قاسم ترابی

قاسم ترابی

مدرک تحصیلی: دانشیار روابط بین الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۷ مورد.
۱.

فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران: زمینه های ایجابی، شاخص های اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۴)

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران اسلام شیعی غرب ستیزی بی اعتمادی فرهنگ راهبردی ابهام راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۸۷۶
مهم ترین عوامل شکل دهنده و تأثیرگذار بر فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران چه مواردی هستند؟ تحت تأثیر این عوامل، فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی بر چه محورها و شاخص های استوار است؟ به نظر می رسد مهم ترین عوامل شکل دهنده و تأثیرگذار بر فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران شامل مواردی چون اسلام شیعی، عوامل اقتصادی، حافظه تاریخی، موقعیت جغرافیایی، تجربه جنگ 8 ساله و درک واقعیات بین المللی باشند. ضمن اینکه بدبینی به بیگانه، پایداری و مقاومت، بی اعتمادی راهبردی، ابهام راهبردی، عمل گرایی، خوداتکایی و بازدارندگی، مهم ترین محورها و شاخص های فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران هستند. با عنایت به اهمیت این بحث، هدف مقاله حاضر ارزیابی و شناخت زمینه های ایجابی، سازنده و همچنین، اصول و شاخص های فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران است. بدون تردید، این امر کمک فراوانی به درک دکترین و برنامه های نظامی کلان و همچنین، سبک دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران می نماید.
۲.

چالش انرژی های فسیلی و تبیین لزوم سرمایه گذاری بر انرژی های تجدیدپذیر در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال پنجم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: انرژی های فسیلی انرژی های تجدیدپذیر مشکلات زیست محیطی توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۵۲
هدف اصلی مقاله حاضر بیان ویژگی های مثبت انرژی های تجدیدپذیر و ضرورت جایگزین نمودن آنها با انرژی های فسیلی به خصوص نفت است. در راستای این هدف، سوال اصلی مقاله این گونه مطرح می شود که با توجه به شرایط ایران، مهم ترین مزیت های انرژی های تجدیدپذیر چه مواردی هستند؟ در پاسخ این گونه مطرح می شود که مهم ترین مزیت های انرژی های جدید، پاکی، انعطاف پذیری، پاک بودن و ایجاد اشتغال هستند. این انرژی ها نه تنها مشکلات انرژی های فسیلی را ندارند، بلکه زمینه توسعه پایدار کشور را نیز فراهم می آورند. بر این اساس در حالی که وابستگی به نفت امنیت ایران را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با چالش های جدی مواجه نموده است، انرژی های تجدیدپذیر، زمینه توسعه و در نتیجه امنیت پایدار را مهیا می سازند. مقاله حاضر قصد دارد این موضوع را با روش توصیفی تحلیلی طی سه بخش مورد بحث و بررسی قرار دهد. نتیجه نشان خواهد داد که در ایران گریزی جز روی آوردن به انرژی های تجدیدپذیر وجود ندارد.
۳.

تبیین تأثیرات تحولات عراق بر اقلیم کردستان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۲

کلیدواژه‌ها: خودمختاری قانون اساسی اشغال عراق داعش اقلیم کردستان عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۳۷۶
هدف اصلی مقاله حاضر، تبیین تأثیرات تحولات عراق بر فرایند های سیاسی اقلیم کردستان است. در واقع پرسش اصلی مقاله این است که: تحولات عراق از سال 2003 تاکنون، به ویژه سقوط صدام حسین، تدوین قانون اساسی جدید، گسترش اختلاف های مذهبی و قومی و در نهایت ظهور و قدرت نمایی داعش، چه تأثیراتی بر وضعیت سیاسی اقلیم کردستان عراق گذاشته است؟ در پاسخ، این فرضیه به نظر می رسد که تحولات چندساله گذشته به شدت وزن سیاسی اقلیم سیاسی کردستان عراق را افزایش داده است؛ به شکلی که در میان مدت احتمال خودمختاری فزون تر و در بلندمدت استقلال خواهی بیشتر نمایانگر خواهد شد. این موضوع به ویژه با توجه به گسترش توان نظامی اقلیم کردستان در نتیجة حمایت های بین المللی و جنگ با داعش، گسترش ارتباطات و تعاملات اقلیم کردستان در ابعاد سیاسی و اقتصادی با دیگر کشورهای منطقه و جهان و فرسایش تدریجی عراق به عنوان یک دولت ملت بیشتر قابل توجه است. مقاله حاضر قصد دارد این پرسش و فرضیه را در چارچوب نظریه های دولت ملت سازی و به روش توصیفی تحلیلی بررسی کند.
۶.

