محمدرضا بلالی

دستیابی به حکمرانی مطلوب خاک مبتنی بر بافتار کشور امری دشوار و نیازمند چارچوب نظری و عملی است. در این راستا الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و مباحث مطروحه در نشست های دو کنگره هفدهم و هجدهم علوم خاک ایران در سال های 1400 و 1402 مورد بررسی قرار گرفت. حکمرانی امانتمدار محیط زیست، خاک کره و منابع طبیعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که در روابط چهارگانه انسان با خدا، انسان با خویشتن، انسان با دیگران و انسان و طبیعت تبلور می یابد، نظریه کلان و بومی حکمرانی مطلوب خاک کره در ارتباط با حکمرانی عمومی کشور را تبیین نظری نموده و زمینه گفتمان سازی و گذار پارادایمی را فراهم کرده است. در استقرار حکمرانی خاک، ایجاد دفتر خاک در وزارت جهاد کشاورزی و شعب آن در استان ها از سال 1396 و تصویب قانون حفاظت خاک با 26 ماده در سال 1398 در مسیر افزایش اثربخشی دولت و سایر قوا گامی مهم برداشته و شاخص هایی نظیر حاکمیت قانون، شفافیت و رعایت عدالت نسبت به شاخص هایی نظیر پاسخ گویی و مشارکت بهتر و منسجم تر دیده شده است. در نهادینه سازی حکمرانی امانتمدار خاک و تعامل مؤثر و سازنده دولت با سایر بخش های مدنی، تولیدی و خصوصی، ایجاد پایگاه داده جامع خاک کشور و دسترسی آسان و قانونمند به آن، تعریف شاخص های بومی حکمرانی خاک و تشویق مشارکت جوامع محلی در مدیریت منابع خاک پیشنهاد شد. بسط نظری و عملی تبیین شده در گرو گذار پارادایمی و گفتمان سازی در تمام گروداران ذیل حکمرانی عمومی کشور طی یک فرایند مستمر در تمام سطوح قابل دستیابی است.