مطالب مرتبط با کلیدواژه

توسعه یافتگی


۶۱.

بررسی تطبیقی وضعیت دین در ایران، ترکیه و مصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال سوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹) 65 - 94

کلیدواژه‌ها: اهمیت سنت اهمیت مذهب توسعه یافتگی حیات دینی عبادت مذهبی بودن معنای زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۴۱۴
نقش دین به ویژه در کشورهای ایران، ترکیه و مصر به عنوان کشورهایی در حال توسعه که مواجهه با فرایندهای مدرن داشته و سنت های مؤثر فرهنگی و دینی در این زمینه داشته اند، از جمله زمینه های شکل گیری یکی از پرسش های تحقیق در خصوص کیفیت وضعیت دین در این سه زمینه فرهنگی بوده است. پرسش دیگر، به تطابق الگوی نظری اینگلهارت با یافته های مربوط به پیمایش بین المللی او درباره وضعیت دین در سه کشور مذکور بازمی گردد. در این پژوهش، آخرین موج از این پیمایش ها، مبنا قرار گرفته و مقولات شش گانه مرتبط با حیات دینی که داده های آنها درباره سه کشور مذکور، موجود است و همچنین مقایسه پذیر می باشند، به بررسی این موضوع به صورت تطبیقی مقایسه ای پرداخته شده است. متناسب با سطح سنجش متغیرها، آماره ها و میزان معناداری، تفاوت میانگین ها ارزیابی شده است. گرچه میزان اهمیت مذهب و خدا در زندگی و مذهبی بودن مصر نسبت به ایران و ترکیه و ایران نسبت به ترکیه بیشتر است، اما اهمیت سنت با اهمیت مذهب ضرورتاً وضعیت مشابهی ندارد. همچنین تفاوت معناداری میان میزان عبادت و تأمل در معنا و غایت زندگی در سه کشور مشاهده نشده است.
۶۲.

بررسی وضعیت شاخص های توسعه در شهرستان های کرمانشاه با استفاده از تکنیک ادغام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۶ 73 - 90

کلیدواژه‌ها: توسعه توسعه یافتگی ویکور کپلند استان کرمانشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۴۷۷
استفاده از شاخص های توسعه و ترکیب آن ها، به مسئولان برنامه ریزی درجهت درک بهتر وضعیت مناطق کمک خواهد کرد و همچنین به آن ها در جریان تصمیم گیری یاری خواهد رساند تا اقدامات بعدیشان، درجهت تعادل منطقه ای باشد و عدالت اجتماعی در بین مناطق برقرار شود. در این راستا هدف این پژوهش تعیین و تحلیل سطوح برخورداری شهرستان های استان کرمانشاه در شاخص های توسعه با استفاده از تکنیک های ادغام است. بدین منظور 14 شهرستان از لحاظ شاخص های ترکیبی توسعه در قالب 40 شاخص قابل سنجش بررسی شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل آنتروپی و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره ویکور، تاپسیس، saw و درنهایت از مدل کپلند استفاده شد که شهرستان های استان کرمانشاه در چهار سطح (توسعه یافته، نسبتاً توسعه یافته، درحال توسعه و محروم از توسعه) دسته بندی شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که 29/14 از شهرستان ها توسعه یافته (قصرشیرین و پاوه) ، 71/35 از شهرستان ها نسبتاً توسعه یافته (سنقر، دالاهو، گیلان غرب، صحنه و کنگاور)، 71/35 از شهرستان ها درحال توسعه (اسلام آباد غرب، هرسین، ثلاث باباجانی، روانسر و سرپل ذهاب) و 29 /14 از شهرستان ها محروم از توسعه (جوان رود و کرمانشاه) هستند که نشان دهنده اختلاف بین شهرستان ها ازلحاظ برخورداری از شاخص های توسعه است؛ به طوری که ت وزیع شاخص های توسعه چندان با میزان جمعیت شهرستان ها انجام نشده است.
۶۳.

