هم رخدادی

گسترش کمی حوزه های مختلف علوم بشری یکی از موضوعاتی است که اغلب مورد توجه بوده است. یکی از کارآمدترین شیوه های بررسی برون داد پژوهشی و وضعیت کلی پژوهش، استفاده از مطالعات علم سنجی است. در این مطالعات، اندازه گیری کمی تولیدات علمی تا حدودی مشخص می کند که فراوانی پژوهش های هر کشور، نهاد، رشته علمی، یا فرد و روند آن چگونه است. بررسی روند پژوهش های انجام شده را از جنبه های مختلف در دوره های مشخص و معینی مقایسه ، تغییرات آنها را ثبت و ضبط کرده، و پس از تحلیل این تغییرات میزان مطلوبیت یا عدم مطلوبیت آنها را تعیین می نماید، و سرانجام از آن برای پیش بینی و جهت دهی برنامه های آتی بهره می گیرد. این مطالعه ضمن مروری کوتاه بر موضوع مدیریت زنجیره تامین پایدار، یک بررسی نسبتا جامع از بیش از 1700 مطالعه منتشر شده در پایگاه علمی اسکوپوس انجام داده و شبکه هم رخدادی نویسندگان را نیز با استفاده از نرم افزارهای Bibexcel و Gephi ، ترسیم نموده است.

هدف پژوهش حاضر کشف و دیداری سازی الگوهای برجسته و روابط پنهان و گرایش های موضوعی سازمان دهی دانش در جهان است . نوع پژوهش کاربردی با رویکرد تحلیلی و با روش تحلیل هم رخدادی واژگان انجام شده است . جامعه این پژوهش را کلیدواژه های مقالاتی هستند که در بازه زمانی 1975-2018 با موضوع سازماندهی دانش در وبگاه علم نمایه شده اند. تعداد کلیدواژه های به دست آمده از مقالات 27124 است. در این پژوهش از نرم افزارهای بایب اکسل، یوسی نت، نت درا، ووس ویوِئر و اس پی اس اس به منظور یکدست سازی و تحلیل داده ها استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد در بازه زمانی (1975-1999) کلیدواژه " Information Technology " و در بازه زمانی (2000-2018) کلیدواژه " Information Literacy " بیشترین فراوانی را کسب کرده اند. همچنین یافته های حاصل از محاسبه نمره تراکم و مرکزیت حاکی از آن است که در دوره زمانی نخست، خوشه 5 (مدیریت دانش) با مقدار 500/5 بیشترین مرکزیت و خوشه 7 (برنامه ریزی استراتژیک) با مقدار 4804/0 بالاترین تراکم و در دوره زمانی 2000-2018 خوشه 1 (آموزش کاربران) دارای بالاترین مرکزیت (258/6) و تراکم (6954/0) در بین خوشه ها است. نتایج حاکی از آن است که با کم رنگ شدن موضوعاتی نظیر فهرست نویسی و نمایه سازی و ارتقاء رتبه کلیدواژه هایی نظیر فناوری اطلاعات، هستی شناسی و دولت الکترونیک، می توان گفت در گذار از دوره زمانی نخست به دوم، کلیدواژه هایی که موضوع های قدیمی دارند کم رنگ شده و موضوع های جدید جایگزین شده اند. نتایج حاصل از محاسبه شاخص دربردارندگی نشان داد که 32 درصد از موضوعات دوره زمانی دوم، در دوره زمانی نخست نیز حضورداشته اند. نتایج بخش ترسیم نمودار راهبردی در بازه زمانی نخست بیانگر آن است که خوشه های (بازیابی اطلاعات، نظام خبره بازیابی اطلاعات، آموزش کاربران و مدیریت سیستم های اطلاعاتی)، موضوعات اصلی هستند و خوشه های (آموزش کاربران، عدم قطعیت در رفتار اطلاعات سلامت، رفتار اطلاعاتی، مطالعات سنجشی، رده بندی و نمایه سازی، فهرست نویسی رایانه ای و داده کاوی) که هم پوشانی زیادی نیز باهم دارند خوشه های اصلی دوره دوم به حساب می آیند. تمرکز بر سازماندهی دانش به عنوان مهمترین رکن علم اطلاعات، بازه زمانی مورد بررسی، کلیدواژه ها و راهبرد جستجو که حاصل مشورت با متخصصان بود و نیز یافته های مهم، همگی بخشی از نوآوری های این مقاله است.

هدف: هدف این پژوهش تحلیل علم سنجی تولیدات علمی حوزه تمدن اسلامی در پایگاه وب آو ساینس است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد علم سنجی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی تولیدات علمی نمایه شده (337 عنوان) در پایگاه وب آو ساینس از سال 1986-2018 است. ابزار گردآوری اطلاعات نیز یاداشت برداری و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات نرم افزارهای وُس ویوور، هیس سایت و اکسل می باشد. یافته ها: روند انتشار مقاله ها با کمی نوسان در سال های مختلف صعودی بوده و بیشترین موضوع های مقاله ها به ترتیب در حوزه های موضوعی علوم سیاسی، مذهب و جامعه شناسی است. همچنین کشورهای آمریکا، ترکیه، انگلیس و مالزی و دانشگاه های باریلان، کلمبیا و آنکارا و مجله پژوهش صلح بیشترین انتشار و استناد تولیدات علمی را داشته اند. علاوه بر این یافته ها نشان داد که جاناتان فاکس بیشترین انتشار مقاله را در میان نویسندگان داشته ولی همکاری استنادی نویسندگان کشورها و سازمان ها درکل کمتر است و شبکه هم رخدادی کلیدواژه ها نیز پراکندگی بیشتری داشته و کلیدواژه های اسلام و تمدن اسلامی بیشترین هم رخدادی را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: استنادهای محلی به تولیدات علمی بسیار پایین تر از استنادهای جهانی بوده و همکاری علمی کشورها، سازمان ها و نویسندگان نیز پایین است. لذا، سیاست گذاران تمدن اسلامی در کشورهای مختلف بویژه کشورهای مسلمان باید به تقویت و بهبود همکاری های علمی در سطح محلی و بین المللی پرداخته و انگیزه های لازم برای افزایش تولیدات علمی و همکاری های علمی را در بین نویسندگان، کشورها و سازمان ها ایجاد کنند.