مریم آهنی

همزمان با برخی تحولات جهانی و رواج گردشگری روستایی، در ایران  و به ویژه در نواحی روستایی اطراف شهرهای بزرگ از چند دهه گذشته خانه های دوم یا خانه های تعطیلات با هدف گذراندن اوقات فراغت شکل گرفته و این روند به تدریج شهرهای میانی و کم جمعیت تر را نیز در برگرفته است. البته مشکلات موجود در شهرها از جمله ترافیک، انواع آلودگی ها، وضعیت مسکن و هم چنین میل به سرمایه گذاری در املاک، منجر به تمایل شهرنشینان در سکونتگاه های روستایی شده و گسترش خانه های دوم را به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب ها و پیامدهای گسترش خانه های دوم در سکونتگاه های پیراشهر بیرجند است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. برای سنجش آسیب های ایجاد و گسترش خانه های دوم در منطقه مورد مطالعه 303 پرسشنامه در 25 روستای پیراشهر بیرجند تکمیل شده است؛ سپس با نرم افزارهای SPSS و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر پایه یافته ها، گسترش خانه های دوم و همچنین وجود مالکان غیر بومی به مرور زمان برای محیط روستا دارای آثار و پیامدهای منفی است که خود این آثار شاخص های محیط زیستی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی را در روستاها تحت تأثیر قرار داده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان رشد خانه های دوم در ده ساله اخیر در روستاهای مورد مطالعه روندی افزایشی داشته است. بیشترین آسیب مشاهده شده در سکونتگاه های پیراشهری بیرجند در ابعاد اقتصادی است و ابعاد اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی، کالبدی. به ترتیب در اولویت های بعدی قرار می گیرند.