بررسی میزان برخورداری از خدمات عمومی در نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر های استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 13 - 26

کلیدواژه‌ها: خدمات شهری توسعه یافتگی روش ANP استان مازندران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۵۰
مشکالت ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری، باعث شده است که توزیع خددمات شدهری یکدی از مهد تدری مادا ل پدیو روی ا لدب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میباشد و با وجود نابرابری و عدم تعادل فضایی در نواحی مختلف یک شهر و عددم تعدادل در توزیدع خددمات شهری، تفاوتهای فضایی شهرها تشدید شده است؛ همچنی در کشور ایران نیز، مائله توزیع نامناسب خدمات عمومی شدهری در شدهرهای مختلدف نگرانکننده شده است. یکی از مه تری پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهههای اخیدر از هد پاشدیدگی ن دام توزیع مراکز خدمات شهری بوده که زمینهساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از ای خدمات شده است؛ بنابرای هدف اصلی ای پژوهو در مرتبه اول: رتبه بندی شهرهای استان مازندران ازن ر برخورداری از زیرساختهای خدمات شهری است؛ در مرتبده دوم: مشدخص کدردن نحدوه توزیدع زیرساخت های خدمات شهری در سطح استان مازندران است؛ در ای پژوهو ابتدا اطالعات و آمار مورد نیاز در ارتباط با زیرساخت هدای مربدوط بده خدمات شهری در سطح شهرهای استان مورد مطالعه جمعآوری گردیده و در نرمافزار گاترده Excel بانک دادهها تشکیل شد؛ سپس رتبهبندی شهرها از طریق مدل تصمی گیری چند معیاره تشابه به حل ایدآل تعیی گردید و در نرمافزار 3.ArcGis10 بهصورت نقشه نشان دادهشده و ضریب اهمیت هر یک از معیارهای زیرساختی با روش فرآیند تحلیل شبکهای مشخص شده است؛ در نهایت، نحوه توزیع زیرساختهای خدمات شهری با ضریب چدولگی پیرسونی در سطح شهرها تعیی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شهر آمل با 222/5 درصد برخورداری جزو برخوردارتری و شهر پدلسدفید بدا 552/5 درصد جزو محرومتری شهر ازن ر زیرساختهای خدمات شهری در استان مازندران میباشند؛ همچنی نحوه توزیع زیرساخت های خدمات شدهری در سطح استان مازندران از نوع نامتقارن با چولگی مثبت است
۶۴.

تحلیل جغرافیایی سطوح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی بخش لشت نشاء از شهرستان رشت با بهره گیری از GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 95 - 112

کلیدواژه‌ها: تحلیل جغرافیایی توسعه یافتگی GIS لشت نشاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۲۸۸۳
برنامه های توسعه یک کشور زمانی با موفقیت  همراه می گردد که بر اساس ویژگی های  و نیازهای مناطق و نواحی آن برنامه ریزی گردد.بدیهی است که قبل از برنامه ریزی، باید  وضع موجود شناسایی  و جایگاه آن در سطوح توسعه یافتگی مشخص گردد. امروزه  سیستم اطلاعات جغرافیایی توانایی منحصر به فردی در گردآوری، بازیابی و تحلیل داده ها ی جغرافیایی دارد و برنامه ریزان با استفاده از آن می توانند راحت تر تصمیم گیری نمایند با این نگرش تحقیق حاضر به  دنبال دو هدف زیر می باشد:1-ارائه تصویری روشن از وضعیت اجتماعی -جمعیتی، اقتصادی، و کالبدی- فضایی  روستاهای  محدوده مورد مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه توسعه یافتگی روستاها2-تعیین میزان توسعه یافتگی روستاهای بخش لشت نشاء با توجه به شاخص های توسعهبرای رسیدن به این دو هدف ازروش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در ابتدا شاخص های مورد مطالعه در تحقیق در قالب جداول توصیفی در نرم افزار GIS برای هر روستا تنظیم گردید.آنگاه با استفاده از توانایی های این سیستم و با استفاده از گزینه شکست طبیعی سه سطح توسعه یافتگی برای روستاها ی مورد مطالعه تعریف گردید. در مجموع از 44 روستای مورد مطالعه در این تحقیق تعداد4 روستا (9.1 درصدتوسعه یافته،تعداد 19 روستا (43.18درصد) در حال توسعه ،و تعداد 21 روستا (47.72 درصد) کمتر توسعه یافته می باشند. با توجه به نتایج تحقیق سطوح توسعه یافتگی در محدوده مورد مطالعه نامتعادل می باشد و توزیع خدمات  به ویژه خدمات زیربنایی متناسب با جمعیت و ویژگی های مختلف روستاها نمی باشد.
۶۵.

