تحلیل عوامل مؤثر در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان مراغه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مقدمه: آب عاملی مهم برای کشاورزی پایدار بوده و به طور مستقیم در ابعاد مختلف پایداری (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی) تاثیر می گذارد. به همین جهت شناسایی عوامل موثر در پایدارسازی الگوی مدیریت آن از ضروریات است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی و شناخت عوامل مؤثر در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه می باشد.روش شناسی تحقیق: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیل بوده و برای گردآوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده نموده است. جامعه آماری نیز 20452 نفر از بهره برداران زراعی و باغی روستاهای شهرستان مراغه می باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 377 نفر از آنان به عنوان نمونه تعیین شدند. ضمناً، با استفاده از فاکتورهای تعداد بهره بردار کشاورزی و طبقات ارتفاعی 20 درصد از روستاهای شهرستان که شامل 32 روستا می شود، به عنوان نمونه و برای انجام مطالعه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق از آمارهای توصیفی و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی و ...) در نرم افزار SPSS استفاده شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه است.یافته ها و بحث: با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تعداد 7 عامل بعد از دوران عامل ها بدست آمده که مجموعاً 8/74 درصد واریانس کل متغیرها را تبیین کردند و به عبارتی 8/74 درصد از متغیرهای در 7 عامل اصلی در راستای پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در شهرستان مراغه توضیح داده شده و در این میان عامل آوال با مقدار ویژه 80/2 و درصد واریانس 35/13 درصد مهمترین عامل شناخته شدند.نتایج: مهمترین عواملی که در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در فضاهای روستایی شهرستان مراغه نقش دارند عبارتند از؛ 1- مدیریت سازمانی و اعطای تسهیلات به کشاورزان، 2) افزایش مشارکت روستاییان و بیمه محصولات کشاورزی، 3) مدیریت آبیاری و ارتقای آگاهی کشاورزان، 4) شکل و فرم اراضی کشاورزی آبی، 5) استفاده از روش های نوین آبیاری و سرمایه گذاری، 6) ارتباط و همکاری کشاورزان با کارشناسان و 7) تشکیل تعاونی های آببران.