عاطفه نواح

برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی یا سرمایه گذاری مستقیم رو به خارج، متغیری اقتصادی است که می تواند برای کشور مبدأ مزایا و معایبی به همراه داشته باشد. این متغیر اگر با بازگشت منافع یا انتقال فناوری به کشور مبدأ همراه باشد اثرات مثبت و چنانچه به خروج سرمایه بدون بازگشت منافع و کاهش سرمایه گذاری داخلی منجر شود، اثرات منفی برای کشور مبدأ ایجاد می کند. وضعیت نهادهای بازاری در کشور مبدأ از عواملی است که می تواند بر تصمیمات سرمایه گذاران مبنی بر سرمایه گذاری در خارج و داخل اثر بگذارد. هدف مقاله حاضر تحلیل اثر آستانه ای کیفیت نهادی بازار بر برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران طی دوره زمانی2022:1-2000:1 است. بدین منظور شاخص ترکیبی نهادهای بازاری شامل نهادهای تنظیم کننده، تثبیت کننده، مشروعیت بخش و خالق بازار به روش تحلیل مؤلفه های اصلی محاسبه شد. سپس اثر آستانه ای کیفیت نهادی بازار، رشد اقتصادی، پیچیدگی اقتصادی و بارمالیاتی بر برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی به روش رگرسیون انتقال ملایم برآورد شد. بر اساس نتایج کیفیت نهادی بازار با دو وقفه متغیر انتقال است که دارای حدآستانه ای برابر با 206/0 درصد و دو رژیم حدی است. سرعت انتقال از رژیم اول به رژیم دوم برابر با 52/10 است. برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی دوره قبل بر دوره جاری در هر دو رژیم اثر مثبت داشته است. شاخص کیفیت نهادی بازار و رشد اقتصادی اثر U شکل بر برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته اند. پیچیدگی اقتصادی اثری به شکل U معکوس بر برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته است. از طرفی بارمالیاتی در هر دو رژیم اثر مثبت بر برون رفت سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته، ولی این اثر در رژیم دوم کاهش یافته است.