مطالب مرتبط با کلیدواژه

اصل معاشرت به معروف


۱.

نقد و بررسی دیدگاه های مربوط به تعدد زوجات در پرتو اصل معاشرت به معروف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعدد زوجات اصل معاشرت به معروف همسران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۰ تعداد دانلود : ۵۹۹
این پژوهش به هدف ترسیم دیدگاه قرآن کریم در خصوص جایگاه تعدد زوجات در جامعه ی فعلی دنبال گشته و داده ها از قرآن کریم، تفاسیر و کتاب های صاحب نظران علوم دینی گردآوری گشته و از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. موضوع تعدد زوجات همواره در اندیشه ی صاحبنظران، از دیدگاه های متفاوت و یا ضد و نقیض برخوردار بوده است. این پژوهش با بررسی مستند قرآنی تعدد زوجات، در پرتو اصل اخلاقی حقوقی معاشرت به معروف، دیدگاه های مربوط به استحباب، منع مطلق، منع حاکم در غیر اضطرار فردی و نیز جوازی که اصل را بر تعدد زوجات شمرده، با اصل مزبور همخوان نمی یابد؛ بلکه الگوی مستفاد از آموزه های قرآن کریم را بر جوازی می یابد که اصل را بر تک همسری می داند و تعدد زوجات در جامعه ی معاصر را در غیر ضرورت های فردی و اجتماعی که نارضایتی همسر اول را به دنبال دارد، مصداقی از سوء معاشرت می خواند؛ زیرا رنجش زن از ازدواج مجدد همسر خود در جامعه ی فعلی، واقعیتی انکارناپذیر است و لزوم رفتار شایسته با همسر و حفظ حرمت وی، هرگز به مرد اجازه نمی دهد که با ازدواج مجدد در غیر ضرورت های فردی و اجتماعی، رنجش همسرش را موجب گردد. به علاوه آن که توجه به سیاق آیه ی مربوطه مبنی بر محدود نمودن تعدد زوجات بی حد و اندازه اعراب عصر نزول وحی به چهار زن و نیز شرط عدالت ورزی در آن، مدلول روشنی بر این واقعیت است.
۲.

مقایسه رویکرد معروف گرا و حقوق گرا در انعطاف بخشی به روابط همسران و حقوق زنان (با تأکید بر آیه 228 سوره بقره)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم اصل معاشرت به معروف معروف گرایی حقوق گرایی روابط همسران حقوق زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۶
پژوهش حاضر، با هدف تبیین و مقایسه دو رویکرد معرو ف گرا و حقوق گرا و تأثیر آن بر انعطاف روابط همسران و حقوق زنان، به بررسی «اصل معاشرت به معروف» در آیه 228 سوره بقره پرداخته و نگرش قرآن پژوهان را واکاوی، مقایسه و ارزیابی کرده است. نتایج بررسی این دو رویکرد نشان می دهد که در برداشت های حقوق گرا، جایگاه اساسی قاعده معروف، به حاشیه رفته، یا اصلاً مورد توجه قرار نگرفته و تبیین آیه، بیشتر به جنبه حقوق ثابت و خشک در روابط همسران اختصاص یافته است. برخلاف برداشت های معروف گرا که در آن ها، لفظ معروف، کاربردی گشته و در کانون توجه قرآن پژوهان قرار گرفته است و نیز به عنوان یک اصل در روابط همسران، به چگونگی روابط آن ها و حقوق زنان انعطاف بخشیده است. نگاه معروف گرا به اصل معاشرت به معروف را می توان به دو شاخه معروف گرایی الزامی و غیر الزامی تقسیم کرد. معروف گرایی الزامی، برخلاف معروف گرایی غیر الزامی، به اصل مزبور به عنوان اصلی اخلاقی-حقوقی می نگرد و به آن ضمانت اجرایی می دهد که در پرتوی آن، روابط همسران در کنار معیارهای ثابت دینی- بر پایه عرف متدینین، از انعطاف برخوردار گشته و به حقوق اجتماعی زنان از جنبه های مختلف جریان بخشیده است. این نوع نگرش در آثار برخی از مفسّران و حقوقدانان معاصر، جایگاه برجسته ای را به خود اختصاص داده است.