مینا پیردهقان

محققان شیوه عملی آیین «سوگند خوردن» را بازتابی از سنت دیرین آزمایش ایزدی می دانند که برای اثبات حقانیت میان طرفین دعوی به کار می رفته است. ای ن آزمون ها در ای ران و جهان باستان با ن ام هایی همچون وَر، ایلونرو، دیویه، اوردالی و جز اینها خوانده ش ده اس ت. در تاریخ عیلام نیز «سوگند» تحت عناوین و شیوه های خاصی رواج داشته است؛ چنان که الواح سنگی تمدن عیلام به مثابه قراردادهای حقوقی آن دوران، این امر را تأیید می کند. لیکن سیر تطور این مفهوم و ارزیابی میزان وفاداری عیلامی ها به سوگندهای خویش و احیاناً تاوان سوگندشکنی نزد ایشان، همچنان در هاله ای از ابهام است. درحالی که با واکاوی سوگندهای این دوران، می توان به نمادها، باورها و ارزش های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه عیلامی پی برد و علل تحکیم و یا افول سوگند و پیمان ها را درک کرد. بنابراین، مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش بنیادین بوده است که پیشینه فرهنگی انواع سوگند و نقش آن در ابعاد مختلف حقوقی و اجتماعی تمدن عیلام چیست؟ از نتایج تحقیق برمی آید که سوگندهای شفاهی و عملی در این دوران ابتدا مبنایی مذهبی و حقوقی داشته و به تدریج کارکردهای وسیع تری جسته و به حوزه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تسری یافته اند.