تأثیر تحولات پس از سقوط صدام بر وضعیت کردهای عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: عراق فدرالیسم داعش اقلیم کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۵ تعداد دانلود : ۵۶۰
سقوط صدام در سال ۲۰۰۳، دولت و نظام سیاسی عراق را به طورکلی متحول ساخت و آن کشور را در بحران چندساله ای فروبرد، به گونه ای که باعث قدرت گیری شیعیان برای اولین بار در تاریخ عراق و افزایش قدرت حکومت اقلیم کردستان گردید. کردستان تنها منطقه ای از عراق است که تا قبل از حمله داعش (۲۰۱۴) به برخی از مناطق آن، توانسته است بدون تأثیرپذیری از محیط ناامن، در راستای اهداف و برنامه های خود بکوشد و به عنوان یک بازیگر ذره ای، خود را در داخل منطقه و جهان مطرح نماید. این پژوهش با بهره گیری از رویکرد توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع اینترنتی و کتابخانه ای درصدد پاسخگویی به این سؤال است که: تحولات عراق چه تأثیری بر فرآیند استقلال خواهی کردها داشته است؟ یافته ها حاکی از آن است که طی چند سال گذشته تحولات ویژه ای در عراق روی داده است که ازجمله آن ها می توان به سقوط صدام در سال ۲۰۰۴، تدوین قانون اساسی عراق در سال ۲۰۰۵ و ظهور و قدرت نمایی داعش در سال ۲۰۱۴ اشاره نمود. این موارد علت اصلی استقلال خواهی کردها نیستند، اما موجب تسریع در فرآیند استقلال خواهی کردها شده اند و نقش متغیر تسهیل کننده را دارا می باشند. در این راستا، پیش بینی می شود در صورت سمت گیری تحولات به این صورت، استقلال کردستان عراق صورت خواهد گرفت.
۷.

چالش ها و آسیب پذیری های جمهوری اسلامی ایران در فضای سایبر (یادداشت راهبردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷۹) 173 - 178
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۴ تعداد دانلود : ۵۲۷
در شرایط کنونی که امنیت فضای سایبر برای کشورهای مختلف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، برای دریافتن فرصت ها و دفع تهدیدهای آن، باید راهبرد جامع، به روز و پویایی داشت. داشتن راهبردی این چنینی نیز مستلزم شناخت فضای سایبر و آسیب پذیری های اصلی کشور در این فضاست. بر این اساس، راهبردی می تواند موفق باشد که طراحان آن حداقل بر سه حوزه تسلط داشته باشند؛ 1. شناخت عمیق، ماهیت محور، روندمحور و دوراندیش از فضای سایبر؛ 2. آگاهی از آسیب پذیری های اصلی کشور در حوزه سایبری و تلاش برای پوشش و تقویت آن ها؛ 3. آشنایی با انواع تهدیدهای سایبری و چگونگی ترکیب تهدید با آسیب پذیری و تلاش برای شناخت و اجرای راه کارهای مقابله ای با آنها. با وجود اهمیت این موضوع، سؤال اصلی این نوشتار این است که مهم ترین آسیب پذیری جمهوری اسلامی ایران در حوزه سایبر کدامند؟ نویسنده این نوشتار معتقد است با توجه به روندها و رویدادهای گذشته و تجربه سایر کشورها، پیچیدگی و مشکل بودن شناخت فضای سایبر، کاربربودن در تمامی عرصه ها، ضعف در اعتماد عمومی نسبت به دولت در حوزه سایبری، نداشتن راهبرد جامع و کارآمد سایبری و جزیره ای عمل کردن و همگام نبودن با فضای انقلاب سایبری از جمله مهم ترین آسیب پذیری ها و چالش های کشور در حوزه سایبر هستند.
۸.

