اشکان مصطفی پور

هدف از این پژوهش بررسی آواشناسی است که یکی از بحث های مهم در رابطه با نظام زبان است. بدین صورت که آواهای زبان هنگامی که تلفظ می شود و به صورت صدا در برقراری ارتباط ظاهر می شود، دارای قوانین و باید و نباید های مخصوص به خود است. یکی از این قوانین " فرایند های واجی" است و منظور از آن تغییراتی است که بر روی نوع، محل و تعداد واج ها یا ساختمان هجاهای واژگان زبان اثر می گذارد. گاهی باعث افزایش یک واج یا هجا می شود و گاهی برعکس. گاهی واج ها را در یکدیگر ادغام می کند و گاهی آنها را تبدیل به یکدیگر می نماید. در این مقاله ابتدا با استفاده از منابع مکتوب، داده ها جمع آوری شده است به این صورت که پنج فرایند ابدال، ادغام، حذف، افزایش و قلب را از کتب مختلف استخراج و سپس شاهد مثال های هر مورد را در زبان محاوره بیان می نماییم که به صورت کلی " نمود فرایندهای واجی" را در زبان محاوره بررسی می نماییم. نتایج پژوهش بیان می کند که فرایندهای واجی در مقوله هایی چون حذف، افزایش، قلب، ابدال، ادغام، همگون سازی، و ... ظاهر می شوند. از آنجا که نمود آواها در زبان گفتار و محاوره چشم گیرتر است، لذا فرایند های واجی نیز در زبان محاوره باید بسی بیشتر از زبان معیار و مکتوب و رسمی باشد.

زبان فارسی در حال توسعه در بین علاقه مندان خویش است و بسیاری از افراد غیرفارسی زبان با اهداف ویژه از جمله اهداف دانشگاهی به یادگیری این زبان می پرداز ند. این فراگیران که زبان اولشان فارسی نیست جهت تحقیق و یا تحصیل در رشته های مورد علاقه خود به مراکزی مانند جامعه المصطفی و دیگر مراکز علمی دانشگاهی روی می آورند و نیازمند کسب مهارت در دو بخش زبان و دانش خاص مورد نظرشان هستند. پاسخ مناسب و سنجیده به این اقبال یک ضرورت انکارناپذیر است. به همین خاطر بایسته است رویکردی علمی و برخوردار از پشتوانه پژوهشی جهت تدوین منابع درسی، طراحی برنامه درسی و تدریس اتخاذ شود تا علاوه بر افزایش انگیزه در زبان آموزان و مدرسان و افزایش کیفیت یادگیری زبان، به کاهش مصرف منابع مالی منجر شود و از اتلاف وقت جلوگیری کند. در این مقاله با روش توصیفی و براساس مطالعات کتابخانه ای به مرور اجمالی روش ها و رویکردهای آموزش زبان با تأکید بر آموزش زبان برای اهداف ویژه دانشگاهی و دو طرح درسی «محتوا محور» و «موقعیت محور» پرداخته شده است. همچنین این نوشتار به اهداف و رسالت جامعه المصطفی العالمیه، تعریف زبان برای اهداف ویژه دانشگاهی، تعریف رویکرد، روش، طرح درسی و رویه، انواع زبان برای اهداف ویژه دانشگاهی، تعریف طرح درسی موقعیت محور و محتوا محور و میزان همبستگی بین زبان برای اهداف ویژه دانشگاهی و رویکرد محتوا محور پرداخته است. با توجه به این تحقیق، پیشنهاد می شود از ترکیب طرح درسی موقعیت محور در سطح ابتدایی و طرح درسی محتوا محور در سطوح بالاتر استفاده گردد.