فریبا گراوندی

امروزه گردشگری ادبی جایگاه ویژهای در جهان دارد و کشور ما نیز با داشتن شعرا و نویسندگان برجسته میتواند گردشگری ادبی را رشد و توسعه دهد. در این میان، شهر تهران به دلیل موقعیت سیاسی و وجود مراکز فرهنگی هنری همواره موردتوجه شعرا و نویسندگان کشورمان بوده است. گرچه در این شهر ظرفیت بالای فردی و محیطی برای ایجاد گردشگری ادبی به وجود آمده، اما به نظر می رسد که مدیریت و برنامه ریزی و استفاده از ظرفیت های موجود ضعف های اساسی دارد. در این مطالعه این کاستی ها در سه سطح فردی، سازمانی و محیطی، مورد تحلیل قرارگرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی، کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. مطالعات میدانی با اجرای پیمایش صورت گرفته است. جامعه آماری متشکل از گردشگران، کارشناسان و افراد محلی بوده و بر مبنای روش کوکران تعداد 96 نمونه به صورت تصادفی ساده از میان آن ها انتخاب شده و توزیع شده است. ابزار گردآوری پرسشنامه محقق ساخته و مشتمل بر 5 گویه با روش پاسخگویی لیکرت بوده است. تحلیل اطلاعات به کمک مدل های ناپامتریک و با استفاده از نرم افزارهای spss انجام شده است. یافته های تحقیق نشان داد «تبلیغات» مؤثرترین متغیر ظرفیت سازمانی در توسعه گردشگری ادبی در شهر تهران است و پس ازآن «جشنواره ها و رویدادهای ادبی» در درجه دوم و «کیفیت خدمات» نیز در رده سوم قرار می گیرند. نتایج تحقیق نشان می دهد ظرفیت های لازم برای توسعه گردشگری شهر تهران از جنبه گردشگری ادبی وجود دارد. برای توسعه گردشگری ادبی لازم به سیاست گذاری در ظرفیت های سازمانی است. این ظرفیت باید در محورهای مهم مدیریت اماکن ادبی و تبلیغات و بازاریابی موردتوجه قرار گیرد.

گردشگری ادبی یکی از انواع گردشگری فرهنگی است که هدف اصلی آن آشنایی با اماکن مربوط به زندگی نویسندگان، شاعران، هنرمندان و آثار آن ها است. ایران نیز با داشتن شعرا و نویسندگان بنام، شرایط مناسبی برای توسعه گردشگری ادبی دارد. در این میان، شهر تهران به دلیل موقعیت سیاسی و وجود مراکز فرهنگی هنری همواره موردتوجه شعرا و نویسندگان کشورمان بوده است؛ بنابراین، توانمندی شایانی برای ایجاد گردشگری ادبی دارد. تحلیل ظرفیت های گردشگری ادبی در سه سطح انجام می شود: فردی، سازمانی و محیطی. هدف از انجام این تحقیق، شناخت و تحلیل «ظرفیت های محیطی» در توسعه گردشگری ادبی شهر تهران است. روش تحقیق در انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی است. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری مطالعات پیمایشی شامل دو گروه گردشگران ادبی و جامعه محلی بوده است. یافته های پژوهش نشان داد «انواع گردشگری ادبی» مؤثرترین متغیر ظرفیت محیطی در توسعه گردشگری ادبی در شهر تهران است و پس ازآن «زیرساخت ها» در درجه دوم اولویت قرار دارد. «مکان های ادبی» هم در رده سوم هستند و نسبت به دو مورد مذکور اهمیت کمتری دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد شهر تهران ظرفیت محیطی مناسبی برای ایجاد و توسعه گردشگری ادبی دارد و این ظرفیت می تواند زمینه های برای توسعه گردشگری شهر تهران باشد.