جان دانژ اسکوتوس

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی طبیعت مشترک و ابعاد معرفت شناختی و زبان شناختی آن از دیدگاه ابن سینا و اسکوتوس است. بر اساس منابع موجود، ابن سینا و اسکوتوس طبیعت مشترک را نه کلی و جزئی، نه واحد و نه کثیر، بلکه ماهیت محضی می دانند که پیشینی و بی تفاوت است. این ماهیت محض به صورت وجود خارجی، وجود عقلی و وجود زبانی متعیّن می شود. هم چنین، آنان معتقدند مفاهیمی مانند کلیت، فردیت، وحدت و کثرت مفاهیمی عقلی هستند که در نفس انسان شکل می گیرند. البته، اسکوتوس ماهیت مشترک را کمتر از واحد می داند و از این حیث دیدگاه او با دیدگاه ابن سینا تفاوت دارد. از نظر اسکوتوس، از انواع وجود عقلی مانند خیالات فردی، تصورات کلی و تصدیقات عقلی، تصورات کلی بعنوان بازنمود عقلی طبیعت مشترک در قالب تصدیق یا تعریف انتزاعی درمی آید. در منطق سینوی، تصور کلی در قالب الفاظ کلی پنجگانه و تعریف به حد در قالب گزاره های ذاتی کامل و ناقص صورتبندی می شود. از دیدگاه اسکوتوس نیز مفاهیم کلی در قالب الفاظ انتزاعی یا حقیقی و تصدیق انتزاعی به صورت گزاره انتزاعی یا حقیقی صورتبندی می شود.