صبا معصومیان

با واکاوی و تحلیل رویکرد اهالی موسیقی شامل نوازندگان و پیش کسوتان ساز و مواجهه آنها با نقش ها و طرح های پیاده شده روی سازها، می توان به تجزیه وتحلیل و طبقه بندی جامعه شناختی آنها و درک منطق استقبال یا عدم استقبال از اجرا و پیاده سازی طرح بر روی ساز و عوامل اثرگذار بر شیوه تفکر هنرمندان پرداخت. این پژوهش، با تمرکز بر رویکرد یک نسل از نوازندگان شناخته شده ساز دف شامل دهه های شصت و هفتاد هجری شمسی در ایران و همچنین خریداران عموماً غیرحرفه ای دف های طرح دار و به بیان دیگر، از طریق ارزیابی میزان استقبال از خرید کالای حوزه موسیقی، به ترسیم یک طبقه بندی اجتماعی فرهنگی پرداخته است. هدف اصلی در این پژوهش، تحلیل گرایش نوازندگان و خریداران دف های طرح دار و دلایل استقبال یا عدم استقبال از این نوع سازِ تزئین یافته است. روش پژوهش غالب در پژوهش حاضر پیمایشی بوده و ابزار گردآوری داده ها عمدتاً از طریق پرسشنامه است. همچنین، این پژوهش از منظر هدف، در دسته پژوهش های بنیادین قرار می گیرد. از نظر پیشینه پژوهش، پیش ازاین نیز یک نمونه پژوهش درباره گرایش به انتخاب سازهای موسیقی ایرانیِ طرح دار انجام شده است که شامل ساز دف نبوده است. در نتیجه این پژوهش مشخص شد که نوازندگان این نسل از دف های طرح دار استقبال نمی کنند. همچنین، طراحی متنوع دف ها، تاثیری در گزینش آنها در جامعه دف نوازانِ شناخته شده دهه های مذکور نداشته و این گروه با تحریم و دوری از استفاده از این گونه دف ها در تلاش اند تا به نوعی تمایزِ هنری و اجتماعی خود را با افرادی که آنها را «کاسبانِ هنر» و پیرو رویکرد بازارمحور می دانند، مشخص کنند.