مهدی قاسمی ورجانی

جوامع چند فرهنگی در بستر تمدن های کهن نشو و نمو یافته و تکثر خود را در چارچوب خطوط و مرزبندی های قانونی حفظ نموده اند. در این میان جامعه لبنان با سابقه تاریخی و به عنوان جامعه ای متکثر، شایسته توجه است؛ جامعه ای که دارای انجمن ها و اجتماعاتی از قومیت ها، ادیان و فرهنگ های مختلف بوده، جزء جوامع چندفرهنگی محسوب می شود که نوع خاصی از چینش قدرت و ساختار سیاسی در آن حاکم است و با توجه به برخی شکاف های فرهنگی و قومیتی موجود، این کشور درگیر مسائل قابل توجهی است که در سایه آن، وحدت سیاسی و اجتماعی کشور لبنان را ایجاد نموده است. از این رو در این پژوهش سعی بر آن است که با به کارگیری روش نظریه بحران «توماس اسپریگنز» به عنوان روش برگزیده شده فهم اندیشه سیاسی، پس از شناسایی معضلات و مشکلات چندفرهنگی جامعه لبنان به تحلیل و جست وجو درباره علل بحران با توجه به راه حل های موجود تجربه شده بپردازیم. از این رو در مرحله بازسازی آرمانی جامعه سیاسی و ارائه درمان آن با بررسی دقیق نظریه «جان رالز» به ارزیابی اندیشه سیاسی «امام موسی صدر» در جامعه چندفرهنگی لبنان به عنوان مصداقی از امکان تحقق نظریه اجماع هم پوشان پرداخته شده است و این مهم مورد توجه قرار گرفته است که تنها راه خروج از انسداد سیاسی موجود در کشورهایی مانند لبنان، تحول نظام سیاسی از ابتنای بر مصالحه موقت به ابتنای آن بر اجماع هم پوشان است. در این مسیر به دست آورده ایم که امام موسی صدر، رهبر اجتماع تشیع لبنان، با گذر از خودمحوری مذهبی سعی نمود تا پایه ها و ساختار نوعی اجماع هم پوشان میان طوایف، گروه ها و احزاب سیاسی لبنانی با تساهل و رواداری مذهبی را فراهم آورد.