مهدی موری

واژه فلاح از مفاهیم بنیادین تمدنی است که علاوه بر بُعد فردی، در ساختارهای اجتماعی و امنیتی نیز نقشی اساسی دارد. این پژوهش با هدف تحلیل دلالت های تمدنی فلاح در قرآن کریم، با تأکید بر نقش امنیت، به بررسی مفهوم آن و پیوندش با عناصر کلیدی تمدن اسلامی می پردازد. روش تحقیق بر اساس چارچوب نظری ایزوتسو تنظیم شده و با بهره گیری از تفاسیر معتبر همچون طبری، مجمع البیان و المیزان، ابعاد مختلف ارتباط فلاح با امنیت اجتماعی و تمدنی مورد واکاوی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیاتی مانند آل عمران (200) و انفال (45) با تأکید بر اصول اخلاقی، اجتماعی و عبادی، زمینه های تحقق امنیت پایدار و شکوفایی تمدنی را تبیین می کنند. همچنین، واژگان مرتبط با فلاح مانند تقوا، صبر، ذکر، اجتناب از گناه، شکر و علم، نقشی کلیدی در استقرار امنیت اجتماعی و توسعه تمدنی دارند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که فلاح در قرآن کریم نه تنها به رستگاری فردی، بلکه به بنیان گذاری نظام های اجتماعی و تمدنی پایدار و امن ارتباط دارد. این مفهوم، با پیوند دادن امنیت، معنویت و عدالت اجتماعی، زیربنایی برای شکل گیری تمدن اسلامی و استمرار آن فراهم می کند.

یکی از شخصیتهای استثنایی در میان صحابه پیامبر(ص)، جابر بن عبد اللَّه انصاری اسـت کـه در تاریـخ صـدر اسـام از نقـش و جایـگاه بالایـی برخـوردار بـود. منابـع تاریخـی ایـن صحابـی عظیمالشـان را جـزء اولیـن سـا کنین مدینـه معرفـی میکننـد کـه در دوران نوجوانـی بـه همـراه پـدر خویـش قبـل از هجـرت پیامبـر(ص) از مکـه بـه مدینـه اسـام آوردنـد. جابـر پـس از شـهادت پـدرش در نبـرد احـد، در بیشـتر غـزوات پیامبر(ص) شـرکت نمـود و بسـیاری از وقایع و رخدادهای پیش آمده را ثبت و ضبط نمود. سیره نگاران نام وی را جزو اولین کسانی معرفی مینماینـد کـه بـه دفـاع از حقانیت و جایـگاه والی امیرالمومنین و اهلبیت (ع) اقدام نموده و نقـش موثـری در بیـان فضائـل و معرفی ایشـان بعنوان امام برحق در زمان امامتشـان در قالب نقـل روایـات مهـم از قبیـل حدیـث غدیـر، حدیـث منزلـت، حدیـث ثقلین و... داشـته اسـت. شـخصیت علمـی و اخاقـی جابـر بگونـه ایسـت کـه اکثـر مورخـان و محدثـان فـرق اسـامی او را مکثـر در حدیـث و حافـظ سـنت نبـوی دانسـته و وی را فـردی مـورد وثوق معرفـی مینمایند. ایـن ویژگـی سـبب گردیـد تـا بـرای آشـنایی بـا عملکـرد و معرفـی ایـن صحابـی عظیمالشـان به میـزان تـوان پژوهشـی بـه شـیوه کتابخانـهای انجـام دهیـم و زوایایـی نا گفتـه از زندگـی ایشـان را بـرای مخاطبین ارائـه نماییم