هانی چیت چیان

در فرایند جامعه پذیری، نهادهای مختلفی مانند رسانه نقش دارند. هدف از پژوهش حاضر ارائه دستورالعملی شامل اصول و مراحل برنامه سازی کودک مبتنی بر منظومه اسلامی رشد و تحول بوده است. جامعه ی مورد مطالعه شامل تمامی کتب مرتبط با رشد اسلامی بوده که تا به حال منتشرشده و نمونه ی مورد مطالعه در این تحقیق نیز به روش هدفمند انتخاب شده و شامل مجموعه 15 جلدی در زمینه دوره دوم رشد با رویکرد اخوت (1401-1392) در زمینه رشد و تحول بوده است که با رویکردی اسلامی و با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات نگاشته شده است. این منابع با روش تحلیل محتوای جهت دار کدگذاری شدند. پس از آماده شدن پیش نویس اولیه ی دستورالعمل برنامه سازی کودک مبتنی بر منظومه رشد و تحول اسلامی، نسخه اولیه آن جهت بررسی روایی محتوا، به 20 نفر از متخصصان حوزه کودک عرضه شد و مورد جرح و تعدیل قرار گرفت. بر اساس یافته های این پژوهش مراحل برنامه سازی برای کودکان به عنوان مراحل ارائه شده در دستورالعمل بدین ترتیب تعریف شد: 1- تعیین نسبت موضوع با نیازهای تربیتی دوره دوم رشد 2-طی کردن گام های پرداختن به موضوع (مراحل تحقق خیرگزینی) 3- انتخاب شیوه ی فعال سازی تفکر4-در نظر داشتن الزامات برنامه سازی و 5- انتخاب شیوه ی ارزیابی برنامه. در راستای دست یابی به اهداف تربیتی هماهنگ با اسناد بالادستی، تدوین دستورالعمل هایی چون دستورالعمل حاضر که مبتنی بر اقتضائات کودک، مراحل و شیوه برنامه سازی را از نظر ساختار و محتوا با رویکردی اسلامی ارائه بدهد اهمیتی بسیار دارد و می تواند اثرگذاری هدفمند برنامه های تلویزیونی را بر کودک افزایش دهد.

ازآنجایی که قرآن وحی ناب الهی است لازم است دانش فهم آن برای تولید علوم و معارف به صورت محققانه، مدون و مستدل ارائه شود. مقاله پیش رو در راستای چنین هدفی به روش شناسی پژوهش مبتنی بر قرآن می پردازد. ابتدا ضرورت ها و ملزومات لازم برای رجوع و فهم قرآن را به صورت پیش فرض های مقاله مطرح می کند؛ سپس به مبانی روش شناختی پژوهش های قرآنی در سطوح مختلف اعم از مبانی ناظر به مواجهه با متن قرآن و برداشت از آن، ساختار قرآن، کلمات و گزاره های قرآن، رابطه آیات و سوره های قرآن و رابطه روایات معصوم علیهم السلام با قرآن می پردازد. این مبانی، محقق را به اتخاذ قواعد و ضوابطی در روش های فهم دلالت می دهد. به همین دلیل این مقاله، مبتنی بر مبانیِ مطرح شده ضوابط حاکم بر روش های پژوهش را تبیین و توصیف می نماید. درنهایت فرآیند پژوهش های مبتنی بر قرآن در حوزه علوم مختلف را موردنظر قرار داده و آن را به صورت فرآیندی تشریح می کند.