تحلیل و سطح بندی میزان توسعه یافتگی استان های ایران با استفاده از مدل های کمی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 169 - 184

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی استان های کشور مدل های کمی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۵۶۷
سنجش و تعیین سطح توسعه یافتگی به عنوان یکی از مهم ترین مسائل برنامه ریزی کشورها می باشد، به نحوی که از دهه 1990 غالب کشورها به بازنگری وضعیت خود در این خصوص پرداخته اند. بنابراین، در پژوهش حاضر به منظور تعیین سطح توسعه یافتگی استان های کشور از هفت شاخص؛ امید به زندگی، سرانه تولید ناخالص، سطح زیرکشت، سطح سواد، وضعیت اشتغال، دسترسی به امکانات آموزشی و دسترسی به آب آشامیدنی با استفاده از مدل کمی موریس و نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، استفاده شده است. طبق نتایج به دست آمده از تحلیل شاخص های مذکور، استان های تهران، فارس و اصفهان به ترتیب با ضریب توسعه موریس 62/78، 38/70 و 69 دارای بالاترین سطح توسعه از نقطه نظر شاخص های توسعه و استان های هرمزگان، کهکیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان به ترتیب با ضریب توسعه موریس 87/40، 66/33 و 62/3 دارای پایین ترین سطح توسعه در بین استان های کشور می باشند. همچنین با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پهنه بندی و توزیع فضایی درجه توسعه یافتگی استان های کشور نمایش داده شده است.
۶۶.

ارزیابی و تحلیل توسعه یافتگی ناحیه ای با استفاده از مدل HDI (مطالعه موردی استان همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 1 - 17

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی مدل (HDI) امتیاز کسب شده میزان توسعه یافتگی استان همدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۲۷۸
قوانین و مقررات شهری را می توان به عنوان یکی از مهم ترین نقاط اتصال بین مدیریت شهری و شهروندان قلمداد نمود.به تعبیر بهتر شهروندان به عنوان بازیگران و عنصر اصلی مدیریت شهری در پرتو قوانین و مقررات شهری می توانند  ضمن تعریف نقش برای خود و سایر اعضا در اداره امورشهر نیز مشارکت کنند و مفهوم شهروندی را محقق سازند. بیش از یک دهه نیست که مدیریت شهری به عنوان رشته ای نوین، مورد توجه جوامع علمی قرار گرفته است. این رویکرد جدید به مسایل شهروندان و فضاهای شهری، اشتراکات گسترده ای با سایر علوم همانند مدیریت دولتی، جامعه شناسی، شهرسازی و ... دارد. متغیر اعتماد به دلیل ماهیت چند سطحی و چند رشته ای خود از جمله نقاط اشتراک بین علوم اجتماعی است. اعتماد به صورت متغیرهای وابسته، مداخله گر و مستقل در مدل های مدیریتی نقش مهمی ایفا میکند. هدف از این پژوهش نیز سنجش میزان اعتماد شهروندان به مدیریت شهری میباشد. در این تحقیق روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی و نیز میدانی(پرسشنامه ای)، و نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش مطالعه اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بوده است . پس از طراحی پرسشنامه ، ازطریق تحلیل نتایج پرسشنامه های توزیع شده توسط نرم افزار SPSS میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بررسی می شود و توسط روش ضریب همبستگی میزان همبستگی بین فرضیه های تحقیق و درستی آنها بررسی می شود و مطالعات انجام شده نشان می دهد که شهروندان در اطلاع رسانی مشکلات شهری به مدیران مشارکت کمتری را از خود نشان دادند که در نهایت پیشنهاداتی جهت کمک به بهبود این روابط ارائه میگردد.
۶۷.

