وحید شریفی

در سال های اخیر مطالعات پیرامون پارادایم تولید اجتماعی و کاربردهای آن بعنوان یک پارادایم جدید تولیدی، توسعه یافته و منجر به تولید دانش متنوع و پراکنده ای در این زمینه شده است. شناخت زیر حوزه ها، موضوعات جدید و روند تحقیقاتی پارادایم تولید اجتماعی می تواند کمک شایانی به پژوهشگران این حوزه نماید. پژوهش حاضر باهدف شناسایی و دسته بندی پژوهشهای حوزه تولید اجتماعی، شناخت زیر حوزه ها و دستیابی به دیدگاه منسجمی از روند تحقیقاتی آن صورت گرفته است. این پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل های کتاب سنجی، به بررسی حوزه تحقیقاتی تولید اجتماعی پرداخته است. داده های این پژوهش از 200 مقاله پایگاه داده اسکوپوس جمع آوری شده و بر روی آن ها تحلیل تحلیل هم رخدادی کلمات کلیدی و زوج کتابشناختی انجام گرفته و بدین روش زیر حوزه ها و روند تحقیقاتی این حوزه شناسایی شده است.بر اساس یافته های این مطالعه، تحقیقات حوزه تولید اجتماعی در 5 خوشه دسته بندی شده و نیز مشخص شده است که در سال های اخیر موضوعاتی مانند رایانش ابری، تولید هوشمند، بلاک چین، اینترنت اشیا، سیستم های سایبری فیزیکی اجتماعی، سیستم های نوآوری، جامعه5.0 و دوقلوهای دیجیتال در پژوهشهای این حوزه بیشتر موردتوجه قرارگرفته اند. این تحقیق چارچوبی از مفاهیم و موضوعات اصلی مورد توجه در حوزه تحقیقاتی تولید اجتماعی ارائه می دهد که دیدگاهی جامع برای محققان این حوزه فراهم می سازد که می تواند یاری رسان آنان را در انتخاب مسیر تحقیقاتی شان باشد.

هدف: این پژوهش به منظور بررسی وضعیت عوامل سه گانه موثر بر اشتراک دانش شامل ابزارهای فناوری اطلاعات، عوامل انسانی و سازمانی در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی انجام گرفته است. روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه توسط صاحبنظران و متخصصین علم اطلاعات و دانش شناسی تایید شد و پایایی آن در سطح آلفای کرونباخ 1/83٪ گزارش شد. جامعه پژوهش شامل 20 نفر از کارکنان وب سایت های پنج کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی (اصفهان، علوم پزشکی، هنر، پیام نور و صنعتی) شهر اصفهان است. داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. و نتایج آن در قالب آمار توصیفی در حد فراوانی، درصد فراوانی و در قالب جداول و نمودار ارائه شد. یافته ها: رتبه بندی عوامل سه گانه نشان داد که عوامل انسانی در رتبه نخست، عوامل سازمانی در رتبه دوم و سپس کاربرد ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در رتبه سوم قرار دارد. بر اساس یافته ها، "وب سایت کتابخانه" پرکاربردترین ابزار اشتراک دانش (55٪) شناخته شد. مهم ترین یافته نیز ایجاد حس مسئولیت و تعهد در محیط سازمانی در قبال اشتراک دانش است. تخصیص بودجه در جهت سیستم های انگیزشی در خصوص برانگیختن حس اشتراک دانش کارکنان نیز غیرقابل انکار است. همچنین یافته ها حاکی از آن است که کارکنان به منظور افزایش اطلاعات و رسیدن به تصمیم گیری های تاثیرگذارتر، پویایی و تعامل خوبی با همکاران خویش دارند. اصالت: این پژوهش به جهت هدف قرار دادن گستره نقش کتابداران وب سایت در اشتراک دانش و هم چنین دانش ضمنی حاصل از آن به سود کتابخانه از اهمیت برخوردار است.