فرهنگ مشاوره و روان درمانی

یکی از اهداف قرآن کریم، هدایت و راهبری انسان برای داشتن جامعه ای سالم می باشد و در بُعد فردی سلامت اجتماعی، قرآن کریم راهکارهایی را جهت ارتقا بیان کرده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی در جهت دست یابی به راهکارهای افزایش بعد فردی سلامت اجتماعی، سوره حجرات را به صورت موردی بررسی نمود. یافته های پژوهش نشان دهنده چهار راهکار در ابعاد بینشی، منشی، انگیزشی و کنشی جهت بالابردن سلامت فردی در اجتماع است: اولین راهکار با عنوان «راهکار بینشی» شامل باور بر علم الهی، نعمت شمردن فرصت بندگی خدا، باور به برادری افراد جامعه، مثبت اندیشی نسبت به افراد جامعه، باور به برابری افراد جامعه و ایمان به خداوند می باشد؛ راهکار دوم با نام «راهکار منشی» مواردی همچون رعایت تقوای الهی و اطاعت از خداوند را معرفی می نماید؛ راهکار سوم، «راهکار انگیزشی» است که به مواردی هم چون خوشبینی به آینده و امیدواری در رسیدن به پاداش را توصیه می کند و راهکار چهارم با عنوان «راهکار کنشی» به رعایت ادب نسبت به پیامبراکرم (ص)، عدم اعتماد به سخنان بدون منبع معتبر، رعایت احترام به یکدیگر، صلح و عدم تمسخر و غیبت می پردازد. دستاورد مهم دیگر پژوهه حاضر ارتباط مستقیم چهار راهکار فوق یکدیگر است که دراین صورت، سلامت فردی تحقق می یابد.

تشخیص سرطان در کودکان سلامت روان مادران را با مخاطره جدی مواجه می سازد. این مطالعه با هدف اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس ادراک شده و بار مراقبت مادران دارای کودک مبتلا به سرطان انجام گرفت. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران دارای کودک مبتلا به سرطان شهر اصفهان بود. بدین منظور 24 نفر از مادران دارای کودک مبتلا به سرطان بیمارستان امید اصفهان در سال 1398که دارای معیارهای ورود به پژوهش بودند، به روش در نمونه گیری دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 12 نفر) جایگزین شدند. آزمودنی ها در دو گروه قبل و بعد از مداخله و یک ماه بعد در مرحله پیگیری به ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و بار مراقبت زاریت و همکاران (1988) پاسخ دادند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفتند اما بر گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته ها حاکی از کاهش استرس ادراک شده و بار مراقبت گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود. بنا بر یافته های پژوهش برای کاهش استرس و افزایش مراقبت در مادران می توان از شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی استفاده نمود.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر برازدواج موفق و رتبه بندی آنها از دیدگاه متخصصان با استفاده از روش تاپسیس فازی انجام شد. به این منظور، ابتدا با مطالعه ی پژوهش های مرتبط با ازدواج موفق با روش تحلیل محتوا، به شناسایی عوامل ازدواج موفق پرداخته شده است. 70 پژوهش داخلی و خارجی مرتبط با عوامل ازدواج موفق بررسی شدند و در نهایت 41 عامل مؤثر در موفقیت ازدواج استخراج گردید. سپس با استفاده از عوامل به دست آمده پرسشنامه ای با طیف هفت گانه لیکرت تدوین شد و در اختیار خبرگان حوزه ازدواج قرار گرفت. پس از کسب نظر از متخصصان حوزه ازدواج، با استفاده از روش تاپسیس فازی و نرم افزار متلب، رتبه بندی عوامل موفقیت در ازدواج انجام شد. یافته ها نشان داد که ازدواج موفق یک پدیده چند بعدی است و زوج ها برای موفقیت زناشویی نیازمند دسته ای از مهارت های میان فردی و مجموعه ای از صفات فردی هستند. همچنین یافته ها نشان داد که سلامت روان، پختگی و بلوغ فکری، اعتماد داشتن به یکدیگر، به ترتیب سه عامل مهم موفقیت در ازدواج هستند. در حالی که برخلاف باور عامه، تناسب سنی و تحصیلی آخرین ملاک های مدنظر در در بین سایر ملاک ها بودند. در نتیجه به نظر می رسد که آگاهی رسانی پیش از ازدواج در مورد این ملاک ها، به زوجین در رسیدن به ازدواجی موفق کمک کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی تلفیقی سایکودرامای شناختی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و مثبت و اضطراب اجتماعی درنوجوانان مضطرب اجتماعی انجام گرفت. روش پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه کنترل و جامعه آماری پژوهش شامل 250 نفر از دختران کلاس نهم شهرستان سیرجان در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که پس از غربالگری و تشخیص اولیه، تعداد 24 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. قبل از هرگونه مداخله از گروهها پیش آزمون گرفته شد، سپس گروه آزمایش 9 جلسه 120 دقیقه ای مداخله تلفیقی سایکودرامای شناختی رفتاری (تردول و همکاران،2016) بصورت هفتگی دریافت نمودند. ابزار پژوهش شامل مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (پاکلک ،2008)، ترس از ارزیابی منفی (لری، 1983) و ترس از ارزیابی مثبت (ویکز و همکاران ،2008) بود و داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (مانکووا) و تک متغیری (آنکوا) تحلیل شدند. نتایج مانکوا نشان داد پس از کنترل اثرات پیش آزمون تفاوت معنی داری در ترکیب خطی ترس از ارزیابی منفی و مثبت و اضطراب اجتماعی وجود داشت(لامبدای ویلکز= 0/049 45/71 F= . (P≤0/01.همچنین نتایج آنکوا کاهش معنی داری در ترس از ارزیابی منفی و مثبت و نمره اضطراب اجتماعی در افرادگروه آزمایش نسبت به گروه کنترل نشان داد (P≤0/01). یافته های این پژوهش اطلاعات مفیدی درخصوص این رویکرد تلفیقی فراهم می کند و مشاوران و روانشناسان می توانند برای بهبود اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان از این مداخله تلفیقی استفاده کنند.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی اثر بخشی برنامه آموزش فرزند پروری مثبت بر شایستگی والدینی و کیفیت روابط والد-فرزندی در مادران دانش آموزان متوسطه اول انجام شده است. پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری، شامل مادران دانش آموزان دختر متوسطه اول (رده سنی 13 تا 15 ساله) در شهرستان چرداول در سال تحصیلی 1402-1401 بود که 20 آزمودنی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند و تحت مداخله 8 جلسه ای قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه شایستگی والدینی و پرسشنامه رابطه والد فرزندی بود. نتایج نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبت بر شایستگی والدینی و کیفیت روابط والد-فرزندی تأثیر معنا دار داشت. میزان شایستگی والدینی و کیفیت رابطه والد فرزندی در مادرانی که در برنامه فرزند پروری مثبت شرکت داشتند افزایش یافت. در نتیجه از این برنامه می توان جهت افزایش مطلوب رابطه والد – فرزندی استفاده کرد.

