واحد سروش

قومیت ها به عنوان مؤلفه ای بنیادین در ساختار اجتماعی و فرهنگی افغانستان، نقش تعیین کننده ای در شکل دهی الگوهای رفتاری، به ویژه باروری دارند، که تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اقتصادی و ساختاری میان گروه های قومی متفاوت است. این مطالعه با هدف بررسی تفاوت های باروری واقعی و ایدئال میان گروه های قومی در افغانستان انجام شد. روش پژوهش کمی و مبتنی بر تحلیل ثانویه داده های پیمایش جمعیت و سلامت افغانستان (۲۰۱۵) است. نمونه شامل ۲۴٬۹۴۱ خانوار و ۲۹٬۴۶۱ زن متأهل در سنین باروری (۱۵ تا ۴۹ سال) بوده و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی سیستماتیک انجام شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (کای اسکوئر و رگرسیون چندمتغیره) در نرم افزار SPSS 26 تحلیل گردید. یافته ها نشان می دهد که با وجود تفاوت های قابل توجه در باروری ایدئال میان گروه های قومی، میزان باروری واقعی تقریباً یکنواخت و در سطحی بالا قرار دارد. این امر با نرخ پایین استفاده از روش های پیشگیری از بارداری و فاصله کوتاه بین موالید مرتبط است و موجب می شود اختلاف معناداری در باروری بالفعل میان گروه های قومی مشاهده نشود. بررسی باروری ایدئال نشان می دهد که قومیت های نورستانی، پشه یی و پشتون بیشترین تعداد فرزندان را مطلوب می دانند، در حالی که هزاره ها و بلوچ ها کمترین تمایل به فرزندان بیشتر را دارند. علاوه بر این، در تمامی گروه های قومی ترجیح فرزند پسر مشهود است و شدت این ترجیح در میان گروه هایی با باروری ایدئال بالاتر بیشتر است. این نتایج بر نقش تعیین کننده ترکیب عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در شکل دهی نگرش های باروری در افغانستان تأکید دارد.

پژوهش حاضر از نوع کمّی و با روش تحلیل ثانویه داده های سازمان ثبت احوال در طرح ملی ازدواج و طلاق در سال 1396 1397 به بررسی وضعیت ایدئال فرزند در بین 251 نفر از جوانان 20 تا 30 سال در شرف ازدواج که به دفاتر ثبت مراجعه کرده بودند پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که عمده جوانان در زندگی به داشتن فرزند تمایل دارند و فقط 5درصد آنها تمایلی به داشتن فرزند ندارند. تمایل به فرزندآوری در بیشتر گروه های اقتصادی و اجتماعی یکسان است و اغلب داشتن دو فرزند را ترجیح می دهند؛ درنتیجه میل به فرزندآوری در بیشتر افراد وجود دارد و نیاز است سیاست های جمعیتیِ مشوق فرزندآوری متمرکز بر سال های ابتدایی زندگی و فرزندان اول و دوم خانواده باشد و عمده تمرکز روی فرزند سوم و بالاتر نباشد؛ درواقع خانواده ها برای همه فرزندان، بدون توجه به رتبه آنها و به ویژه برای اولین فرزند باید مورد تشویق قرار بگیرد.

هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر تأخیر سن ازدواج در جوانان استان یزد است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل ثانویه که بر اساس داده های که سازمان ثبت احوال ایران در سال های 1396 و 1397 جمع آوری کرده بود، سن مناسب ازدواج را تجزیه وتحلیل کرده است. در این پژوهش با کمک کتابچه راهنما و پرسش نامه سازمان ثبت احوال کد استان یزد، داده ها، پرسش های موردنیاز، متغیرهای مستقل و وابسته تفکیک شدند و برای تحلیل داده ها، از SPSS نسخه 25 استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که ۱۰/۷درصد مردان و ۲۸درصد زنان کمتر از ۲۰ سال، ۸۰/۱۹درصد مردان و ۲۸درصد زنان ۲۰ تا ۲۵ سال، ۶۰/۵۵درصد مردان و ۴۰/۳۸درصد زنان ۲۵ تا ۳۰ سال و ۵/۱۷درصد مردان و ۶۰/۵درصد زنان ۳۰ سال به بالا را سن مناسب ازدواج اعلام کرده اند. مهم ترین دلایل تأخیر ازدواج برای مردان، به ترتیب، فراهم نبودن شرایط مناسب ازدواج، پیدا نشدن فرد مناسب، نداشتن شغل، شرایط نامناسب اقتصادی، ازدواج دوم و حساسیت نسبت به انتخاب همسر بوده اند، اما مهم ترین دلایل دیر ازدواج کردن برای زنان، به ترتیب، نبود شرایط مناسب ازدواج، پیدا نشدن فرد مناسب و حساسیت نسبت به انتخاب همسر بوده اند.