تکامل راهبرد ناتو در قبال جنگ سایبری؛ دلایل، ابعاد و مؤلفه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۷)

کلیدواژه‌ها: جنگ سایبری راهبرد سایبری پیمان آتلانتیک شمالی تهاجم سایبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۰ تعداد دانلود : ۹۷۱
هدف اصلی این مقاله تبیین دلایل روی آوردن سران ناتو به فضای سایبر و معرفی اصول و محورهای راهبرد سایبری ناتو در قبال جنگ سایبری می باشد. سؤال اصلی این است که چه عواملی باعث تدوین و تکامل راهبردی سایبری ناتو در قبال جنگ سایبری شدند؟ در پاسخ، فرضیه مقاله این گونه مطرح می شود که ماهیت پیچیده و متفاوت فضای سایبر، آسیب پذیری های جدی کشورهای عضو و نگرانی از تهدیدات سایبری سایر کشورها، مهم ترین دلایل تدوین و تکامل راهبردی سایبری ناتو محسوب می شوند. تحت تأثیر این دلایل، ناتو در پروسه ای چندساله، در نهایت جنگ سایبری را پدیده ای هم سطح جنگ نظامی ارزیابی نمود و طبق بند 5 اساسنامه، برای خود حق دفاع همه جانبه و جمعی به شکل نظامی و سایبری را در نظر گرفت. بر این اساس، ناتو اولین پیمان نظامی جهان شد که دفاع نظامی و سایبری را جزو وظایف اولیه خود معرفی کرد.
۹.

انقلاب سایبری و تحول مفهوم جنگ اطلاعاتی در عرصه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 47 - 65

کلیدواژه‌ها: جنگ اطلاعاتی انقلاب سایبری اطلاعات غلط عامدانه اطلاعات غلط غیرعامدانه پروپاگاندا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۴۷۳
جنگ اطلاعاتی جنگ در فضای اطلاعات باهدف آسیب زدن به سامانه ها، فرآیندها، منابع اطلاعاتی و ساختارهای حیاتی کشور هدف تعریف می شود. هدف این جنگ برخلاف گذشته که عمدتاً پیروزی نظامی در جنگ کلاسیک بود، اثرگذاری بر نظام های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، ایجاد کمپین های روانی گسترده جهت تضعیف ثبات جامعه و فشار بر یک دولت به گونه ای است که مطابق با منافع عاملان جنگ اطلاعاتی تصمیم گیری و عمل کند. در این راستا، سؤال اصلی مقاله این است که تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری، جنگ اطلاعاتی دچار چه تحولاتی شده است؟ در پاسخ به سؤال فوق، این فرضیه مطرح می شود که تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری، جنگ اطلاعاتی از سطح عملیاتی و تاکتیکی به سطح راهبردی گسترش یافته و ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را دربرگرفته است. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی و تحلیلی است. هدف نهایی مقاله، بحث در مورد تحول در مفهوم و مصداق جنگ اطلاعاتی تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و اطلاعات و انقلاب سایبری است. یافته های تحقیق نشان می دهند، دانش و به ویژه دانش سایبری کلید موفقیت در عرصه جنگ اطلاعاتی بهشمار می آید.
۱۰.

نظریه ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصاد جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۰ زمستان ۱۳۸۹ شماره ۴ 143 - 160

