وحید غرقی شفیعی

یکی از بخش های مهم و در حال رشد سریع در جهان، گردشگری است که در رشد اقتصادی کشورها بسیار مؤثر است و در این میان سیستم اقتصادی جهانی صنعت گردشگری روزبه روز اهمیت بیشتری پیدا می کند. از این رو هدف از پژوهش حاضر نوع شناسی گردشگری شهری بر اساس صنایع خلاق است. روش انجام پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری صاحبان مشاغل صنایع خلاق و گردشگری استان اصفهان بود که با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. با استفاده از ابزار پرسشنامه بر گرفته شده از مصاحبه و کدهای استخراجی در قالب 40 گویه داده ها جمع آوری شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های کولموگروف-اسمیرنف و بررسی چولگی و کشیدگی داده ها، آزمون t تک نمونه و آزمون تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد: (38%) از گردشگران در گروه گردشگران غیرنهادی (35%) نیمه نهادی و (27%) نهادی محسوب می شوند. هم چنین هرچه نوع گردشگری از سمت غیرنهادی به سمت نهادی حرکت می کند میزان میانگین متغیرهای موردنظر بیشتر می شود و گردشگران نهادی به گردشگری شهری، مدیریت گردشگری و تقویت صنایع خلاق اهمیت بیشتری از گردشگران نیمه نهادی می دهند. گردشگران نیمه نهادی نیز به گردشگری شهری، مدیریت گردشگری و تقویت صنایع خلاق اهمیت بیشتری از گردشگران غیر نهادی می دهند.

در سیستم اقتصادی جهانی صنعت گردشگری روزبه روز اهمیت بیشتری پیدا می کند از طرفی صنعت گردشگری به عنوان عاملی اجتناب ناپذیر در توسعه پایدار به حساب می آید که می تواند با به رونق رسیدن فرصت های بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرها به وجود آورد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر "شناسایی عوامل موثر بر رونق گردشگری شهری با تاکید بر صنایع خلاق به منظور ارائه الگوی مطلوب" می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق کیفی به روش پدیدارشناسی است. جامعه آماری شامل کلیه متخصصان و خبرگان در عرصه صنایع خلاق و گردشگری (شهرهای تهران، شیراز، مشهد، تبریز، اصفهان) بود که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی 15 نفر انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. نتایج مصاحبه ها با استفاده از روش 7 مرحله ای کلایزی به ایجاد طراحی مدل منجر شد. یافته های پژوهش نشان داد مضامین اصلی و فرعی شامل 7 مقوله اصلی (گردشگری شهری، مدیریت گردشگری، حمایت و پشتیبانی، رفع موانع توسعه شهری، تقویت صنایع خلاق، زیرساخت های گردشگری، انگیزه و رضایت گردشگران) و40 مقوله فرعی است که از عوامل موثر بر رونق گردشگری شهری از دیدگاه متخصصان است. صنعت گردشگری در طول چند دهه گذشته رشد و توسعه چشمگیری را تجربه کرده است و نیاز است در این میان با توجه به جذابیت صنایع خلاق برای گردشگران این موضوع به صورت ویژه در کلان شهرها مورد توجه قرار بگیرد.

    امروزه، ورزش به عنوان یک امر اجتماعی مورد توجه همگان قرار دارد و به جهت جذابیت های نهفته در آن به ویژه در برخی از رشته های ورزشی ازجمله فوتبال همواره شاهد حاشیه هایی از نوع نابهنجارهای فرهنگی- اجتماعی در بین تماشاگران هستیم. این پژوهش کیفی بر اساس فرایند ارزیابی تاثیرات اجتماعی (اتا) صورت گرفته است. بدین منظور براساس متغیرهای (اتا) به سه عامل فرهنگی، مدیریتی- سیاسی و نهادی- اجتماعی در بروز رفتار نابهنجار تماشاگران رسیدیم و براساس پارادایم تفسیری، از روش کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای (استراوس و کوربین) - که یک روش پژوهشی استقرایی واکتشافی است که براساس داده های واقعی امکان تدوین تئوری را نیز فراهم می کند- استفاده نمودیم. جامعه آماری این پژوهش، روسای فدراسیون های ورزشی، جامعه شناسان و مدیران فرهنگی شاخص کشور بوده اند که با توجه به سمت و عدم دسترسی به این افراد، از نمونه های قابل دسترس (16نفر) سود جستیم. با توجه به روش تحقیق این پژوهش و استفاده از یافته های حین تحقیق، فرضیاتی درباره تاثیر سیاست های فرهنگی و مولفه های آن در بروز نابهنجاری های فرهنگی و اجتماعی تماشاگران در مجموعه های ورزشی پرداخته شد و در نهایت، فرضیات فوق مورد تایید محقق قرار گرفت. یافته های این تحقیق (اتا) در ابعاد مختلف نشانگر بی توجهی در برخی زمینه ها و حوزه ها و لزوم برنامه ریزی در سیاست گذاری ها، استراتژی ها، برنامه ها، اقدام ها و فعالیت ها در حوزه ورزش است که باید به آن جنبه ها توجه خاصی مبذول شود، بویژه در رشته فوتبال که با هویت ملی و قومی ما گره خورده است. در مجموع، ضروری است که سیاست های فرهنگی در ایران با حساسیت و آگاهی، از یک سازماندهی منسجم برخوردار گردد.