سید محمد یزدانی

اقبال و ادبار به علم کلام از دیرباز در میان دانشمندان سنی مذهب، منشأ اختلاف و درگیری بوده است. عده ای آن را کفر و زندقه و متکلمان را مرتد و گمراه، و گروه دیگر آن را اشرف علوم دانسته و گفته اند یادگیری و آموزش این علم، پسندیده و در مواردی حتی ضروری و لازم است. از آنجاییکه وظیفه این دانش، پاسداری از عقاید دینی است، سفارش پرداختن به آن، منطقی و عقلانی تر بهنظر می رسد؛ اما اینکه چرا عده ای رأی به عدم یادگیری و پرهیز از آن داده اند، نیازمند تحلیل و بررسی دقیق است. آیا مقصود آنها از تکفیر متکلمان، همان کسانی است که از اصول دین و عقاید اسلامی دفاع میکنند یا گروه خاصی از متکلمان منظور ایشان است؟ نوشتار حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه رسیده است که تکفیر متکلمان و رأی به پرهیز از آموختن کلام، ارتباطی به «علم کلام» رایج در میان مسلمانان ندارد، بلکه مقصود، برخی از مباحث کلامی و گروه خاصی از متکلمان و فرقه های کلامی است.