محمدعلی منصوریان

در مطالعات اقتباس، بومی سازی به مجموعه راهکارهایی اطلاق می شود که اقتباس کننده برای همخوان سازی یک اثر با فرهنگ مقصد به کارمی گیرد. در این فرآیند، انطباق اثر با هنجارهای فرهنگی مقصد، قصد و استراتژی اقتباس کننده و دریافت مخاطب بیش از وفاداری به متن اصلی اهمیت دارد. پژوهش حاضر با تکیه بر نظریات اقتباس، بویژه مفهوم بومی سازی نزد هاچن، و با در نظر گرفتن خوانش های مختلف از بوف کور صادق هدایت، به بررسی تطبیقی و کیفی روند و شگردهای بومی سازی در اقتباس سینمایی از رمان بوف کور ، توسط دو فیلم ساز از دو بافت جغرافیایی متفاوت می بپردازد یکی رائول روییز فیلمساز شیلیایی و دیگری  دیوید لینچ فیلمساز آمریکایی. بنابر یافته های پژوهش هر دو فیلمساز با شیوه هایی متفاوت، اثر هدایت را با جغرافیا، فرهنگ، زیست، دغدغه ها و سبک خود سازگار کرده اند که به تغییر معنای اثر و خلق آثاری جدید منجر شده است. اقتباس روییز همخوان با تجربه زیسته فیلمساز، با تأکید بر تجربه مهاجرت، بیگانگی و تصادم فرهنگی، به بازتابی از هویت پسااستعماری بدل شده است؛ درحالی که لینچ با تلفیق درون مایه های روان شناختی و مؤلفه های ژانر نوآر، بوف کور را، در بستری مدرن و آمریکایی بازتفسیر کرده است. این مقاله نشان می دهد که اقتباس های میان فرهنگی نه بازتولید، بلکه بازآفرینی هایی هستند که معنای تازه و همخوان با فرهنگ خود، در بستر جدید خلق می کنند.