تحلیل و طبقه بندی سطوح توسعه یافتگی در راستای برنامه ریزی راهبردی نواحی روستایی شهرستان تالش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 145 - 179

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی توسعه روستایی سطح بندی توسعه سکونتگاه های روستایی تالش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۳۷۱
تعادل بخشی توسعه در روستاها به عنوان مراکز اصلی تأمین امنیت غذایی جامعه، علاوه بر قابلیت های اکولوژیک تا حد زیادی مرهون نظام برنامه ریزی است. این امر با توجه به روند فزاینده شهرنشینی در آینده، برای توسعه متوازن و آمایش محیط و شکل گیری جامعه شهری پایدار غیرقابل اجتناب است. از آنجا که توسعه مفهومی چندبعدی است، بررسی سطوح و ابعاد توسعه و آگاهی از میزان برخورداری نواحی می تواند گامی مؤثر در تجدید سازمان و برنامه ریزی نواحی باشد. این امر نه تنها از بعد روستایی، که از جنبه منطقه ای دارای اهمیت است. این پژوهش باهدف شناخت مناطق برخوردار و محروم شهرستان تالش، در پی تشخیص تفاوت های ناحیه ای در زمینه شاخص های توسعه با روش اسنادی و میدانی است. شاخص های تحقیق در ابعاد آموزشی، بهداشتی، زیربنایی، اجتماعی، خدماتی، اداری و سیاسی طبقه بندی شده و با استفاده از تکنیک تاپسیس و تلفیق شاخص ها بررسی شده اند. جامعه آماری تحقیق دهستان های شهرستان تالش است. نتایج این پژوهش نشان داد که نخست دهستان هایی که از ارتباط بیشتر و مناسب تری با مرکز شهرستان برخوردارند، از ضریب توسعه یافتگی بالاتری برخوردارند. سپس دهستان حویق بالاترین و دهستان های اسالم و کوهستانی تالش پایین ترین میزان توسعه یافتگی را داشته اند. در نهایت این تحقیق نشان داد که نابرابری و ناهمگنی از نظر توزیع شاخص ها در ناحیه مورد بررسی صورت گرفته است.
۶۸.

سطح بندی سکونتگاه های روستایی شهرستان ساوه از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه یافتگی با استفاده از شاخص ناموزون موریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 203 - 216

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی محرومیت دهستان های ساوه شاخص ناموزون موریس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۵۱۰
 با وجود سابقه برنامه ریزی توسعه در ایران، نابرابری های منطقه ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن ها می باشد. نابرابری های توسعه ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازه گیری سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی می تواند، موقعیت ها و نارسایی های موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخش های توسعه نیافته ی برخی مناطق باعث می شود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدف های برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگی های توسعه بین روستاها می باشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامه ریزی ناحیه ای را قادر می سازد تا در سیاست گذاری ها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان های شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس می باشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی و تحلیل داده های آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاه های روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه یافتگی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در بخش های مختلف متفاوت می باشد. اما در بیشتر بخش ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می باشد.
۶۹.

ارزیابی و تحلیل سطح توسعه یافتگی آموزشی در استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۸ و ۵۹ 94 - 111

کلیدواژه‌ها: کلیدی: آموزش توسعه توسعه آموزشی توسعه یافتگی استان ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۵۳۸
این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی سطح توسعه یافتگی آموزشی در شهرستان های استان ایلام انجام گرفته و برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات آن از تکنیک SAW به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چندشاخصه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش نیز استان ایلام، شامل شهرستان های آبدانان، ایلام، ایوان، بدره، چرداول، دره شهر، دهلران، سیروان، ملکشاهی و مهران بود. شاخص های متفاوتی که جهت تحلیل سطح توسعه یافتگی آموزشی در استان ایلام استفاده شده است، عبارت بودند از: تعداد دانش آموزان، کارکنان آموزشی اداره آموزش و پرورش، دانش آموزان دوره آموزش استثنایی، آموزشگاهای دوره آموزش استثنایی، دانش آموزان دوره پیش دبستانی، آموزشگران تمام وقت مؤسسات آموزش عالی، دانشجویان مؤسسات آموزش عالی، دانش آموختگان مؤسسات آموزش عالی، مربیان اداره آموزش فنی و حرفه ای و آموزش دیدگان اداره آموزش فنی و حرفه ای. پس از استخراج آمار مربوط از سالنامه آماری استان ایلام در سال 1393، به تشکیل گزینه ها و شاخص های مربوط اقدام شد و با اجرای مراحل تکنیک SAW، تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام گرفت. یافته ها نشان می دهد که از لحاظ وضعیت توسعه آموزشی، شهرستان ایلام در بین شهرستان های استان ایلام، در صدر قرار دارد و شهرستان های ایوان، دهلران، دره شهر، آبدانان، چرداول، مهران، ملکشاهی، سیروان و بدره در رده های بعدی قرار دارند. تحلیل های صورت گرفته در این پژوهش می تواند مورد استفاده مسئولان حوزه آموزش استان واقع شود تا با تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های مؤثر وضعیت آموزشی بهتری را شاهد باشیم.
۷۰.