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سیاسی بین الملل آمریکا امنیت نفت بحران برتون وودز ناتو نظریه ثبات هژمونیک هژمونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۴۸
نگاهی گذرا به تاریخ قرن بیستم نشان گر آن است که نظام سرمایه داری همواره با بحران های سیاسی، نظامی و اقتصادی همچون جنگ های جهانی اول و دوم، بحران های 1929 و 1973، بحران اقتصادی جنوب شرقی آسیا در دهه 90 و بحران جاری مواجه بوده است. هر چند نظریه های اقتصاد سیاسی بین الملل در خصوص اصل وجود بحران اشتراکاتی دارند، اما در باب ماهیت، علل، عمق و راهبردهای خروج از آن با هم اختلاف نظرهایی دارند. در این میان، نظریه ثبات هژمونیک با نگاهی متفاوت و با دیدی علمی و تاریخی در پی شناخت بحران و علل بروز آن است. از چشم انداز این نظریه، مهم ترین عامل رونق و شکوفایی اقتصاد سیاسی بین الملل به وجود یک هژمون برمی گردد، همان طوری که بحران در اقتصاد سیاسی جهانی ناشی از افول آن است. بدین معنا، همان طور که رونق و شکوفایی اقتصاد جهانی در دهه 50 و 60 م. ناشی از هژمونی آمریکا
۱۱.

سیاست خارجی دولت حسن روحانی، تعامل سازنده در چارچوب دولت توسعه گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 131 - 161

کلیدواژه‌ها: دولت یازدهم دولت توسعه گرا تعامل سازنده اعتمادسازی تنش زدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۴۰۳
سیاست خارجی دولت یازدهم بر چه اصول و محورهایی استوار است؟ این محورها و اصول با کدام الگوی سیاست خارجی نزدیکی بیشتری دارند؟ در پاسخ به این سوالات فرضیه زیر مطرح می شود که با توجه به تجربه حضور آقای روحانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی، مقالات، کتب و همچنین سخنرانی ها و مناظرات ایشان طی مبارزات انتخاباتی، می توان سیاست خارجی دولت یازدهم را تحت عنوان «تعامل سازنده با جهان در چارچوب دولت توسعه گرا» مورد بحث قرار دارد. این سیاست خارجی به دنبال آنست که از طریق تنش زدایی، اعتمادسازی، دوری از امنیتی شدن، بهبود چهره و پرستیژ ایران، دیپلماسی فعال و روابط با سایر کشورها و سازمان های بین المللی، زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور در چارچوب اسناد بالادستی مهیا سازد. به باور آقای روحانی سیاست خارجی چند سال گذشته با تنش زایی و تندروی، عملاً ایران را وارد فاز امنیتی نموده و زمینه را برای تحقق رشد و توسعه همه جانبه کشور کاهش داده است. در نتیجه برای بازگرداندن کشور به مسیر تعریف شده توسط اسناد بالادستی، همچون چشم انداز ایران 1404، می بایست دولتی توسعه گرا قدرت را در دست داشته باشد؛ دولتی که اصول تعامل سازنده با جهان را سرلوحه کار خود قرار دهد و زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی مهیا سازد. با توجه به این موضوعات، هدف مقاله حاضر بررسی سیاست خارجی آقای روحانی بر اساس ایده تعامل سازنده با جهان و الگوی دولت توسعه گرا به روش توصیفی و تحلیلی می باشد.
۱۲.

ارزیابی «راهبرد نیروی نظامی اسرائیل» (یادداشت راهبردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷۳)

کلیدواژه‌ها: مطالعات بین المللی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۶ تعداد دانلود : ۵۷۳
اسرائیل نخستین بار در تاریخ نظامی خود، در آگوست 2015 سندی تحت عنوان «راهبرد نیروی دفاعی» با امضای «گادی آیزینکوت»رئیس ستاد ارتش این رژیم و به زبان عبری منتشر کرد. برگردان انگلیسی این سند در آگوست 2016 توسط «گراهام آلیسون» و «مرکز بالفر» منتشر شد. سند مذکور شامل دیباچه ای از رئیس ستاد ارتش، مقدمه و پنج فصل نسبتاً مفصل است. در این نوشتار، تلاش می شود ضمن معرفی خلاصه ای از مهم ترین محورهای فصول مختلف راهبرد نظامی اسرائیل، منطق راهبردی و نوع رویکرد و نگاه طراحان این راهبرد نسبت به مقوله امنیت، به ویژه امنیت نظامی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
۱۳.

