مضامین مذهبی در قصاید ناصر خسرو و تطابق آن با خط نگاره هاو کتیبه های دوره سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال ۲۰ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۵۶
210 - 225
حوزههای تخصصی:
ادبیات و به خصوص شعر همواره بستری برای ابراز عقاید و تمایلات احساسی و دینی و خواسته های اجتماعی بوده است و گویندگانی که قصد تبلیغ یا رساندن اعتقادات خود به دیگران داشته اند از شعر استفاده بیشتری نموده اند. ناصر خسرو شاعر قرن پنجم هجری که متعهد به دین اسلام و مذهب اسماعیلیه است، اشعار او پس از تحول فکری معنوی اش در خدمت تبلیغ دین و اعتقادات او قرار گرفته و قصاید وی اشعاری تعلیمی است که ضمن بیان احساسات قلبی گریزی به عناصر دینی و عقاید مذهبی خاص او دارد. ناصرخسرو در اغلب اشعارش با استفاده از صور خیال به بیان مطالبی درباره اسلام، تشیع، بزرگان دینی، اصول و فروع دینی بیان کرده است. در این پژوهش با جامعه آماری سی قصیده ابتدایی دیوان وی، به بررسی این تصاویر پرداخته شده و نتیجه این است که ناصر خسرو بیشتر از تشبیه که ویژگی سبک خراسانی است برای بیان احساسات خود استفاده کرده و عناصر دینی غالباً به عنوان مشبه به کار رفته اند. عناصر دینی در این قصاید عبارت اند از: قرآن و دین، مذهب تشیع و اسماعیلیه، انکار قضا و قدر، دوری از مادیات و نیا، برتری جان بر تن. این مضامین در کتیبه ها و خط نگاره های دوره سلجوقی نیز کاربرد فراوانی دارد.اهداف پژوهش:بررسی استفاده ناصرخسرو از عناصر دینی در تصویرسازی های خود.بررسی مضامین مذهبی در خط نگاره های کتیبه های سلجوقی.سؤالات پژوهش:ناصرخسرو از عناصر دینی در تصویرسازی های خود چگونه استفاده کرده است؟مضامین مذهبی در خط نگاره های کتیبه های سلجوقی چه جایگاهی دارد؟