درخت حوزه‌های تخصصی

ارزیابی قابلیتها و دیگر اشکال قدرت بالقوه، باید فناوریهای یک دورة تاریخی معین را منعکس کند. برای مثال، اختراع سلاحهای هسته ای پس از پایان جنگ جهانی دوم، روش تفکر افراد را درباره توزیع قدرت تغییر داد. به نظر میرسد از اواخر دهه 1960، استفاده گسترده از شبکه رایانه های رقومی پرسرعت و شبکه های مخابراتی تأثیر مشابهی بر ارزیابی قدرت داشته است. در این مقاله، تأکید بر این سؤال است که چگونه یک فرد باید دربارة قدرت در طی دوره های تحول فناورانه سریع و مخصوصاً دورة جاری بیاندیشد. همچنین بحث میشود که در نتیجه افزایش فناوریهای اطّلاعات، تغییری در مفهوم سازی فناوری وجود داشته است. در مفهوم سازی جدید بر جاسازی عناصر نهادی و فرهنگی در درون فناوریهای اطّلاعات و این امکان که انتقال فناوریها به آن سوی مرزهای ملی مشکل سازتر خواهد شد، تأکید میشود.

در این نوشتار ضمن طرح ایده داده های پیوندی، رویکرد انتشار، اشتراک و برقراری پیوند میان پاره های داده ، اطلاعات و دانش در وب معنایی، بخشی از اشکالات احتمالی در تبدیل رکوردهای مستند سرعنوانهای موضوعی فارسی به داده های پیوندی با روش پیمایشی شناسایی شد. 11233 رکورد مستند موضوع فارسی در سه نظام – فهرست پیوسته کتابخانه ملی ایران، فهرست پیوسته کتابخانه کنگره و گنجینه کتاب های نوسا – مورد کاوش قرار گرفت و چگونگی برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 9519 رکورد مشترک در فارسی و کنگره، ثبت گردید. نتایج نشانگر آن است که برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 20 درصد رکوردها با خطا مواجه می شود. بیش ترین بروز خطا مربوط به نامشخص بودن نظام موضوعی (6/7%) در پایگاه مستند موضوعی کتابخانه ملی ایران است. پیشنهاد می شود جهت تبدیل صحیح و فراهم ساختن امکان پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی، قبل از تبدیل رکوردهای مستند موضوع به داده های پیوندی، خطاهای موجود در جریان پیش پردازش ها شناسایی و برطرف گردد.

به منظور پاسخ دهی به این پرسش که «آیا امکان سازماندهی تمام اطلاعات وجود دارد؟ دیدگاهی کتابخانه ای» این مقاله در پی تبیین نقش و ماهیت اطلاعات، انتخاب و سازماندهی اطلاعات در متن کتابخانه است. در کنار تعریف انواع اطلاعات کتابخانه ای به برخی از محدودیتهای سازماندهی اطلاعات خصوصاً اطلاعات کتابشناختی با نیم نگاهی به مدل FRBR نیز اشاره شده است. در نهایت مؤلف به این نتیجه میرسد که سازماندهی تمام انواع اطلاعات در بستر و از دیدگاه کتابخانه ای به هیچ وجه میسر نخواهد بود.

هدف: بررسی نقش مؤلفه های نظریه اشاعه نوآوری های راجرز و مؤلفه آمادگی سازمان بر اتخاذ پرمیس از دیدگاه اعضای دارای محتوای رقومی در کنسرسیوم محتوای ملی. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل 19 تن از صاحب نظران بزرگ ترین و مهم ترین کتابخانه های کشور بودند که دارای محتوای رقومی در کنسرسیوم محتوای ملی هستند. یافته ها: از دیدگاه صاحب نظران، مؤلفه مزیت نسبی با میانگین 4، سازگاری با میانگین 5/3، آمادگی سازمان با میانگین 46/3، مشاهده پذیری با میانگین 43/3، پیچیدگی با میانگین 2/3، و قابلیت استفاده آزمایشی با میانگین 066/3، به ترتیب در اتخاذ استاندارد ابرداده ای پرمیس نقش داشتند. بنابراین، براساس مؤلفه های نظریه اشاعه نوآوری های راجرز، آمادگی سازمان ها برای استفاده از پرمیس بیشتر از حد متوسط (3) دانسته شده است. نتیجه گیری: استفاده از پرمیس با ارزش های متداول، تجربیات گذشته، و نیازهای استفاده کنندگان بالقوه سازگاری مطلوبی دارد؛ اما از سوی دیگر، پیچیدگی درک و استفاده از آن زیاد است. با توجه به اینکه امکان آزمون و ارزیابی نتایج استفاده از پرمیس، قبل از اتخاذ آن وجود دارد و نتایج سودمند استفاده از آن به عنوان یک نوآوری ملموس و قابل مشاهده است، از نظر جامعه پژوهش آمادگی لازم برای اتخاذ پرمیس وجود دارد.

