مرضیه ملک شاهی

این مقاله ترجمه آرتور جان آربری از تذکره الأولیاء عطار را از دیدگاه پسااستعماری بررسی می کند. تذکره الأولیاء که به معرفی عارفان برجسته اسلامی می پردازد، تصویری ژرف از غنای سنت های معنوی ایران را به نمایش می گذارد. ترجمه انگلیسی آربری در سال ۱۹۶۰، نگرش های شرق شناسانه ای را بازتاب می دهد که در میان دانشگاهیان غربی اواسط قرن بیستم رایج بود. این پژوهش نشان می دهد که چگونه دیدگاه ایدئولوژیک آربری در مقام یک شرق شناس، شیوه ترجمه او را شکل داده و به برداشتی متفاوت از متن عطار انجامیده است. بررسی راهبردهای ترجمه ای آربری، از جمله گلچین کردن، تصاحب گزینشی، افزودن، ساده سازی و تقلیل گرایی، نشان می دهد که پیش داوری های ایدئولوژیک آربری، او را به بازآفرینی متن عطار در قالب نگرش های استعماری کشانده است. یافته های پژوهش آشکار می کند که شیوه ترجمه آربری نه تنها به خوانشی متفاوت از متن عطار منجر شده، بلکه نگاه شرق شناسانه او نابرابری در مناسبات قدرت و بازنمایی فرهنگی را نیز تداوم بخشیده است.