این پژوهش با هدف بررسی نقش خانواده در اصلاح رفتارکودکان از منظر متون اسلامی« با تأکید بر ساحت های شناختی، گرایشی و رفتاری » صورت گرفته است. روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی قیاسی بوده و به منظور گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای به شیوه متن خوانی و فیش برداری استفاده شده است. روش پژوهش برای دست یابی به هدف اول، «تحلیل مفهومی» و برای دست یابی به هدف دوم « روش استنتاجی ازنوع « قیاس عملی» است. یافته های تحقیق شاملِ نقش شناختی خانواده از منظرمتون اسلامی درساحت الهی ( از جمله تقویت باور به توحید و معاد و شناخت اولیای الهی)، نقش شناختی خانواده از منظر متون اسلامی در ساحت فردی( به طور مثال افزایش خودآگاهی، فکرپروری ، آشنایی با فضایل اخلاقی)، نقش شناختی خانواده از منظر متون اسلامی در ساحت جمعی(فرهنگ پذیری، ادب آموزی)؛ و نیز نقش گرایشی خانواده از منظرمتون اسلامی در ساحت الهی( نظیرِ گرایش به معنویات، توجه به نعمت های الهی)، نقش گرایشی خانواده ازمنظرمتون اسلامی درساحت فردی ( مانندِ تقویت خودباوری و ایجاد روحیه قناعت)، نقش گرایشی خانواده از منظر متون اسلامی در ساحت جمعی( از جمله تقویت احساس مسئولیت، یاری گری)؛ و همچنین نقش رفتاری خانواده از منظر متون اسلامی در ساحت الهی( نظیرِ توکل به خداوند، رعایت تقوای الهی)، نقش رفتاری خانواده از منظر متون اسلامی درساحت فردی ( به عنوان مثال حیا و صبر)، نقش رفتاری خانواده از منظر متون اسلامی در ساحت جمعی( مانندِ امر به معروف و نهی از منکر، انفاق و زمینه سازی برای ازدواج جوانان)می باشد.