توسعه یافتگی در ایران و مقایسه آن با کشورهای منطقه؛ سند چشم انداز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۸ 85 - 119
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۴۱۸
سند چشم انداز جمهوری اسلامی در افق 1404، ایران را کشوری توسعه یافته با جایگاه نخست اقتصادی در کشورهای منطقه (افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، بحرین، گرجستان، ایران، عراق، اردن، قزاقستان، کویت، قرقیزستان، لبنان، عمان، پاکستان، قطر، عربستان سعودی، سودان، سوریه، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، امارات متحده عربی، ازبکستان و یمن) و رژیم صهیونیستی تصویر کرده است. بااین حال، این سؤال ها که سطح توسعه ایران و نیز جایگاه اقتصادی آن در میان کشورهای این منطقه چگونه تغییر یافته و آیا ایران می تواند در افق ترسیمی به چنین جایگاهی دست یابد؟ سؤال های بسیار کلیدی است که مقاله حاضر می کوشد تا با تلفیق هشت شاخص اساسی که همه مبین سطح توسعه قلمداد می شوند، جایگاه ایران را در میان کشورهای منطقه این سند ترسیم کرده و روند تغییرات آن را طی یک دهه گذشته به تصویر کشد. بررسی توانایی دستیابی به جایگاه نخست منطقه، هدف دیگر تدوین این مقاله است. با استفاده از روش های امتیاز استاندارد شده، تاکسونومی عددی و تاپسیس، نتایج این پژوهش نشان دهنده آن است که ایران برای دستیابی به توسعه یافتگی و دستیابی به جایگاه نخست اقتصادی در بین کشورهای منطقه، مسیری بس طولانی در مدتی اندک در پیش رو دارد و این مسیر بدون برنامه ریزی صحیح و مدون میسر نیست.
۷۱.

بررسی و رتبه بندی استان های ایران با استفاده از شاخص توسعه انسانی (با تأکید بر استان کردستان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 120 - 143

کلیدواژه‌ها: توسعه توسعه یافتگی توسعه انسانی استان کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۱۸
هدف توسعه، پرورش قابلیت های انسان است. افزایش درآمد ابزار دستیابی به توسعه جوامع است نه هدف آن و برخورداری انسان از زندگی طولانی و سالم هدف نهایی توسعه است. بهترین وسیله برای پیشبرد توسعه، توسعه انسانی است. هدف اصلی این پژوهش که از نوع توصیفی- تحلیلی است، به دست آوردن رتبه استان های کشور و خصوصاً استان کردستان از لحاظ شاخص توسعه انسانی در سال های 1385 و 1390 می باشد و برای رفع اختلاف مقیاسی که در بین شاخص های مورد بررسی وجود دارد، از تکنیک شاخص بندی استفاده نموده ایم. در این مطالعه مشاهده می شود، با وجود این که در طول 5 سال، کشور ما تا حدی توانسته در جهت پیشبرد اهداف توسعه انسانی گام بردارد، اما نتایج سال 1390 در مقایسه با پنج سال قبل تفاوت چندانی را در رتبه استان های توسعه نیافته حاصل نیاورده است و هم چنان استان های سیستان و بلوچستان، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی در رتبه های پایین جدول حضور دارند. شاخص ترکیبی توسعه انسانی در استان کردستان نیز نشان می دهد که این استان به لحاظ توسعه انسانی در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته است. به طوری که رتبه بیست و نهم و سی ام را در سال های 1385 و 1390 به خود اختصاص داده و گویای این حقیقت است که در طول سال های متمادی این رتبه پیشرفتی نداشته است.
۷۲.