گسترش حضور فرانسه در آسیای جنوب غربی و تاثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 69 - 90

کلیدواژه‌ها: آسیای جنوب غربی سیاست خارجی فرانسه ایران کشورهای عربی روابط اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۶۰۰
فرانسه به لحاظ تاریخی و سیاسی همواره ارتباط تنگاتنگی با مسائل آسیای جنوب غربی داشته و دارد. با اعلام راهبرد آمریکا در قبال این منطقه، فرانسه فرصت مناسبی را به عنوان یکی از قدرت های میانی برای گسترش مناسبات خود فراهم دید و این کشور می کوشد متناسب با اهداف کلان سیاست خارجی،مناسبات خود در آسیای جنوب غربی را گسترش دهد.هدف،بررسی روابط سیاسی،اقتصادی و نظامی فرانسه با کشورهای عربی و به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس است که این امر باعث گسترش مسابقه تسلیحاتی در منطقه و به تبع آن شکاف و تنش منطقه ای بین کشورهای عربی و جمهوری اسلامی ایران می شود. نگارنده در این نوشتار بیان می دارد که تداوم وضع موجود و ادامه تنش بین کشورهای عربی و ایران و تحکیم مناسبات بین دولت های عربی با فرانسه ایران را در بلند مدت با تشدید انفعال و انزوا و تقویت تهدیدات امنیتی در ابعاد مختلف مواجه خواهد کرد.روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و داده های مورد نیاز بر مبنای روش کتابخانه ای و فیش برداری تهیه شده است
۱۴.

روندهای مسلط منطقه ای و آینده نظم در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۶ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 7 - 29

کلیدواژه‌ها: نظم سایکس پیکو اقلیم کردستان رقابت منطقه ای احیای ملی گرایی بازیگران فرامنطقه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۵۱۰
هدف اصلی مقاله حاضر شناخت روندهای ساختاری و نهادینه در خاورمیانه و پیش بینی تحولات آتی با تأکید بر تجزیه طلبی کردها است. سؤال اصلی مقاله این است که روندهای ساختاری موجود در خاورمیانه، به خصوص تجزیه طلبی کردها چه تأثیری بر نظم منطقه ای خواهند داشت؟ منظور از روندهای ساختاری و نهادینه مسائل مهمی چون احتمال تجزیه برخی از کشورها و شکل گیری کشورهای جدید بر محوریت کردها، اوج گیری اسلام رادیکال سنی و احتمالاً افول آن طی سال های آینده، احتمال فزاینده تسری بی ثباتی به قدرت ها و بازیگران اصلی خاورمیانه به خصوص ترکیه و عربستان، روند روبه گسترش سیاست های دست راستی در اسرائیل، کاهش اهمیت استراتژیک خاورمیانه برای آمریکا و درنهایت اهمیت فزاینده خاورمیانه برای کشورهای اروپایی است. با توجه به این روندها و در پاسخ به سؤال اصلی، فرضیه بدین شکل مطرح می شود: «نظم منطقه ای در خاورمیانه درنتیجه هجوم عوامل و بازیگران مختلف در آستانه یک دوره انتقالی جدی قرار دارد، بر این اساس پیش بینی می شود در سالیان آینده شاهد خاورمیانه ای متفاوت با محوریت رشد ملی گرایی، تجزیه طلبی، شکل گیری کشورهای جدید و جدال آن ها با بازیگران مسلط، تداوم رقابت ایدئولوژیک قدرت های منطقه ای با افزایش احتمال تسری بحران به آن ها باشیم». مقاله حاضر قصد دارد این موضوع را در پنج بخش به روش تحلیلی و با رویکردی مبتنی بر آینده موردبحث و بررسی قرار دهد.
۱۵.

