شهرزاد عبدالرحیمیان

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت توجه به مقوله اخلاق آموزش در دوره دوم متوسطه انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی بوده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تبریز به تعداد 39671 دانش آموز (21263 دختر و 18408 پسر) می باشد. حجم نمونه بر اساس مراجعه به جدول کرجسی و مورگان 380 نفر برآورد شد. روش نمونه گیری پژوهش حاضر در دو مرحله بود: مرحله اول با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و مرحله دوم با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، 204 نفر از دختران و 176 نفر از پسران به عنوان نمونه انتخاب شد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق- ساخته استفاده شد. روایی محتوایی و صوری ابزار به تأیید متخصصان مربوطه رسید و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ۹۶/۰ برآورد شد. تجزیه وتحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی همچون آزمون t تک نمونه ای، t مستقل در بستر نرم افزاری SPSS نسخه 26 انجام گرفت. نتایج نشان داد که معلمان در بعد تدریس و ارزشیابی به مقوله اخلاق در آموزش توجه کافی دارند و دانش آموزان آن را در سطح مطلوبی گزارش کرده اند؛ اما در بعد تعامل معلمان با دانش آموزان به مبحث اخلاق در آموزش توجه کافی نشده است. همچنین نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در میزان توجه به اخلاق آموزش به لحاظ جنسیت وجود داشت و معلمان زن نسبت به معلمان مرد توجه بیشتری به مؤلفه های اخلاق در آموزش داشتند؛ اما به لحاظ نوع مدرسه (دولتی، غیردولتی) تفاوت معناداری در این خصوص مشاهده نشد.

اخلاق یکی از نیازهای بزرگ جوامع بشری است. آموزش و پرورش نقش مهمی در تربیت اخلاق مدار در دوران کودکی و بعد از آن ایفا می کند و باعث رشد شخصیت دانش آموزان، نگرش و نیز آگاهی آنان می شود. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل کتاب هدیه های اسمان پایه پنجم ابتدایی از منظر اراپه آموزه های اخلاق مداری و پیشنهاد برنامه درسی مناسبی است تا بتواند کلیه نیازهای ضروری تربیت اخلاقی را در خود جای دهد. در این تحقیق، روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. تعداد صفحات کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی 96-97 با 8 مولفه اصلی و 28 مولفه فرعی بررسی شد و فراوانی و درصد نسبی هریک از مولفه ها و زیرمولفه ها به دست آمد. تحلیل محتوای کتاب از منظر توجه به مولفه های تربیت اخلاقی، نشان داد که مولفه مربوط به تفکر و تعقل با 56 مورد، بیشتری فراوانی را به خود اختصاص داده است. در هدیه های آسمان، کمترین مقدار، مربوط به مولفه های صداقت و نظم است و انضباط نیز بدون فراوانی است. در محتوای این کتاب، به برخی مولفه های تربیت اخلاقی کمتر توجه شده و یا اصلا توجه نشده است. به عبارت دیگر این کتاب مولفه های تربیت اخلاقی را به یک نسبت پوشش نداده است، درحالیکه تربیت اخلاقی یکی از مهمترین عوامل پیشرفت جامعه است.