ارزیابی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی با استفاده از تحلیل رابطه خاکستری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 33 - 50

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی توزیع فضایی شاخص های زیربنایی استان آذربایجان شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۹۹
امروزه برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دست یابی به شاخص های توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقه ای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالش های اصلی دست یابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از این پژوهش، ارزیابی و اولویت بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی می باشد. پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد. بدین منظور20 شهرستان از لحاظ شاخص های زیربنایی در قالب 46 شاخص قابل سنجش بررسی شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل آنتروپی شانون تعمیم یافته، تحلیل رابطه خاکستری (GRA)، ضریب همبستگی پیرسون در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که: 1- بر اساس تحلیل داده ها در مدل رابطه خاکستری، شهرستان های کلیبر، ورزقان، چاراویماق، خدآفرین و جلفا از نظر شاخص های زیربنایی با میانگین ضریب اولویت (749/0)، در وضعیت بسیار محروم قرار گرفتند و اولویت اول برنامه ریزی در جهت توسعه باید با این شهرستان ها باشد. 2- بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون (512/0)، بین امکانات و زیرساخت های زیربنایی و میزان جمعیت شهرستان ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد. در سوی دیگر بین   شاخص های زیر بنایی شهرستان های استان و میزان نرخ رشد شهرنشینی آن ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود ندارد. پس در حالت کلی می توان نتیجه گیری کرد که در استان آذربایجان شرقی امکانات و زیرساخت های زیربنایی به سمت شهرستان هایی سوق دارد که از جمعیّت بیشتری برخوردارند اما بین میزان برخورداری از شاخص های زیربنایی و نرخ شهرنشینی شهرستان ها محدوده رابطه معناداری وجود ندارد.
۷۳.

سطح بندی میزان برخورداری دهستان های شهرستان مریوان به لحاظ شاخص توسعه انسانی با استفاده از مدل HDI و مدل رتبه- اندازه

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 247 - 264

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی مدل رتبه اندازه مریوان شاخص توسعه انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۲۸۶
نخستین گام درارزیابی نا برابری های فضایی روستایی شناخت ،دقیق ادبیات این حوزه و تبع آن،تبیین و تحلیل شاخص های توسعه پایدار روستایی است در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان مریوان واقع در استان کردستان بر اساس مولفه های آموزشی،فرهنگی و ورزشی-سیاسی-اداری، برق،گاز،آب-بهداشت و درمان-مخابرات و ارتباطات پرداخته شد، روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه و مدل HDI است که برای سنجش میزان تعدل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، بر اساس این مدل رتبه اندازه Rاندازه R=0.716 می باشد که نشان دهنده این است که خدمات در دهستان های شهرستان های مریوان نسبت به جمعیت انها یک سان توزیع شده است و تعادل فضایی حاکم است و همچنین بر اساس مدل HDIکه به ترتیب دهستان سرکل با امتیاز(0.95)، خاوومیرآباد(0.9)، کوماسی (0.66) ،سرشیو(0.64)، گلچیدر(0.63)، زریبار (0.36) رتبه اول تا ششم دهستان های شهرستان مریوان را به خود اختصاص دادند.
۷۴.

سنجش میزان توسعه یافتگی دهستان های شهرستان بیجار با مدل HDI و مدل رتبه اندازه

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 432 - 444

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی بیجار مدل رتبه اندازه HDI

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۳۴۶
نخستین گام درارزیابی نا برابری های فضایی روستایی شناخت ،دقیق ادبیات این حوزه و تبع آن،تبیین و تحلیل شاخص های توسعه پایدار روستایی است در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان بیجار واقع در استان کردستان بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی،سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانیو خدمات،محابرات و ارتباطات) پرداخته شد، روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه و مدل HDI است که برای سنجش میزان تعدل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، بر اساس مدل رتبه –اندازه این پژوهش 728 /R= می باشد می توان گفت که دردهستان های شهرستان بیجار بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ، همچنین بر اساس مدل شاخص توسعه انسانی HDI به بررسی شاخص های انسانی دهستان های شهرستان بیجار پرداخته شد که به ترتیب دهستان کرانی،بابارشانی، خسروآباد، حومه،نجف آباد، خورخوره،سیاه منصور، پیرتاج، گرگین،سیلتان رتبه های اول تا یازدهم از لحاظ توسعه یافتگی هستند
۷۵.

سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان دیواندره

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 593 - 605

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی مدل HDI شاخص توسعه انسانی شهرستان دیواندره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۳۱۱
پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان دیواندره واقع در استان کردستان بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی،سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانی و خدمات،مخابرات و ارتباطات) پرداخته شد، روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه و مدل HDI است که برای سنجش میزان تعادل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد انچه در در یافته های تحقیق مطرح شد نشان میدهد که این است کهR برابر 789 / می باشد می توان گفت که دردهستان های شهرستان دیواندره بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ،که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان سارال می باشد که از لحاظ جمعیتی دارای جمعیتی رتبه کم ، اما از لحاظ خدمات در رتبه مناسب تری قراردارد، همچنین بر اساس مدل شاخص توسعه انسانی HDI به بررسی شاخص های انسانی دهستان های شهرستان دیواندره پرداخته شد که به ترتیب دهستان قراتوره، سارال، حومه، چهل چشمه،زرینه،کوله، کانی شیرین و ایاتو رتبه های اول تا هشتم توسعه یافتگی را در بین دهستان های ین شهرستان به خود اختصاص داده اند.
۷۶.

تحلیل وضعیت توسعه یافتگی دهستان های شهرستان بانه

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 696 - 704

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی شاخص توسعه انسانی ب‍ان‍ه مدل رتبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۳۴۴
شاخص توسعه انسانی متوسط ظرفیت دستیابی به شاخص های توسعه انسانی در یک جامعه در نشان می دهد اما تفاوت ها،محرومیت ها و نابرابری ها را به صورت واقعی تبببین نمی کند در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان بانه واقع در استان کردستان بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی،سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانی و خدمات،مخابرات و ارتباطات) پرداخته شد، روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه است که برای سنجش میزان تعادل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، نتایج نشان می دهد که طور کلی بین توزیع خدمات و جمعیت دردهستان های شهرستان بانه تعادل فضایی برقرار می باشد بر اساس مدل رتبه –اندازه این پژوهش 62 /R= می باشد می توان گفت که دردهستانهای شهرستان بانه بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ،که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان بوئین و دهستان بوالحسن می باشد.
۷۷.

تحلیل وضعیت توسعه یافتگی دهستان های شهرستان سنندج

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 167 - 175

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی شاخص های توسعه انسانی مدل رتبه اندازه سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۲۷۴
هدف اصلی این تحقیق بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان سنندج واقع دراستان کردستان می باشد که بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی، سیاسی- داری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانی و خدمات،مخابرات و ارتباطات) می باشد که روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه است که برای سنجش میزان تعادل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، نتایج نشان می دهد که طور کلی بین توزیع خدمات و جمعیت دردهستان های شهرستان سنندج تعادل فضایی برقرار می باشد بر اساس مدل رتبه –اندازه پژوهش 563 0.می باشد می توان گفت که دردهستان های شهرستان سنندج بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ،که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان نران می باشد که از لحاظ جمعیتی دارای جمعیتی رتبه ی زیاد ، اما از لحاظ خدمات در رتبه کمتری قراردارد
۷۸.

تحلیل وضعیت توسعه یاقتگی دهستان های شهرستان سروآباد

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 194 - 204

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی شاخص های توسعه انسانی سروآباد مدل رتبه اندازه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۳۵۶
هدف اصلی این پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان سروآبادواقع دراستان کردستان بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی، سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانی و خدمات،مخابرات و ارتباطات) می باشد که روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه است که برای سنجش میزان تعادل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، نتایج نشان می دهد که طور کلی بین توزیع خدمات و جمعیت دردهستان های شهرستان سروآباد تعادل فضایی برقرار می باشد بر اساس مدل رتبه –اندازه این پژوهش 548 /R= می باشد می توان گفت که دردهستا نهای شهرستان سروآباد بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ،که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان ژریژه و دهستان دزلی می باشد.
۷۹.