سناریوهای پیشِ روی سوریه و امنیت ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۵۰۰
تغییر و تحولات متعدد در ساختار خاورمیانه از آغاز شکل گیری تاکنون باعث شده که برخی این منطقه را اساساً «منطقه ای ناتمام» تلقی کنند. وقوع خیزش های عربی از سال 2011 گرچه در بطن روندها و جریان های تاریخی پیشین ریشه دارد؛ اما دامنه و گستره آن به حدی بوده است که می توان از آن به عنوان شروع یک «فرایند تاریخی» جدید، مشابه آنچه پس از جنگ جهانی اول رخ داد، یاد کرد. اثرات ناشی از این خیزش ها، در مسائل بسیار مهم و جدی همچون خشونت و افراط، به کارگیری تروریسم برای اهداف سیاسی، جنگ های نیابتی منطقه ای، رقابت های کلاسیک و نوین قدرت های بین المللی و تلاش برای شکل دادن به شرایط جدید سیاسی و استراتژیک توسط کشورهای مهم منطقه، قابل مشاهده است. از میان بحران های متعددی که از آغاز تحولات عربی در این منطقه شکل گرفته، بحران سوریه به عنوان هسته مرکزی و اهرم تعادلی مابین صف بندی های قدیم و جدید منطقه، مطمح نظر است. اهمیت حیاتی سوریه به عنوان متحد استراتژیک جمهوری اسلامی ایران سبب شده که آینده این کشور در رأس موضوعات حائز اهمیت برای ایران قرار گیرد. از این رو هدف این مقاله درنظرگرفتن آینده های احتمالی بحران سوریه در قالب سناریوهای محتمل و ممکن و تبعات آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران است. لذا با به کارگیری مفاهیم رویکرد رئالیستی که به زعم نگارنده بهتر می تواند وضعیت خاورمیانه را به تصویر بکشد و با بهره گیری از روش سناریونویسی به دنبال تبیین مسئله پژوهش می باشد.
۱۶.

نقش هویت در سیاست خارجی عربستان سعودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 1 - 25

کلیدواژه‌ها: عربستان سعودی خاورمیانه انقلاب اسلامی ایران جنبش اخوان المسلمین امنیت هستی شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۲۰
تقابل هویتی یکی از منابع اصلی تقابل و تضاد در عرصه سیاست بین المللی به شمار می آید. به این معنا که وجود اختلاف در هویت کشورها، موجبات تنش بین آنها را فراهم می آورد، در حالی که همگرایی و شباهت بین کشورها می تواند منجر به همکاری شود. مقاله حاضر با درک چنین تناقضی درصدد پاسخ با این سوال است که چرا عربستان سعودی که خود را رهبر جهان اسلام می داند، بارها با قدرت گرفتن کشورها و جنبش های اسلام گرا در منطقه مخالفت کرده است؟ فرضیه پژوهش متضمن این نکته است که عربستان سعودی رشد بازیگران اسلام گرا در منطقه را تهدیدی برای هویت اسلامی و سنی خود به عنوان رهبر جهان اسلام می داند، به همین دلیل سیاست خارجی این کشور در راستای تضعیف رقبای هویتی عمل می کند. مقاله حاضر برای مشخص نمودن این پارادوکس تلاش کرده توضیح دهد چگونه شباهت در هویت می تواند موجب شکل گیری تنش و ناامنی شده و ریسک های هویت را به ارمغان آورد. یافته های تحقیق نشان می دهند شباهت های فرهنگی نقش مهمی در سیاست عربستان ایفا می کنند. مقاله حاضر قصد دارد این موضوع را به روش توصیفی و تحلیلی موردبحث و بررسی قرار دهد.
۱۷.

تبیین مفهومی و محتوایی جنگ های نوین در عرصه روابط بین الملل

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال ۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۰ 1 - 21

