اقتصاد سیاسی نهادگرا

این پژوهش ضمن تعریف مکانیزم های موثر به دنبال طراحی مدلی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران است که "تعامل همگرا" با ساختار منعطف با بازیگران کلان و خرد، بسیج منابع در جهت توزیع مجدد، توسعه و بهبود تخصیص منابع به صورت یکپارچه محقق گردد. سوال اصلی این پژوهش "چه مکانیزم هایی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران می توان تدوین نمود؟" این پژوهش با روش گرندد تئوری جمع بندی گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصین و مدیران وزارتخانه های سطح کلان و سطح خرد به روش گلوله برفی  (ارجاع زنجیره ای) انتخاب گردیدند. براساس جمع بندی نظری و نتایج نظر پنل تخصصی، به منظور طراحی مدلی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران نیاز به تعریف مکانیزم هایی است. ابتدا شرایطی که موجب این امر می گردد با گزاره هایی مانند: تمرکززدایی در نظام برنامه ریزی، تمرکززدایی سیاسی-اداری و ..... تدوین شد که به طور مستقیم بر مقوله اصلی "مدیریت فضایی" تاثیر می گذارد. لایه بعد، بستر حاکم با تعریف مکانیزم های نهادی-قانونی، اقتصادی و زیست محیطی؛ سطح بعدی، شرایط مداخله گر با تعریف مکانیزم های اصلاح سیستم آموزشی و اصلاح فرهنگ؛ سطح بعد، تمامی این سطوح به کنش ها و تعاملات با تعریف مکانیزم های اصلاح ساختار مدیریت با رویکرد یکپارچه سازی می تواند ساختارهایی برای تحقق مدل استقرار حکمروایی یکپارچه در ایران ایجاد نماید. بنابراین حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران، با سیستم های چند سطحی حکمروایی با پیکربندی های پیچیده از اتصال ساختارها و مکانیزم هایی در سطوح  مختلف ایجاد خواهد شد.

هدف این پژوهش "تبیین علّی موانع و چالش های استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای و تعیین عامل کلیدی این چالش ها در مدیریت یکپارچه فضایی است". این پژوهش اکتشافی به منظور یافتن فرایندها و عامل کلیدی است. از روش گرندد تئوری برای کشف عامل کلیدی چالش های استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه و از پنل تخصصی 15 نفره برای این منظور استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است اقتصاد سیاسی رانتی به عنوان عامل کلیدی شکل دهنده به موانع و چالش های متعدد استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران به شمار می آید. کاربست ره آورد اقتصاد سیاسی رانتی موجب غلبه ساختار ملی مدیریت بر ساختار منطقه ای می شود، و نتوانسته رویکردهای مشارکتی که در آن کلیه بخش ها و نهادهای حکومتی، عمومی، خصوصی و مردم نهاد با همدیگر مشارکت دارند را نهادینه سازد. نتایج این پژوهش گویای این موضوعات است که حکمروایی منطقه ای به مثابه بستر نهادی شایسته برای تجلی قدرت متکثر تلقی شده و در رابطه با موانع و چالش های استقرار، این بستر نهادی قدرتمند بر اساس دو مفهوم کلیدی اقتصاد سیاسی و نهادگرایی تبیین شده است. مدیریت فضایی با طراحی مکانیسم های نهادی-قانونی، اقتصادی، زیست محیطی، اصلاح سیستم آموزش و اصلاح فرهنگ منجر به استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای می گردد. لیکن این استقرار در متن و زمینه اقتصاد سیاسی نهادگرا با ساختار منعطف، باز و یکپارچه روی خواهد داد. زمانی مدیریت فضایی به عنوان طبقه محوری به ظهور می رسد که اقتصاد سیاسی به آن اعتقاد داشته باشد زیرا فرایند استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در طول اعتقاد اقتصاد سیاسی به ایجاد مدیریت فضایی قرار دارد.