محمدرضا رکنی

Urartians ruled over the shores of lakes Van, Çildir, Sevan, and Urmia ca. 900 to 700 BC. Their presence in the east of Lake Urmia has been previously studied according to the inscriptions of Argišti I in Javanqale, Sarduri II in Seqindel, and Argištri II in Razliq, Nashteban, Shisheh, and Sarab, in addition to the inscribed discs from Varzeghan. There was not a single piece of evidence of Rusa I’s dominance over the region, unless the discovery of Qarajalu Urartian inscription. The severely damaged rock inscription contains his conquest of the region in Qaradaq area, along with constructing a fortification to the east of Urmia Lake. A possible route for his campaign through the east could be Ahar Chay Gorge and Qaradagh mountains, as they were well aware of the significance of the eastern shores of the lake. The authors aim to describe and analyze this inscription as the first footprint of Rusa, Son of Sarduri, in the region as the conqueror and constructor.

تخت جمشید به عنوان یکی از برجسته ترین محوطه های باستان شناختی ایران، نماد عظمت فرهنگی و هنری دوره هخامنشی است. هنر حجاری و آرایه های معماری این دوره با بهره گیری از تجربیات و دانش فرهنگ های گوناگون، شیوه ای نوین و هنرمندانه را خلق کرده است که در نقوش برجسته سنگی تخت جمشید نمود یافته اند. این نقوش به دلیل ظرافت و دقت اجرا، توجه پژوهشگران بسیاری را به خود جلب کرده و پرسش هایی در خصوص ارزش های هنری و روش های اجرایی آن ها مطرح ساخته است. این پژوهش با هدف تحلیل فنون اجرایی نقوش برجسته تخت جمشید، به مستندسازی نمونه هایی از این نقوش در پلکان شرقی کاخ آپادانا و پلکان شمالی کاخ شورا پرداخته است. برای مستندسازی و تهیه مدل های سه بعدی نقوش برجسته، از روش های پیشرفته فتوگرامتری، با تأکید ویژه بر فناوری فتو اسکن، استفاده شد و تصاویر به وسیله نرم افزارهای تخصصی Agisoft، 3D Zephyr و Reality Capture پردازش گردید. نتایج این پژوهش بخشی از فرایند خلق این آثار هنری را آشکار می کند که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. همچنین، کارایی روش مستندسازی مبتنی بر فتوگرامتری در استخراج داده های دقیق فنی و هنری مورد تأیید قرار گرفت. این روش نه تنها امکان تحلیل دقیق تر جزئیات نقوش برجسته و تناسبات هندسی آن ها را فراهم می سازد، بلکه به درک عمیق تری از ارزش های هنری این آثار و جایگاه آن ها در تاریخ هنر کمک می کند. این رویکرد می تواند الگویی ارزشمند برای پژوهش های آینده در زمینه مستندسازی و استحصال داده های فنی و هنری نقوش برجسته تاریخی باشد.