کلیدواژه‌ها: جنگ های نوین جنگ سایبری جنگ شناختی جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۳۳۹
هدف مقاله حاضر تبین مفهومی و محتوایی جنگ های نوین ازجمله جنگ سایبری، جنگ شناختی، جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که در مفهوم شناسی جنگ های نوین، چه عناصر مشترکی وجود دارد؟ در پاسخ به سؤال فوق این فرضیه مورد سنجش قرار می گیرد که فناوری مهم ترین عنصر مشترک در تمامی جنگ های نوین محسوب می شود. به تعبیری دیگر، درنهایت آنچه باعث شده جنگ های نوینی چون جنگ سایبری، جنگ شناختی و جنگ ترکیبی شکل بگیرد و یا باعث تحول جنگ های کلاسیک ازجمله جنگ اطلاعاتی به ابعاد جدیدی شده است، بحث انقلاب در عرصه فناوری و به ویژه انقلاب سایبری است. در این راستا سطح آمادگی جهت مقابله با چنین جنگ هایی، بستگی فراوانی به سطح دانش و فناوری هر کشوری دارد. با توجه به این امر، مقاله حاضر قصد دارد چهار حوزه جدید جنگ شامل حوزه سایبری، شناختی، اطلاعاتی و ترکیبی را موردبحث و بررسی قرار دهد و ضمن واکاوی مفهومی و محتوایی، نقش برجسته فناوری در ابعاد مختلف آن ها را مورد توجه قرار دهد. روش مورد استفاده در این مقاله، روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه روش کتابخانه ای و اینترنتی است.
۱۹.

نقد کتاب: فواز جرجیس، خاورمیانه جدید، اعتراض و انقلاب در جهان عرب، دانشگاه کمبریج، 2004، 502 ص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۲ 211 - 220
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۱۶۷
بدون تردید تحولات عربی یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین تحولاتی است که طی چند دهه گذشته در خاورمیانه روی داده است. البته در ارتباط با ماهیت و محتوا و حتی عنوان این تحولات اختلاف نظرهای گسترده ای وجود دارد. به واقع استفاده از عناوینی هم چون بهار عربی، تحولات عربی، انقلاب های عربی یا بیداری اسلامی، نشان گر نگاه های مختلف و متفاوت به ماهیت تحولاتی است که طی چند سال گذشته خاورمیانه را فراگرفته و همچنان در حال تداوم است. در این راستا ضمن اهمیت گسترده ی این تحولات، همچنان ابهامات گسترده ای در مورد منشا، ماهیت و آینده آن وجود دارد و کارشناسان و استادان و هم چنین کشورهای مختلف، دیدگاه های متنوعی دراین ارتباط دارند. در این راستا برای تبیین این ابهامات و درک دقیق تر و عمیق تر آن چه در جهان عرب در جریان است، طی چند سال گذشته کتاب های مختلفی نوشته شده است که هرکدام از چشم انداز خود در پی تبیین، تجزیه وتحلیل تحولات مذبور بوده اند. ازجمله می توان به کتاب حاضر اشاره کرد که به همت «فواز جرجیس»[1] استاد علوم سیاسی دانشگاه لندن و از شناخته شده ترین استادان حوزه ی خاورمیانه در همکاری با برخی دیگر از استادان نگاشته شده است. این کتاب تلاش شده است از دیدگاه های مختلف تحولات عربی بحث و بررسی شود؛ به همین دلیل در محافل علمی به شدت مورد استقبال قرارگرفته و تاکنون توسط برخی از استادان در مورد آن نقدهای مثبتی نوشته شده است. از منظر ساختاری، کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه و چهار بخش است که در ادامه خلاصه ی مهم ترین محورهای هرکدام از بخش ها بحث و درنهایت نقد و نتیجه گیری ارائه می شود.
۲۰.

Iran's Naval Defense Strategy

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 15 - 25

کلیدواژه‌ها: asymmetric defense Martyrdom Naval Force Passive Defense Decentralization

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۹۷
    Given to the impacts of the Iran-Iraq war and strategic importance and geographical situation of Hormoz strait, Islamic Republic of Iran Navy has adopted the asymmetric defense pattern. In accordance, Iranian Naval force has deployed this naval policy with defensive aims and deterrent purpose against the enemy, through taking advantage of geographical situation and strategic importance of the region as well as focusing on Shiite-inspired concepts like martyrdom. This pattern concentrates on using the advanced technologies and modern weaponry in situation unexpected for the enemy. In other word, in this defense pattern, speed, ambiguity, spread and dispersion by the usage of armed speedboats, extensive mining and missile attacks from submarines and sites situated in the Persian Gulf shores and islands beside the combined and simultaneous air attack are considered key factors. Given to these issues, the article aims to evaluate principles of Iran’s naval defense pattern.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان