ذاکر تیموری

در عصر حاضر، نفوذ رسانه ها بر امنیت ملی کشورها با توجه به جهت دهی افکار عمومی و اطلاع رسانی در سطح وسیع، امری بدیهی به نظر می رسد. در ایران رسانه ی ملی در تولید، ترویج و حفظ گفتمان ملی و دینیِ رسمی مهم ترین نقش را بر عهده دارد. با این حال، در سال های اخیر رسانه های فارسی زبان خارجی به طرق گوناگون بر مخاطبان داخل کشور تاثیر گذاشته و در نتیجه در فضای رقابتی ایجادشده، تهدیداتی را برای امنیت ملی شکل داده اند. مقاله ی حاضر این سئوال اصلی را مطرح می کند: در بُعد رسانه ای، چه تهدیداتی از جانب رسانه های فارسی زبان خارجی متوجه امنیت ملی ایران است؟ فرضیه ای که متعاقب این سئوال ارائه می گردد: تهدیدات رسانه های فارسی زبان خارجی در وهله ی نخست معطوف به رسانه ی ملی بوده و به خصوص بر مدیریت رسانه ای و مدیریت اخبار تاثیرگذارند. بر طبق یافته های تحقیق، مشروعیت زدایی از رسانه ی ملی در سطوح مختلف یکی از مهم ترین پیامدهای رسانه های فارسی زبان خارجی بر امنیت ملی کشور محسوب می شود. مقاله ی حاضر به روش توصیفی تحلیلی نوشته شده و داده ها با فیش برداری از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده اند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های مدیریت خبر در رسانه ملی در مواجهه با رسانه های فارسی زبان خارجی انجام شده است؛ به این معنا که چگونه می توان در مواجهه با رسانه های فارسی زبان خارجی به مدیریت مطلوب اخبار پرداخت. روش تحقیق به صورت کیفی و جامعه مورد مطالعه کلیه متخصصان و صاحبنظران حوزه رسانه و خبر بوده اند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود. برای گردآوری داده ها از «مصاحبه نیمه-ساختاریافته» استفاده شده است. بعد از مصاحبه با 18 نفر اشباع و در نهایت سازمان دهی بین کدها، 221 کد باز و اولیه، 41 مضمون فرعی استخراج و مقوله همپوشان و فراگیر حاصل شد. یافته ها نشان می دهد که مدیریت اخبار در رسانه ملی بر اساس مولفه های «داشتن سواد رسانه ای، روایت گری دست اول وقایع، عمق بخشی به خبرنگاری تحقیقی، شناخت زیست رسانه ای بومی، شناسایی شکاف های اطلاعاتی مخاطبان، خبرسازی و خبررسانی به موقع، جمع سپاری و تعاملی سازی دروازبانی اخبار و ارزیابی عملکرد سازمانی» ممکن است. نتایج نشان می دهد که رسانه ملی در ارائه روایت دست اول از وقایع کند عمل می کند در این وضعیت رسانه های فارسی زبان خارجی با ایجاد شکاف بین واقعیت ها و نیازهای اطلاعاتی مخاطبان فضا را برای مانور گفتمانی خود باز می کنند. بنابراین، باید با شناخت زیست رسانه ای بومی، خبرسازی و خبررسانی را تقویت کرد.