سید مهدی سیدباقری

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل اثرگذار بر گسترش اقتصاد زیرزمینی در فوتبال حرفه ای ایران بود.روش شناسی: روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه آماری پژوهش تمامی افراد آگاه و درگیر در مباحث اقتصادی فوتبال بود که به روش نمونه گیری گلوله برفی(نوع خطی) انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با 12 نفر از صاحب نظران جمع آوری شد.یافته ها: نتایج تحلیل مضمون شامل ده مضمون اصلی گسترش دهنده اقتصاد زیرزمینی در فوتبال ایران شامل 1. نظام مند نبودن بازار شرط بندی 2. مستعد بودن فوتبال برای پول شویی 3. ضعف سیستم و فرهنگ مالیاتی در ورزش 4. ضعف قوانین و تشدید ممنوعیت ها 5. سیاست های معیوب اقتصادی 6. ناکارآمدی ساختاری- سازمانی در فوتبال 7. ضعف مدیریتی در فوتبال 8. دخالت دولت و رانت های دولتی 9. فساد و عدم اراده مبارزه با آن؛ و 10. کژ کارکردی نهادی بودند که در 4 بعد اصلی فرهنگی، حقوقی، سیاسی_اقتصادی و ساختاری_سازمانی قرار گرفتند. نتیجه گیری: برای کاهش اقتصاد زیرزمینی در صنعت ورزش و به خصوص فوتبال باید از نظام اداری و مدیریتی فوتبال سیاست زدایی شود و دخالت های دولت در این حوزه به حداقل رسد؛ همچنین ضمن توسعه فرهنگ مالیاتی، سیستم مالیات ستانی با توجه به ویژگی های خاص فوتبال تدوین گردد و با فراهم کردن بستر خصوصی سازی در فوتبال امکان رقابت آزاد ایجاد شود.

این پژوهش با هدف ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از اقتصاد زیرزمینی در فوتبال حرفه ای ایران، با روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل مضمون و با ماهیت اکتشافی توسعه ای انجام شد. در این تحقیق به منظور نمونه گیری برای انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته از روش نمونه گیری هدفمند و فن نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. نمونه گیری تا زمانی تداوم یافت که پژوهش به اشباع نظری و کفایت رسید (نمونه گیری نظری). ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. به منظور بررسی موثق بودن اطلاعات تولیدشده در این تحقیق از فن های وثوق پذیری نظیر کنترل و بازبینی خبرگان برای اعتبارسنجی مقوله ها و دسته بندی آن ها استفاده شد. هشت مضمون اصلی شامل توسعه فرهنگ، ایجاد ساختار و تدوین قوانین جهت مبارزه با فرار مالیاتی، پذیرش و مدیریت شرط بندی در فوتبال، برنامه ریزی و توسعه استفاده از فضای مجازی، خصوصی سازی و ایجاد اصلاحات مالی در ساختار باشگاه های حرفه ای برای پیوستن به بازار بورس، توسعه نظارت و تدوین قوانین برای مبارزه با پول شویی، رعایت اصول تجاری سازی فوتبال به عنوان صنعت، توسعه مدیریتی و هم راستایی بین المللی با روندهای نوین مدیریت فوتبال، کنترل جریان مالی و توسعه نظارت بر قراردادهای فوتبال، شناسایی شد. با توجه به نتایج تحقیق، به منظور رشد و شکوفایی فوتبال و دوری از اقتصاد زیرزمینی که باعث افت کیفیت فوتبال حرفه ای ایران شده است، لازم است مدیران فوتبال با بهره گیری از این راهکارها به سلامت و پیشرفت فوتبال کمک کنند.