فضائل امام علی (ع)

آیه 55 سوره مائده، مشهور به آیه ولایت در شأن امام علی (ع)و ناظر به انگشتربخشی ایشان در حال رکوع نازل شد. پس از آن نیز، و بنابر آیه 67 همین سوره، پیامبر اکرم(ص)در جریان غدیرخم مأموریت یافت تا چیستی ولایت و کیستی ولیّ را نیز برای مردم بیان کند. ازاین رو، شناخت دقیق زمان و مکان نزول آیه ولایت ضروری می نماید. مسئله اصلی در این پژوهش، واکاوی روایات فریقین در خصوص زمان و مکان جریان انگشتربخشی امام علی(ع)و نزول آیه ولایت با روش گردآوری کتابخانه ای روایات فریقین و پردازش آن ها با شیوه توصیفی - تحلیلی، در دو بخش: روایات شیعه و اهل سنت است. یافته های تحقیق نشان می دهد که زمان خاتم بخشی امیرمؤمنان(ع)و نزول آیه ولایت، سال پایانی عمر پیامبر اکرم (ص)و در جریان حجهالوداع و پس از بازگشت امام علی (ع)از یمن و در شامگاه روز عرفه بود. همچنین مکان خاتم بخشی آن حضرت، مکه و مسجدالحرام بود. بر این اساس، مقصود از « ما انزل » در آیه تبلیغ که پیامبر اکرم(ص)را به ابلاغ آن در غدیرخم مأمور ساخت، همان مسئله جانشینی امام علی (ع)در آیه ولایت است که اندکی پیش تر، در شامگاه عرفه و در مسجدالحرام نازل شده بود.

ام سلمه یکی از شخصیت های شناخته شده تاریخ اسلام و از امهات مؤمنین است. درباره این شخصیت که در طول زندگی، کنار پیامبر اکرم(ص) بود و سال ها پس از رحلت آن حضرت اقدامات مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انجام داد، گزارش ها بیان شده است. اینکه اقدامات فرهنگی ام سلمه چه بود و چه اموری را در برگرفته، انگیزه پژوهش پیش روست که با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به پرسش ها هستیم. یافته های پژوهش نشان می دهد که ام المؤمنین، ام سلمه در طول حیات خود نسبت به امور جامعه اسلامی و مسلمانان حساس بود و اقدامات فرهنگی مهمی مانند نقل سیره نبوی، تبیین احکام اسلامی، تبیین جایگاه و فضائل امام علی(ع)، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین، جلو گیری از سب و لعن امام علی(ع)، ترویج تفکر شیعی، تربیت فرزندان و شاگردان پیرو خط ولایت، بزرگداشت مقام و منزلت شهداء و ترویج علوم و معارف قرآن را مورد توجه قرار داد و برای نهادینه کردن آن ها در جامعه تلاش کرد.