سنجش وضعیت توسعه یافتگی دهستان های شهرستان سقز با مدل HDI

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 294 - 304

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی شاخص توسعه انسانی HDI شهرستان سقز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۸
امروزه در کشورهای در حال توسعه به منظور تقویت زیر بناهای اقتصادی-اجتماعی،رفع عدم تعادل های منطقه ای و در نهایت نیل به توسعه ی منطقه ای پایدار،نیازمند شناسایی و نحوه توزیع امکانات،تسیلات و منابع می باشند در مقاله حاضرشاخصهای توسعه انسانی شامل شاخص های ( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی،سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانیو خدمات،محابرات و ارتباطات) استفاده شده تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع تحقیق، توصیفی- تحلیلی می باشد و از لحاظ گردآوری اطلاعات، اسنادی- کتابخانه ای می باشد ، ابتدا به تعریف توسعه و شاخص های ان پرداخته شد و این شاخص ها در جهان و ایران بر اساس روشهای کتابخانه ای(مقالت،نشریات معتبر داخلی و خارجی مرتبط با موضوع) استفاده شده است؛و برای تجزیه و تحلیل از مدل(HDI) مورد ارزیابی قرار گرفته است یافته های تحقیق حاکی از آن است که دهستان سرا رتبه اول و به ترتیب دهستان های گل تپه، امام،ذوالفقار،خورخوره،تیلکو،میرده،صاحب و تموغه، ترجان و چهل چشمه در رتبه های بعدی قرار دارند. به طور کلی تنها دهستان توسعه یافته شهرستان دهستان سرا می باشد، و دهستان های امام و ذوالفقار دهستان های در سطح متوسط توسعه یافتگی قرار دارند. و در این شهرستان از 11 دهستانی که وجود دارد 7 دهستان محروم هستند.
۸۰.

تحلیل وضعیت توسعه یافتگی دهستان های شهرستان بانه در سال 90-95

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳ 624 - 636

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی شاخص توسعه انسانی ب‍ان‍ه مدل رتبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۷۲
شاخص توسعه انسانی متوسط ظرفیت دستیابی به شاخص های توسعه انسانی در یک جامعه در نشان می دهد اما تفاوت ها،محرومیت ها و نابرابری ها را به صورت واقعی تبببین نمی کند در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و سنجش شاخص های توسعه انسانی دردهستان های شهرستان بانه واقع در استان کردستان بر اساس مولفه های( محل خرید مایحتاج مردم، آموزشی، فرهنگی و رزشی، مذهبی،سیاسی-اداری،برق،گاز و آب، بهداشتی و درمانی، بازگانی و خدمات،مخابرات و ارتباطات) پرداخته شد، روش انجام تحقیق حاضر توصیفی– تحلیلی است، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته، مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل رتبه- اندازه است که برای سنجش میزان تعادل فضایی بین توزیع خدمات و جمعیت در دهستان این شهرستان می باشد، نتایج نشان می دهد که طور کلی بین توزیع خدمات و جمعیت دردهستان های شهرستان بانه تعادل فضایی در سال 1390 و 95 برقرار می باشد بر اساس مدل رتبه –اندازه در سال 1390 25 /R= می باشد که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان شوی که خدمات زیادی به نسبت جمعیت دارد ودر امار سال 1395 نشان می دهدکه 62 /R= می باشد می توان گفت که دردهستان های شهرستان بانه بین جمعیت و خدمات تعادل وجود دارد ،که بیشترین اختلاف مربوط به دهستان بوئین و دهستان بوالحسن می باشدکه برای رسیدن تعادل فضایی نیازمند توجه بیشتر مسئولان و ارتقاء زیر ساخت ها می باشد. به طور کلی تعادل فضایی در سال 1395 به نسبت سال 1390 بهتر است