علی مهرابی نژاد

در زندگی شهری، ایجاد فضای مناسب برای سالمندان مهم می باشد. افزایش کیفیت مبلمان شهری تاثیر مهمی بر کیفیت دوران سالمندانی افراد جامعه خواهد گذاشت. این تحقیق از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. این تحقیق با هدف ساماندهی فضاهای عمومی شهری برای سالمندان به شکل مطالعه موردی به منطقه یک شهر کرمان پرداخته و روش گردآوری اطلاعات و داده ها به صورت کتابخانه ای و پیمایشی(پرسشنامه) انجام شده است. پرسشنامه استانداردی جهت تحلیل و ارزیابی منطقه 1 شهر کرمان برای سالمندان تهیه شد و به روش گوله برفی در میان30 نفر از متخصصان توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تست جهت صحت سنجی داده ها، آزمون همبستگی پیرسون جهت بررسی بین ابعاد تحقیق، آزمون کولموگروف-اسمیرنوف (K-S) جهت بررسی نرمال بودن داده ها استفاده گردید. همچنین پایایی و روایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 79/0 محاسبه شده است. نتایج حاصل از تحلیل نتایج پرسشنامه با استفاده از مدل AHP در محیط نرم افزار اسپرت چویز و نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل آماری پرسشنامه نشان می دهد که منطقه یک شهر کرمان بر اساس شاخص های ارزیابی شرایط ضعیفی دارد که شاخص دسترسی ارتباطی با امتیاز نهایی 5027/0 مهم ترین عامل، شاخص کالبدی-فیزیکی 043/0 و سپس شاخص مبلمان شهری با امتیاز نهایی 4737/0 به ترتیب بیشترین نارضایتی را از دیدگاه سالمندان دارند.

مکان یابی کاربری های بهداشتی-درمانی در نقاط شهری به خصوص داروخانه ها باید به گونه ای باشد که همگان به آن ها به راحتی دسترسی داشته باشند؛ زیرا از یک سو دسترسی مناسب به خدمات بهداشتی-درمانی نقش مهمی در ارتقای سلامت امنیت و آرامش خاطر جامعه داشته و از سوی دیگر شاخص مهمی در راستای تحقق عدالت اجتماعی به شمار می آید. در این راستا، هدف پژوهش حاضر مکان یابی داروخانه ها و توزیع فضایی بهینه آن در شهر سیرجان در راستای دسترسی مطلوب شهروندان است. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. شیوه جمع آوری اطلاعات، اسنادی، کتابخانه ای و میدانی بوده است. درجهت مکان یابی داروخانه ها و توزیع فضایی بهینه آن در شهر سیرجان در راستای دسترسی مطلوب شهروندان از نرم افزار تحلیل گر ArcGIS و از روش سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به استانداردها و جمعیت شهر سیرجان، 25 داروخانه روزانه در سطح شهر سیرجان نیاز است که 9 داروخانه روزانه جدید در مکان های پیشنهادی مناسب باید احداث شود. در این راستا نتایج حاصل از پهنه بندی مکان های مناسب درجهت احداث داروخانه در شهر سیرجان نشان داد که حدود 10 درصد از مساحت شهر سیرجان دارای پتانسیل بسیار مناسب و حدود 30 درصد نیز دارای پتانسیل مناسب درجهت احداث داروخانه در سطح  شهر است که به ارائه یک مکان پیشنهادی در منطقه یک و 8 مکان پیشنهادی در منطقه دو شهری سیرجان با توجه به ضوابط و کمبودهای موردنیاز پرداخته شد.