صدیقه امیدوار

گردشگری یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی در کشورهای درحال توسعه است. برای کشورهای درحال توسعه که با معضلاتی مانند نرخ بیکاری زیاد، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، توسعه گردشگری امری مهم است. با توجه به موقعیت عالی دامغان از نظر تنوع آب و هوایی و زمین شناسی، قرارگیری در مسیر ارتباطی مسافران، شناسایی و توسعه گونه درحال رشد گردشگری یعنی ژئوتوریسم می تواند قدم مهمی برای توسعه منطقه باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی کار انجام شده است. برای ارزیابی پتانسیل های ژئوتوریسم منطقه از مدل بریلها استفاده شد. در این مدل ارزیابی ژئوتوریستی مکان ها به وسیله ظرفیت علمی، پتانسیل آموزشی-توریستی و ریسک تخریب پذیری آن ها سنجیده می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که در بین ژئوسایت های بررسی شده از نظر ظرفیت علمی، لایه های تریلوبیت دار و چشمه علی با امتیازهای 170 و 250 بالاترین رتبه را دارند. از نظر پتانسیل های توریستی-آموزشی گسل آستانه و چشمه علی با امتیازات 295 و 325 بالاترین رتبه ها را به خود اختصاص داده اند. درنهایت لایه های تریلوبیت دار و سیمه کوه با امتیاز 320 در زمینه ریسک تخریب پذیری در جایگاه اول قرار دارند. نتایج نشان داد که منطقه موردبررسی دارای ظرفیت زیادی در زمینه ژئوتوریست و جذب توریسم است، اما متأسفانه فقط ژئوسایت چشمه علی گردشگرپذیر است و بقیه ژئوسایت ها به دلایل مختلف ازجمله ناشناخته بودن و تبلیغ ناکافی، نبود مدیریت، نبودن زیرساخت ها و... چندان مدنظر قرار ندارند. برای توسعه منطقه و جذب بیشتر گردشگر، برنامه ریزی دقیق و سرمایه گذاری باید به صورت جدی مدنظر قرار گیرد.

مطالعات موجود درباره وضعیت ازدواج در ایران عمدتاً با رویکرد مقطعی انجام شده اند. در حالی که مطالعات طولی در این زمینه پنجره ای جدید از رفتارهای فرزندآوری، دوام زندگی های مشترک و طلاق را به روی تصمیم سازان، سیاست گذاران و محققین باز می کند. در این مقاله سعی شده است وضعیت زناشویی و فرزندآوری گروه هم آغازان ازدواج سال 1392 طی دوره ای 10 ساله مورد بررسی قرار گیرد. یافته های حاصل از بررسی بیش از 770000 هزار ازدواج رخ داده در سال 1392 حاکی از آن است که 15.1 درصد از این ازدواج ها تا دی ماه سال 1401 از هم گسیخته اند. 19.1 درصد از طلاق ها مربوط به سال بعد از ازدواج بوده است. همچنین 84.1 درصد از زنانی که طلاق گرفته اند، فرزند نداشته اند. متوسط فرزندان هر زن از گروه هم آغازان ازدواج سال 1392 برابر 1.1 فرزند است. بررسی این داده ها بیانگر آن است که ریسک رویداد طلاق در فاصله یک و دوسال پس از ازدواج برای زنان 15 تا 24 سال بالا است. همچنین اختلاف معنی داری در فاصله زمانی بین ازدواج تا تولد اولین فرزند بین زوجینی که زندگی مشترک خود را ادامه داده اند و زوجینی که طلاق گرفته و صاحب فرزند شده اند، مشاهده می شود.

در طول سه دهه اخیر، سطوح بالای مرگ مادری به عنوان یکی از مسائل سلامت عمومی در کشورهای در حال توسعه به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته و یکی از مشکلات عمده نظام بهداشت عمومی به شمار می رود. تا آن جا که کاهش جهانی مرگ مادران از اهداف اصلی توسعه هزاره و توسعه پایدار و یکی از اولویت های اصلی نظام های بهداشتی کشورها برای فراهم سازی زمینه باروری و زایمان است. اگرچه سیستم های ملی ثبت آمار حیاتی در کشورهای توسعه یافته معمولاً پایه محکمی برای مستندسازی مرگ مادری و ولادت های زنده هستند اما مطالعات، از کم گزارشی حدود یک سوم مرگ های مادری در این سیستم ها حکایت دارد. در کشورهای در حال توسعه کم گزارشی مرگ مادری به ویژه به دلیل طبقه بندی اشتباه مرگ ها بسیار چشم گیر است. از این رو بازاندیشی مرگ مادری به عنوان یک شاخص مهم جهانی و اضافه کردن سوالاتی در مورد مرگ در سنین باروری به سرشماری های معمول، می تواند یک الزام اساسی قلمداد شود، موضوعی که مورد تأیید سازمان ملل است. لزوم گرد آوری اطلاعات مرگ مادری در سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در ایران و تأثیر آن در ارزیابی نظام ثبت آمار حیاتی کشور یک پرسش اساسی است که در این مقاله با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی و بررسی تجربه ملی و تجارب کشورهای دیگر به آن پاسخ خواهیم داد.