هدف: ، شناسایی میزان استفاده از عکس ها در مقالات علوم کشاورزی ایران در طی سال های 1380 - 1387 روش/رویکرد پژوهش: برای این پژوهش از پیمایش و تحلیل محتوا استفاده شد. عکس های 19 مجله علمی- پژوهشی کشاورزی که وزارت جهاد کشاورزی منتشر می کند، شمرده، و نوع، رنگ، و اندازه آنها ثبت شده است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: در 4873 مقاله 422 شماره از این مجلات، 1093 مقاله (حدود 22 %) دست کم دارای یک عکس است. درمجموع 6012 قطعه عکس در این مجلات منتشر شده است. حدود 53% از عکس ها رنگی است. تعداد عکس های میکروسکپی 3297 قطعه (55 درصد) بیش از سایر انواع دیگر عکس ها است. حدود 38 درصد از عکس ها نیز در اندازه متوسط چاپ شده است. تعداد مقالات عکس دار طی سال های 1380 - 1387 افزایش داشته است، اما به نسبت کل مقالات چاپ شده، تعداد آنها رو به کاهش بوده است. همبستگی میان رتبه استنادی (ضریب تأثیر) مجلات و تعداد مقالات عکس دار آنها در طی سال های مختلف متفاوت است. مقالات عکس دار در مجلات با موضوع پزشکی و علوم گیاهی بیشتر بود.

متخصصان علم کتابداری و اطلاع رسانی از جمله کسانی اند که به منظؤر ارائه خدمات بهینه در بخشهای مختلف کتابخانه ها، بهره وری را مورد توجه قرار داده اند. از جمله بخشهای مهم کتابخانه بخش اطلاع رسانی و خدمات رایانه ای است و جستجو ؤ بازیابیاطلاعات از مهمترین خدمات این بخش در ارائهء اطلاعات به مراجعین به حساب می آید. به منظؤر اندازه گیرئ بهره وری در این بخش، عواملی رأ باید مورد توجه قرار داد.که مهمترین أن، شناخت بهتر ابزارهأی جستجو، چگونگی جستجو و بازیابی اطلاعات وتشخیص بهترین راه انجام جستجو است. تحقیق حاضر بر آن است که نشان دهد تغییرات مثبت عوامل فوق الذکر در بهبود بهره وری در بخش خدمات جستجو و بازیابی أطلاعات در این مراکز موثر است.

هدف:هدف اصلی نوشته حاضر این است که مشخص کند آیا نظام پیش همارای سرعنوان های موضوعی و نمونه های شناخته شده ی آن یعنی سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره (در سطح جهان) و سرعنوان های موضوعی فارسی (در ایران) باید در عصر انفجار اطلاعات حذف شوند و جایگزین هایی مناسب پیدا کنند یا با اصلاحاتی مناسب می توانند و ضرورت دارد که به حیات خود ادامه دهند. روش: با مرور نوشتارهای مرتبط به روش مفهومی، یک پرسش کلیدی یعنی آینده ی سرعنوان های موضوعی در هزاره سوم مورد بررسی قرارگرفته شده است و راهکارهای مناسب برای تداوم حیات آن ارائه می شود. یافته ها: سرعنوان های موضوعی به عنوان یک نظام پیش همارا به دلیل دارا بودن مزایایی مانند حفظ بافت، پیشنهاددهندگی، مرورپذیری و در نهایت تأمین دقت، نسبت به نظام های پس همارا برتری هایی دارد که با بهره گیری از آن ها می تواند، نقش مؤثری در بازیابی اطلاعات حتی در قرن بیست و یکم ایفا کند و به حیات خود ادامه دهد. البته، برای تحقق این هدف برطرف کردن نقاط ضعف سرعنوان های موضوعی مانند پیچیدگی زیاد دستورالعمل های موضوع سازی، صرف وقت و هزینه ی زیاد برای موضوع دهی و عدم درک آسان زنجیره های موضوعی ساخته شده توسط کاربر نهایی باید مورد توجه قرار گیرد. خودکارسازی بیشتر موضوع دهی با استفاده از فناوری های هوشمندتر، ساده تر کردن قواعد موضوع دهی، استفاده از موتورهای کاوش جدید با قابلیت های نمایش نوین مانند هستی شناسی و مصورسازی اطلاعات از جمله راهبردهایی است که می تواند تداوم حیات سرعنوان های موضوعی را تضمین کند.

هدف: تعیین اینکه کدامیک از پایگاه های استنادی سنتی (وب آوساینس و اسکوپوس) و استنادهای اخذشده از محیط وب (گوگل اسکالار و گوگل) در ردیابی استنادهای حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند روش/ رویکرد پژوهش: روش علم سنجی است. 211 مقاله پژوهشی از 21 مجله دسترسی آزاد در حوزه علوم انسانی در سال 2008 نمونه را تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای نسبی انجام شده است. یافته ها: استنادهای گوگل اسکالار در حوزه مجلات دسترسی آزاد علوم انسانی خیلی بیشتر از وب آوساینس است. تقریباً نیمی از استنادهای وب آوساینس در پایگاه گوگل اسکالار وجود دارد و همچنین یک چهارم منابع وب آوساینس در گوگل موجود است. استنادهای گوگل اسکالار نشان داد این پایگاه علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان ها را هم پوشش می دهد. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود برای به دست آوردن تصویر جامع از تأثیر مقالات علوم انسانی، از چندین ابزار به صورت جمعی استفاده شود؛ و گوگل اسکالار می تواند یکی از آنها باشد.