زضا صفری شالی

مقاله حاضر به بررسی و مقایسه وضعیت توانمندی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی در مناطق شهری و روستایی شهرستان بمپور در استان سیستان و بلوچستان پرداخته است. مبانی نظری پژوهش بر اساس دیدگاه "آلسوپ و هینسون" (فرصت ساختاری)، "نایلا کبیر" (قدرت) و "رابرت چمبرز" (تله محرومیت اجتماعی) است. جامعه آماری پژوهش شهروندان 18 تا 45 سال ساکن در مناطق شهری و روستایی هستند که مطابق با فرمول کوکران تعداد 475 نمونه انتخاب شد. شیوه نمونه گیری، به صورت نمونه گیری خوشه ای است. روش اجرای پژوهش به صورت پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه است. اهم یافته ها نشان داد که در جامعه شهری توانمندی پاسخگویان به سمت بالا میل می کند درحالی که در جامعه روستایی میزان توانمندی پاسخگویان بیشتر در سطح متوسط متمرکز است. توزیع توانمندی کل در حدفاصل دو بُعد از توانمندی اقتصادی (در سطح پایین) و توانمندی روان شناختی (در سطح بالا) قرار دارد. میانگین توانمندی پاسخگویان شهری (با نمره 1/63) حدود 7 نمره بالاتر از میانگین پاسخگویان روستایی (با نمره 4/56) بود. در ارتباط با توانمندی کل و ابعاد آن (اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی) تفاوت معناداری بین شهر و روستا به سود جامعه شهری وجود داشت. مهم ترین پیشنهادهای پژوهش تقویت فرصت های ساختاری، فراهم آوردن امکان مشارکت و کاهش احساس محرومیت ناشی از کمبود منابع برای تقویت سرمایه انسانی در بخش های مختلف خصوصاً به لحاظ مکانی در بین نقاط روستایی و به لحاظ جنسیتی در بین زنان است.