مجتبی روستایی

تنش و اختلاف میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان همواره قفقاز جنوبی را در بحران های دائمی قرار داده است. بحران قره باغ، به عنوان یکی از مهم ترین بحران های بین المللی پس از جنگ سرد، دو دهه درگیری میان این دو کشور را به دنبال داشته است. با تصرف منطقه قره باغ توسط جمهوری آذربایجان در سال 2023، ارمنستان مجبور به پذیرش وضعیت جدید شد، اما اختلاف ها هنوز به طور کامل حل نشده است و مسائل دیگری مانند راه گذر زنگه زور و قومیت های مرزی بر روابط سایه افکنده اند. ریشه داربودن این اختلاف ها سبب شده است که دوره های صلح به وضعیت «آتش زیر خاکستر» تبدیل شود. تلاش های دیپلماتیک رسمی در دهه های گذشته بی نتیجه بوده است و در این وضعیت، دیپلماسی غیررسمی، به ویژه دیپلماسی شهروندی که تجربه موفقی در برخی مناطق داشته است، جلب توجه می کند. در این نوشتار رابطه میان دیپلماسی شهروندی و کاهش تنش های ارمنی آذری را بررسی و تحلیل می کنیم که چگونه این نوع دیپلماسی می تواند بر روند صلح و حل اختلاف ها تأثیر بگذارد؟ فرضیه نوشتار این است که دیپلماسی شهروندی، در صورت اجرای بهینه، می تواند فرصت هایی برای صلح پایدار و همکاری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان فراهم کند. با بررسی عامل ها و چالش های موجود، در این نوشتار چگونگی تغییر نگرش های منفی و کاهش تنش های تاریخی را به وسیله  برنامه های مشترک و روابط بین فردی تحلیل می کنیم. روش پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی تحلیلی است و به تحلیل دلایل ناکارآمدی دیپلماسی شهروندی در موضوع مورد بحث می پردازیم.

منطقه قفقاز جنوبی پس از جنگ سرد کانون منازعات، درگیری ها و بحران ها ی متعدد بوده است؛ از آن جمله می توان به بحران ها ی قره باغ، اوستیای جنوبی و آبخازیا اشاره کرد. این نمونه ها نشانگر وجود بحران و ناامنی در این منطقه است. وجود شبکه ای از بازیگران هویتی در قفقاز جنوبی که بدون توجه به وابستگی ها ی هویتی در سه کشور این منطقه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ارمنستان پراکنده شده اند و هریک میان خود الگوهایی متفاوت از دوستی تا دشمنی دارند از عامل های اصلی بروز تنش و بحران در قفقاز جنوبی است. این نوشتار بر این اساس به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که الگوهای دوستی و دشمنی در منطقه قفقاز جنوبی چگونه است؟ و این الگوها چه تأثیری در بحران ها و تداوم آن ها در این منطقه داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش این فرضیه را مطرح می کنیم که در میان هویت ها ی متکثر موجود در قفقاز جنوبی با توجه به پیشینه تاریخی، الگوهایی متفاوت از دوستی تا دشمنی میان آنان شکل گرفته است و وجود این الگوها سبب بروز بحران ها و تداوم آن ها در منطقه شده است. برای بررسی این فرضیه ها با تکیه بر نظریه هویت اجتماعی الکساندر ونت با روش «توصیفی- تحلیلی» از داده ها و اطلاعات کتابخانه ای، سایت ها ، مقاله ها و منابع اینترنتی، استفاده شده است.

چین یکی از قدرت های بزرگ جهانی و از ابرقدرت های احتمالی در آینده است که توجه به قدرت هوشمند و بهره گیری از آن را همانند سایر قدرت های بزرگ جهانی در نظر دارد. با توجه به جایگاه مهم این نوع از قدرت در عصر حاضر در تعیین نقش و جایگاه قدرت ها در نظام بین الملل، این مقاله با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که وجوه سخت افزاری و نرم افزاری قدرت هوشمند چین کدامند و وضعیت چین از منظر قدرت هوشمند چگونه است؟ فرضیه مقاله آن است که چین در سال های اخیر تلاش های زیادی در راستای ترکیب قدرت سخت و نرم و افزایش قدرت هوشمند خود انجام داده و همین موضوع به چین امکان داده است تا بیش از پیش خود را در جایگاه قدرتی بالنده در عرصه جهانی مطرح کند. روش گردآوری اطّلاعات در این پژوهش بر اساس منابع استنادی و کتابخانه ای است.