الهام فخرزادگان

از زمان شکل گیری طراحی گرافیک مدرن در ایران، عوامل و زمینه های متعددی در پیشبرد این رشته و کاربست حروف نگاری در آثار هنرمندان دخیل بوده است. در این راستا، گفتمان های مختلفی ازجمله انتقادی، فرهنگی و اجتماعی تأثیر بسزایی در معناسازی و شکل گیری آثار حروف نگاری داشته اند. اگر اعلان های حروف نگاری را به مثابه تولیدی گفتمانی در نظر بگیریم، در یک سوی آن هنرمند به عنوان تولیدکننده و در سوی دیگر مخاطبان قرار دارند که معنای موردنظر طراح را درک و دریافت می کنند. هدف این تحقیق، شناسایی خواستگاه اجتماعی نشانه های اعلان های حروف نگاری موزه آنلاین طراحان گرافیک ایران در دهه نود و نحوه بازنمود گفتمان هویت فرهنگی در این اعلان هاست. برای تحلیل گفتمان فرهنگی اعلان های حروف نگاری موزه آنلاین طراحان گرافیک ایران از ترکیب دو روش تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف و نشانه شناسی کرس و لیوون استفاده شده است. سؤالات این مطالعه عبارت اند از: 1. هنرمندان حروف نگار دهه نود چه رویکردی نسبت به هویت فرهنگی داشته اند؟ 2. نگرش های تأثیرگذار بر انتخاب رویکرد اجرایی هنرمندان کدام اند؟ تحقیق حاضر ازنظر هدف، بنیادی و از حیث روش، توصیفی-تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات از نوع کیفی است. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، می توان گفت شکل گرایی در این دهه به ضرورتی تبدیل شده تا طراحان حروف را از یکدیگر متمایز کنند، گویی این هنرمندان توجه به شکل حروف را جزئی از اسلوب آفرینش نوگرایی می دانند؛ به بیان دیگر برای طراح حروف دهه نود، محتوا مؤلفه ضروری طراحی حروف نیست؛ زیرا شکل و ظاهر رسالتش را در خلق لذت بصری حروف به اتمام رسانده است. هنرمند با بهره وری غیر چشمگیر از مؤلفه های فرهنگی و تاریخی ایران، قصد دارد فصلی تازه از هنر مدرن را آغاز کند. او در این دهه، دیگر قصد توقف در لحظه تاریخی را ندارد و برای به تصویر کشیدن و ارائه هنر طراحی حروف خود تلاش می کند، نه اینکه به حواشی فرهنگی میدان دهد و به عنوان فعال فرهنگی، با خلق حروفی که پاسخ گوی نیاز های اجتماعی و فرهنگی هستند، به کار خود ارزش فرهنگی می دهد و در این فرایند اجتماعی، به عنوان مبلغ و تولیدکننده حروف ناب با ظاهر انتزاعی و شکل گرا، نقش بسزایی در اقتصاد هنر دارد.