علی ملایی فرد

با افزایش تاثیر مدیران در دستیابی سازمان ها به موفقیت و نیاز به بهبود عملکرد آنها، الزام به طراحی نظام های توسعه مدیران بیش از گذشته بایستی مورد توجه قرار گیرد که یکی از موثرترین روش ها و راهکارهای آن، شناسایی و تحلیل نقش آنها است. هدف این پژوهش، طراحی الگوی نقش های مدیران در موسسات تحقیقاتی و شرکت های دانش بنیان است که از نظر هدف، بنیادی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، جزء پژوهش های کیفی است. بخش کیفی با بررسی ادبیات و داده های میدانی و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته و با استفاده از استراتژی تحلیل مضمون، انجام گرفت. در این راستا با 12 نفر از خبرگان مشغول به فعالیت در شرکت های دانش بنیان، فعالان محیط زیست و NGOها، رابطان صنعت و دانشگاه و خبرگان مدیریتی مصاحبه هایی صورت پذیرفت. بعد از کدگذاری اولیه مصاحبه و حذف کدهای تکراری در مجموع 74 مضمون پایه، 19 مضمون سازمان دهنده و 5 مضمون فراگیر به شرح ذیل شکل گرفت: نقش هدایت کننده و برنامه ریز، نقش نوآور، نقش مدیریت منابع انسانی، نقش مذاکره کننده و نقش معنوی. نقش هدایت کننده و برنامه ریز شامل: هدف گذاری، ترسیم آرمان های مشترک و تصمیم گیرنده؛ نقش نوآور حاوی نقش های: خلاق و تحول آفرین؛ نقش مدیریت منابع انسانی شامل: شناسایی و جذب استعدادها، آموزشی، مربی، برانگیزاننده و دانایی محوری؛ نقش مذاکره کننده شامل: مدیریت زنجیره تأمین و عرضه، فعالیت در عرصه ملی و بین المللی، حامی مالی، اطلاع رسان و رابط؛ نقش معنوی شامل: مسئولیت اجتماعی، اخلاق پروری، حامی محیط زیست و فرهنگ سازی است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نقش های مدیریتی بر شفافیت سازمانی با رویکرد اسلامی است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی−همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شد. روش گردآوری اطلاعات ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. ابتدا نقش های مدیریتی مینزبرگ از طریق مطالعات کتابخانه ای شناسایی شد و سپس براساس آموزه های دینی، یک نقش به نقش های فوق اضافه گردید تحت عنوان «مسئولیت اجتماعی». در گام بعد این نقش ها در جامعه آماری مورد نظر به آزمون گذاشته شد و تفاوت نقش ها در دو جامعه آماری (مؤسسه های تحقیقاتی ومؤسسه های تولیدی استان کرمان) مورد آزمون قرار گرفت. جهت سنجش متغیرها در مؤسسه های تحقیقاتی 186 نفر و در مؤسسه های تولیدی 372 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسش نامه بود. برای بررسی فرضیه ها از آزمون t تک نمونه ای، مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss ویراست 23 و Amos استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین نقش های مدیریتی در مؤسسه های تحقیقاتی و تولیدی تفاوت وجود دارد. همچنین این نتیجه حاصل آمد که نقش های مدیریتی بر شفافیت سازمانی در مؤسسه های تحقیقاتی و تولیدی استان کرمان تأثیر مستقیم دارد.