و استفاده از روش تحلیل مضمون، ابتدا کلیدواژه هایی در رابطه با عقلانیت انقلابی استخراج گردیده و سپس از مقایسه آن، مفاهیم متناظر و مضامین کلی بیان شده است. از مقایسه کلی دو مفهوم عقلانیت سیاسی و انقلابی گری، می توان چنین گفت که این دو در نگاه امام(ره)، دارای یک مخرج مشترک هستند که عبارتست از عنصر مصلحت عمومی و حقیقی مردم که این مصلحت فارغ از نیازهای کاذبی است که عموما از هیجانات زودگذر ناشی می شود. امام خمینی(ره) عقیده دارد مصالح عمومی و حقیقی مردم که گاهی به حفاظت از رویه ها و گاهی به تحول در آن نیازمند است، می بایست بر اساس دیدگاهی متعالی رخ دهد. چرا که از دیدگاه ایشان، صرفا دیدگاه متعالی است که می تواند مصالح حقیقی بشر را تشخیص دهد. امام(ره) اعتقاد دارد نتیجه این دیدگاه، کارآمدی است و آسیب اجتناب از آن، نابودی خواهد بود.

انقلاب اسلامی ایران یکی از انقلاب های بزرگ دنیا هست که، تاثیر زیادی در جهان اسلام و عرصه بین الملل گذاشته است. مقاله ی حاضر از میان تاثیرات مختلف و متغییرهای متنوع انقلاب اسلامی به تبیینِ نتایج «دیپلماسی نهضتی» پرداخته است. اگر چه از منظر مفهومی دیپلماسی نهضتی امروزه با اصطلاحات «مقاومت» و «بیداری اسلامی» در عرصه علمی و آکادمیک کاربرد زیادی پیدا کرده است؛ موضوع «دیپلماسی نهضتی» جدید بوده و نیاز به مطالعه و در خور تحقیق است. پیشینه دیپلماسی نهضتی به شکل گیری انقلاب اسلامی و ماهیت و مفهوم آن به نهضت انبیاء باز می گردد. در این مقاله دیپلماسی نهضتی مبتنی بر نظریه سیاست خارجی امام خمینی(ره) ارزیابی خواهد شد. پژوهش حاضر از نوع بنیادی – کیفی و روش، توصیفی- تحلیلی انجام شده است. سوال اصلی مقاله این است که نتایج و پیامدهای فراملی دیپلماسی نهضتی انقلاب اسلامی چه بوده و مصادیق آن کدامند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد، مهمترین نتایج دیپلماسی نهضتی انقلاب اسلامی شامل؛ مفهوم مقاومت، توسعه ژئوپلتیک محور مقاومت، ماهیت بیداری اسلامی، سیاسی شدن اسلام و پیاده سازی اسلام ناب بوده است. در نتیجه دیپلماسی نهضتی متاثر از انقلاب اسلامی سبب شد عنصر اسلام و سیاست در قدرت و اجتماع با رویکرد نظری جدید بازتولید شده و تئوریزه شود. مهمترین پیامد آن در قالب تعامل فزاینده و تعامل گرایی ضد نظام سلطه بروز و ظهور یافته است.